میزان قند خون در دیابت نوع 2؛ از پایش تا کنترل آن

میزان قند خون در دیابت نوع ۲ تاثیر مستقیمی بر تشدید این عارضه یا درمان آن دارد. به همین دلیل، بایستی در بازه‌های زمانی مشخصی به سنجیدن دقیق قند خون نرمال برای دیابتی‌ها بپردازید. در صورتی که در حالت ناشتا قند خون شما بیشتر از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، بعد از غذا بین ۲۳۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و در آزمایش HbA1c برابر یا بیشتر از ۶.۵ درصد باشد، به دیابت نوع دوم و قند خون بالا مبتلا هستید.

جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲ 

میزان قند خون در حالت ناشتا، بلافاصله بعد از غذا، ۲ تا ۳ ساعت بعد از مصرف غذا، پیش از خواب و در آزمایش HbA1c متفاوت است. بنابراین، برای سنجش میزان قند خون در دیابت نوع ۲ بایستی آزمایش‌های لازم برای بررسی نشانه‌های دیابت را در زمان‌های مختلف انجام دهید تا به نتیجه قطعی برسید.

جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲ در زمان‌های مختلف همراه با تفسیر نتایج قند برای افراد دیابتی به این صورت است:

بررسی میزان گلوکز خون و وضعیت قند خون فعلی شما براساس اعداد و ارقام درج‌شده در جدول قند خون دیابت، به پزشک و متخصص غدد و پانکراس در تنظیم برنامه برای پیشگیری از افزایش قند خون و دیابت و درمان این عارضه‌ها کمک خواهد کرد.

توجه داشته باشید که وضعیت نرمال قند خون در بارداری، قند خون در سالمندان و قند خون در کودکان بایستی توسط یک متخصص داخلی در تهران یا شهر محل سکونت ایشان بررسی شود.

در سایت cleveland clinic می‌خوانیم:

اینکه هر چند وقت یکبار باید قند خون خود را بررسی کنید، به نوع دیابت شما و عوامل دیگری مانند داروهای دیابت مصرفی، سلامت کلی شما و نیازهای زندگی روزمره‌تان بستگی دارد. ارائه دهنده خدمات درمانی شما، پیشنهادهایی برای فواصل زمانی بررسی قند خون به شما خواهد داد.

عوامل مؤثر در افزایش یا کاهش قند خون

تغذیه، استرس، خواب، ورزش و داروها از عوامل نوسان قند خون یا دیابت هستند. تغذیه در دیابت (بهبود یا تشدید آن) و تغییر وضعیت قند خون شما در جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲ نقش اساسی دارد.

طبق نظر سازمان جهانی بهداشت WHO، کم‌آبی بدن، مصرف غذای زیاد، مصرف غذاهای پر کربوهیدرات، خوردن میوه های مضر برای دیابت نوع ۲، مصرف داروهای حاوی استروئید و ضد روان‌پریشی، مصرف‌نکردن داروهای کاهنده و کنترل قند خون، تغییرات هورمونی و استرس باعث افزایش قند خون و ابتلا به هایپرگلایسمی می‌شوند.

در مقابل، عدم مصرف غذای کافی، خوردن غذای کم‌کربوهیدرات، مصرف الکل، مصرف بیش از اندازه انسولین در دیابت ۲ و داروهای دیابت باعث افت قند خون و ابتلا به هیپوگلایسمی می‌شوند. همچنین، قند خون بعد از ورزش و بعد از فعالیت بدنی بیش از اندازه به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

علائم قند خون بالا و پایین

در صورتی که میزان قند خون بیماران دیابتی در محدوده خطر جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲ قرار داشته باشد، در طول روز علائم هایپرگلایسمی را به طور غیرطبیعی و در موقعیت‌های مختلف تجربه می‌کنند. با شناخت نشانه قند بالا و استفاده از وسیله‌هایی مانند دستگاه گلوکومتر یا سنسور پایش قند خون برای تست گلوکز و قند، به راحتی می‌توان قند بالا یا پایین‌بودن میزان قند خون در دیابت نوع ۲ را تشخیص داد.

طبق نتایج انجمن دیابت آمریکا ADA، علائم علائم گلوکز بالا و عوارض بالا بودن گلوکز (هشدار قند بالا) که بیماران دیابتی تجربه می‌کنند،عبارت‌اند از:

• احساس تشنگی، گرسنگی و خستگی غیرطبیعی
• سوزن‌سوزن‌شدن دست یا پا
• کاهش وزن غیرطبیعی و بدون دلیل
• ادرارکردن مکرر
• تاری دید
• تهوع و استفراغ در اثر بالابودن سطح گلوکز
• کندبودن بهبود بریدگی‌ها

برخی از علائم هیپوگلایسمی (نشانه قند پایین) که فرد در اثر پایین‌بودن قند خون تجربه می‌کند، عبارت‌اند از:

• لرزش غیرطبیعی قسمت‌های مختلف بدن در اثر کاهش قند خون
• تحریک‌پذیری بالا
• تعریق غیرطبیعی و بیش از اندازه
• سرگیجه در اثر پایین‌بودن گلوکز خون
• گیجی

نحوه تفسیر نتایج آزمایش قند خون

در صورت غیرطبیعی‌بودن نتایج آزمایش بررسی میزان قند خون در دیابت نوع ۲، بایستی یک متخصص داخلی در چند مرحله متفاوت به سنجش قند خون شما بپردازد؛ زیرا این نتایج لزوما به معنای ابتلای شما به بیماری قند نیست. بلکه ممکن است استرس زیاد و مصرف داروهای خاصی میزان گلوکز در برگه آزمایش را تحت تاثیر قرار داده باشد. به طور کلی، بالاتربودن نمودار قند خون از سطح گلوکز خون به معنای ابتلا به دیابت یا داشتن زمینه ابتلا به آن است.

طبق ارقام درج‌شده درباره میزان قند خون و گلوکز در جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲ می‌توان نتایج آزمایش را به این صورت تفسیر کرد:

• در تفسیر آزمایش قند خون، قند ناشتا (FBS) کم‌تر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده طبیعی‌بودن سطوح قند خون و عدم ابتلا به دیابت است.
• قند خون ناشتا (FBS) بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.
• طبق تحلیل نتایج آزمایشگاهی، در صورتی که قند خون قبل از غذا کم‌تر از ۱۱۰ میلی گرم در دسی‌لیتر باشد، نشان‌دهنده عدم ابتلا به دیابت است. این مقدار، میزان قابل قبول قند در وضعیت قبل از غذا است.
• برای فهم نتایج، در صورتی که قند خون قبل از غذا بین ۷۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.
• در صورتی که میزان قند پس از غذا (پس از۲ ساعت) کم‌تر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان‌دهنده عدم ابتلا به دیابت است.
• در صورتی که قند خون ۲ ساعت بعد از غذا زیر ۱۸۰ میلی گرم در دسی‌لیتر باشد، نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.
• در تعبیر قند خون، در صورتی که قند خون هنگام خواب کم‌تر از ۱۲۰ میلی گرم در دسی‌لیتر باشد، نشان‌دهنده عدم ابتلا به دیابت نوع ۲ است.
• در صورتی که در بررسی آزمایش قند هنگام خواب، قند خون کم‌تر از ۱۲۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.
• در صورتی که هنگام خواندن نتایج HbA1c، هموگلوبین گلیکوزیله کم‌تر از  ۵/۹ درصد باشد، نشان‌دهنده عدم ابتلا به دیابت است.
• طبق جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲، در صورتی که هموگلوبین گلیکوزیله (HbA۱C) زیر ۷ درصد باشد، نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.

مدیریت و کنترل قند خون در دیابت نوع ۲

شما بایستی به کمک متخضض غدد درون ریز و متابولیسم تهران یا شهرهای دیگر الگوهای میزان قند خون در دیابت نوع ۲ را شناسایی کنید و در صورت بالا یا پایین‌بودن مداوم سطح آن، اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهید. برخی از مهم‌ترین نکات تغذبه‌ای، دارویی و سبک زندگی سالم که به شما در کنترل قند خون در دیابت نوع ۲ کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:

• در رژیم دیابتی خود، مصرف غذاها و نوشیدنی‌های قندی را محدود کنید.
• برای کنترل بیماری قند، مصرف چربی حیوانی و الکل را محدود کنید.
• برای مدیریت دیابت در خانه، میزان فیبر بالایی را در رژیم دیابتی خود بگنجانید.
• عدم مصرف سیگار به عنوان کنترل‌کننده دیابت شناخته می‌شود و به تنظیم قند خون کمک می‌کند.
• برای کاهش قند خون، به صورت روزانه فعالیت‌های ورزشی متوسط تا شدید انجام دهید.
• اضافه وزن خود را با کمک ورزش، رژیم غذایی مناسب و سالم و فعالیت‌های افزایش‌دهنده انسولین از بین ببرید. کنترل قند با ورزش بسیار موثر است.
• پس از انجام آزمایش‌های لازم و تحلیل نتیجه آزمایش، از پزشک متخصص بخواهید تا برنامه کنترل دیابت و لیست رژیم غذایی مناسب افراد دیابتی مخصوص شما را در اختیارتان قرار دهد.
• پس از مشورت با پزشک متخصص جهت مدیریت دیابت و کنترل دارویی دیابت از داروهای موثری نظیر متفورمین، گلی‌بن‌کلامید و گلی کلازید استفاده کنید.

جمع‌بندی

قند خون بالا یک تهدید جدی برای ابتلا به دیابت نوع ۲ و بروز عوارض قند بالا نظیر تشدید دیابت است. بررسی منظم میزان قند خون در دیابت نوع ۲ تنها راه آگاهی از وضعیت، پیشگیری از پیامدهای جبران‌ناپذیر این عارضه بر سلامت قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها و اعصاب و کنترل و درمان آن است.

استفاده عملی از ابزارهای کمکی مانند چک‌لیست‌های روزانه ثبت قند خون و تطابق آن‌ها با جدول میزان قند خون در دیابت نوع ۲، مصرف وعده‌های غذایی مفید، پیروی از برنامه کنترل دیابت و فعالیت بدنی کافی اقدام عملی و راهکارهای موثر برای کنترل این بیماری و درمان آن هستند.