راهنمای کامل درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان

بعد از زایمان مادران وارد مرحله‌ی تازه‌ و حساسی از زندگی خود می‌شوند.و تغییرات شدید هورمونی و جسمی در این دوران روی روان مادر اثر می‌گذارد. مسئولیت‌های جدید و کمبود خواب سبک زندگی مادران را بعد از زایمان تغییر می‌دهد. این موضوع هم عامل دیگری برای وارد شدن بار روانی مازاد روی آن‌ها و در نتیجه بروز اختلالات روانی است.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان (PPD) نوعی جدی از افسردگی است که برخی از زنان پس از به دنیا آوردن نوزاد تجربه می‌کنند. بسیاری از مادران تازه‌کار ممکن است احساس ناراحتی یا تغییرات خلق‌وخو داشته باشند. این حالت گاهی «بی‌حوصلگی پس از زایمان» یا «بیبی بلوز» نامیده می‌شود و می‌تواند واکنشی طبیعی پس از زایمان باشد.
اما افسردگی پس از زایمان شدیدتر است و بیش از ۱۰ روز ادامه دارد. علائم PPD شامل احساس غم، اختلال در خواب و احساس گناه است. این علائم معمولاً در حدود چهار ماه بعد از زایمان شدیدتر می‌شوند. درصد کمی از زنان ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند و حتی افکار آسیب زدن به خود یا نوزادشان داشته باشند.
اگر زنان مبتلا به PPD کمک دریافت نکنند، ممکن است در برقراری پیوند عاطفی با نوزاد دچار مشکل شوند و این وضعیت ممکن است به مشکلات خانوادگی دیگری منجر شود.

منبع:fammed

بیشترین مشکلات روانی که مادران بعد از زایمان تجربه می‌کنند شامل حس غم و اضطراب و بی‌حوصلگی می‌باشد. برخی از مادران نیز حس بی‌ارزش بودن می‌می‌کنند افکار منفی نسبت به نوزاد خود دارند. بر اساس آمارهای جهانی از هر ۷ مادر یک نفر به افسردگی پس از زایمان مبتلا می‌گردد.

سلامت روان مادران روی کیفیت زندگی آن‌ها و نوزاد تاثیر مستقیم دارد. بنابراین لازم است از روش‌های مختلفی برای درمان و مدیریت افسردگی و بار روانی بعد از زایمان اقدام شود.

خوشبختانه در اغلب موارد حمایت خانواده به همراه درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان نتیجه‌بخش است. برای بهبود اضطراب بعد از زایمان لازم است به تاثیر زایمان بر روحیه مادر توجه بیشتری گردد.

تغذیه مناسب، نوشیدن برخی دمنوش‌های گیاهی و استفاده از تکنیک‌های کنترل استرس از روش‌های موثر خانگی محسوب می‌شوند. در موارد شدیدتر افسردگی بعد از زایمان بهتر است با مشاوره و روانپزشک مشورت شود.

علائم و نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان

بسیاری از تغییرات خلقی مادران بعد از زایمان واکنش طبیعی برای سازگاری با شرایط جدید است. یکی از واکنش‌های طبیعی مادران برای سازگاری با شرایط جدید بعد از زایمان بیبی بلوز (baby blues) نام دارد.

بیبی بلوز وضعیتی موقت بعد از زایمان محسوب می‌گردد که علائم آن را حداکثر ۲ هفته ادامه دارد. از نشانه‌های اصلی این بیبی بلوز عبارتند از:

• گریه‌های بی دلیل
• اضطراب خفیف
• تحریک پذیری
• نوسانات خلقی
• احساس خستگی مفرط

این علائم خفیف هستند و اغلب بدون نیاز به درمان پزشکی بهبود می‌یابند. به دلیل شباهت علائم این وضعیت بسیاری آن را با افسردگی بعد از زایمان اشتباه می‌گیرند. در حالی که افسردگی بعد از زایمان وضعیتی جدی‌تر محسوب می‌گردد که مادران را برای بازه‌ی زمانی طولانی‌تری درگیر می‌کند. برخی از مادران ماه‌ها با علائم افسردگی بعد از زایمان درگیر هستند.

شدت و مدت زمان این دو وضعیت از مهم‌ترین تفاوت بین بیبی بلوز و افسردگی شدید محسوب می‌گردد. نشانه‌های افسردگی مادران شامل موارد زیر می‌باشد:

• احساس غم و ناامیدی مداوم
• گریه‌های طولانی و شدید
• احساس گناه و بی‌کفایتی در نقش مادری
• بی قراری یا بی‌تفاوتی نسبت به نوزاد
• اختلال در خواب
• اختلال در اشتها

در موارد شدیدتر حتی افکار آسیب‌رسان به کودک و مادر نیز در فرد بروز پیدا می‌کند. بر اساس آمارهای جهانی بیش از ۸۰ درصد مادران بیبی بلوز را تجربه می‌کنند. انا تنها ۱۰ الی ۱۵ درصد از مادران دچار افسردگی بعد از زایمان می‌شوند.

علل و عوامل خطر افسردگی بعد از زایمان

قبل از آشنایی با درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان باید با عوامل خطر این وضعیت جدی آشنا باشیم، در برخی موارد بهتر است در صورت شدید بودن با روانپزشک و پزشک مشورت کنید؛ می توانید بهترین فوق تخصص داخلی تهران را در طبیبی نو بشناسید.

زیرا این وضعیت به عنوان یک اختلال روانی پیچیده شناخته می‌شود که عوامل بیولوژیک و روانی و اجتماعی روی آن اثرگذار هستند. بنابراین برای درمان و حتی پیشگیری از بروز افسردگی پس از زایمان باید به عوامل خطر و ایجادکننده این اختلال واقف بود.

عوامل بیولوژیک

بدن مادر در هفته‌های اول بعد از زایمان با کاهش ناگهانی سطح هورمون استروژن و پروژسترون مواجه می‌گردد. این تغییرات ناگهانی و سریع باعث تغییرات شیمیایی مغز بعد از زایمان می‌گردد. تغییر شیمی مغز هم روی تغییرات خلق و خو اثر می‌گذارد.

تغییر در عملکرد غده تیروئید نیز از دیگر علل افسردگی بعد از زایمان محسوب می‌شوند. پایین بودن سطح سروتونین بعد از زایمان موید نقش هورمون‌ها در افسردگی می‌باشد.

عوامل روانی و اجتماعی

علل روانی و اجتماعی هم به اندازه عوامل جسمی و بیولوژیک در افسردگی پس از زایمان موثر هستند. مسئولیت‌های مادرانه فشار و استرس شدیدی روی مادر وارد می‌کند.

تغییراتی که در شرایط زندگی فردی و شغلی و اجتماعی مادران بروز می‌کند هم موجب افسردگی بعد از زایمان می‌شود. در این وضعیت تاثیر حمایت اجتماعی بر افسردگی پس از زایمان به عنوان عامل مهمی در بهبود بسیار زیاد است.

روش‌های خانگی برای درمان افسردگی بعد از زایمان

برای درمان افسردگی بعد از زایمان درمان‌های دارویی و پزشکی متعددی وجود دارد. اما درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان به عنوان روشی حمایتی و کم خطر طرفداران زیادی دارد.

اثربخشی درمان‌های خانگی و درد دسترس بودن آن‌ها به عنوان مزیت‌های اصلی این شیوه به شمار می‌رود. تغذیه مناسب، نوشیدن دمنوش‌های گیاهی موثر و استفاده از تکنیک‌های کنترل استرس از بخش‌های مختلف درمان‌های خانگی به شمار می‌روند.

توجه داشته باشید که درمان‌های خانگی فرآیندهای درمان خانگی افسردگی پس از زایمان باید به صورت ترکیبی انجام شود تا بیشتری اثربخشی را داشته باشد. همچنین از این روش درمان در کنار درمان‌های پزشکی افسردگی پس از زایمان نیز می‌توان استفاده کرد.

تغذیه مناسب و تاثیر آن برای افسردگی پس از زایمان

بعد از زایمان، رژیم غذایی مناسب هم برای بهبود وضعیت جسمی مادر و هم تنظیم خلق و خوی او مهم است. مطالعات علمی نشان داده‌اند مصرف برخی از مواد غذایی در تولید هورمون‌های نشاط آور نظیر سروتونین و دوپامین در بدن موثر می‌باشند.

از جمله این مواد غذای مفید و مغذی که باید بعد از زایمان مصرف کرد عبارتند از:

• اسیدهای چرب امگا ۳: این ترکیبات در بهبود عملکرد مغز و در نتیجه کاهش علائم افسردگی بعد از زایمان نقش مهمی ایفا می‌کنند. ماهی‌های چرب نظیر سالمون و مغزیجاتی مانند گردو بهترین گزینه برای تامین این ترکیبات در بدن هستند.
• منیزیوم: یکی دیگر از مواد معدنی مفید و ضروری برای کاهش اضطراب و تنش‌های عصبی در بدن منیزیوم است. این ماده مفید در خوراکی‌هایی نظیر شکلات تلخ، دانه‌ها و مغزها وجود دارد.
• زعفران: این ادویه خوش رنگ و بو نیز به عنوان یک گیاه دارویی نشاط آور که خواص ضد افسردگی دارد شناخته می‌شود.

بهترین رژیم غذایی برای افسردگی شامل ویتامین‌های ضد افسردگی و غذاهای شادی بخش است. تغذیه مناسب برای درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان یکی از پایه‌های مهم به شمار می‌رود.

در کنار غذاهایی که مصرف آن‌ها توصیه می‌شود از برخی غذاها نیز باید در این دوران پرهیز کرد. غذاهایی که برای افسردگی پی از زایمان مضر هستند عبارتند از:

• فست فودها و غذاهای سرخ شده
• نوشیدنی‌های قندی و غیرطبیعی
• خوراکی‌های کافئین‌دار
• مواد غذایی فرآوری شده نظیر سوسیس و کالباس
• غذاهایی که حاوی مواد نگهدارنده هستند.

با رعایت برنامه غذایی اصولی تا حد زیادی از افسردگی بعد از زایمان می‌توان پیشگیری نمود.

دمنوش‌ها و گیاهان دارویی موثر در کاهش افسردگی

درمان گیاهی افسردگی از دیگر روش‌های خانگی برای رهایی از این وضعیت بعد از زایمان است. گیاهان دارویی و دمنوش‌های طبیعی از گذشته برای آرام‌سازی بدن و کاهش استرس کاربرد داشته‌اند. امروزه نیز تحقیقات علمی از تاثیرات برخی از گیاهان دارویی در کاهش اضطراب و تنظیم خواب و خلق و خو خبر می‌دهند، اگر روانپزشک شما قرص و دارویی برای شما تجویز کرد بهتر است با دکتر متخصص داخلی در این زمینه مشورت کنید.

بهترین گیاهان دارویی شادی‌آور گیاهان ضد استرس عبارتند از:

• گل گاو زبان: ترکیبات موجود در این گیاه به کاهش استرس و تقویت سیستم عصبی در بدن کمک می‌کنند. از گل زبان به صورت دمنوش و چند نوبت در روز بعد از زایمان استفاده کنید.
• بابونه: یکی دیگر از گیاهان ضد استرس که به درمان بی‌خوابی کمک می‌کند بابونه است. آپیژنین موجود در بابونه اثر آرام کنندگی قوی به همراه دارد. به همین دلیل برای درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان مصرف چای بابونه توصیه می‌شود.
• اسطوخودوس: این گیاه با کاهش سطح کورتیزول مغز (هورمون استرس) به آرام سازی مادران بعد از زایمان کمک می‌کند. از اسطوخودوس هم به صورت دمنوش و هم به شکل رایحه درمانی می‌توان استفاده نمود.
• سنبل الطیب: ریشه این گیاه دارویی برای درمان بی‌خوابی و کاهش بی‌قراری بعد از زایمان توصیه می‌شود. کافی است یک قاشق از گیاه خشک شده سنبل الطیب را در آب جوش ریخته و کمی صبر کنید تا دم بکشد. نوشیدن روزی ۱ الی ۲ فنجان از چای گیاهی به درمان افسردگی بعد از زایمان کمک می‌کند.

تکنیک‌های آرامش‌بخش و مدیریت استرس

برخی از تکنیک‌های مدیریت استرس ساده اما بسیار موثر هستند. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یوگا و حرکات کششی: یوگا علاوه بر انعطاف‌پذیری بدنی به تعادل روانی در فرد نیز کمک می‌کند. انجام حرکت “کودک” و تنفس عمیق در وضعیت نشسته برای مادران بعد از زایمان توصیه می‌شود. فراموش نکنید که مدیتیشن و سلامت روان ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.
• پیاده‌روی سبک: روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در فضای باز روی بهبود خلق و خو اثر زیادی دارد. ورزش برای کاهش افسردگی یکی از تکنیک‌های موثر و اصلی به شمار می‌رود.
• ماساژ و رایحه درمانی: رایحه برخی از گیاهان دارویی نظیر گل رز، اسطوخودوس و پرتقال تلخ در کاهش تنش‌های روانی موثر هستند. همچنین ماساژ با روغن‌های گیاهی مفیدی مانند روغن اسطوخودوس نیز به ایجاد حس آرامش در مادران بعد از زایمان کمک می‌کند.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان به عنوان یک روش حمایتی و مکمل در بهبود وضعیت روانی مادران شناخته می‌شود. تغذیه مناسب، استفاده از گیاهان دارویی آرام‌بخش و ضد استرس و ورزش و مدیتیشن از مهم‌ترین درمان‌های خانگی افسردگی هستند.

خود مراقبتی پس از زایمان و حمایت اجتماعی روی سلامت روان مادران اثر زیادی به جا می‌گذارد. در صورت نیاز به مشاوره‌های تخصصی روانشناسی از طریق سایت طبیبی نو با بهترین مشاورین کشور تماس بگیرید. اگر این مقاله برای شما مفید بود آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.