مناسبترین روش توقف پوسیدگی دندان به صورت کامل چیست؟
پوسیدگی دندان مانند یک جنگ خاموش در دهان ما در حال وقوع است. باکتری‌ها و ویروس‌های مختلف با حمله به مینا و ریشه دندان باعث ایجاد پوسیدگی در آن‌ها می‌شوند. این پوسیدگی علاوه بر این که بر ظاهر لبخند و اعتماد به نفس تاثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث ایجاد عفونت، درد و از بین رفتن ساختار دندان شود. پیشگیری از خرابی دندان یا توقف آن در مراحل اولیه با اقدامات آسانی امکان‌پذیر است. رعایت رژیم غذایی، حفظ بهداشت دهان و دندان و ویزیت‌های دوره‌ای از گزینه های خوب روش توقف پوسیدگی دندان است. از طرفی اقداماتی همچون فلوراید تراپی، پر کردن دندان خراب و استفاده از روکش، از گسترش پوسیدگی‌های جزئی جلوگیری خواهد کرد. در این مطلب نکات مربوط به تمامی این راهکارها را بررسی خواهیم کرد.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان Tooth decay یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که به دلیل فعالیت باکتری‌ها در دهان و مصرف مواد قندی و نشاسته اتفاق می‌افتد. در این فرایند تدریجی ابتدا باکتری‌ها به همراه غذا و بزاق، لایه‌ای چسبنده و شفاف به نام پلاک را روی دندان ایجاد می‌کنند. سپس باکتری‌ها قند را تجزیه کرده و اسید تولید می‌کند که این اسید به مینای دندان آسیب می‌زند. در واقع اسید تولید شده مواد معدنی مینای دندان را در خود حل می‌کند و در مرور زمان این پوسیدگی عمیق‌تر می‌شود و می‌تواند به عاج و پالپ دندان برسد.
در ادامه اولین و مهم‌ترین علائم خرابی دندان را مشاهده می‌کنید:
- حساسیت به غذاهای سرد و گرم
- ایجاد لکه‌های سفید یا قهوه‌ای روی دندان
- ایجاد درد و عفونت در دندان یا لثه
- ایجاد التهاب و ورم اطراف دندان و لثه
چرا پوسیدگی دندان رخ می‌دهد؟
شناخت عوامل موثر بر خرابی دندان می‌تواند بهترین روش توقف پوسیدگی دندان را مشخص کند. در ادامه علل اصلی پوسیدگی دندان‌ها را براساس گزارش بترهلث را مشاهده می‌کنید:
- خوردن و نوشیدن بیش از حد مواد شیرین و حاوی نشاسته و افزایش فعالیت باکتری‌ها
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن، استفاده از نخ دادن و دهانشویه) و تجمع پلاک دندانی
- کاهش ترشح بزاق دهان به واسطه مصرف برخی داروها، بیماری‌ها خاص و…
- از بین رفتن مواد داخل دندانی که از قبل پر شده و ایجاد فضایی برای رشد باکتری‌ها
نقش عوامل ژنتیکی و بیماری‌ها در پوسیدگی
برخی به طور ژنتیکی مینای دندان ضعیفی دارند یا دندان‌هایشان نامرتب است. این افراد بیشتر در معرض خرابی دندان خواهند بود و باید نسبت به پیشگیری از پوسیدگی دندان اقدام کنند. علاوه بر این کسانی که به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت دچارند نیز باید دقت بیشتری در محافظت از دندان‌هایشان داشته باشند.
روش‌های توقف پوسیدگی دندان
شما با اقداماتی ساده می‌توانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید یا جلوی پیشرفت آن را بگیرید. روش توقف پوسیدگی دندان را به دو دسته روش‌های خانگی و حرفه‌ای تقسیم کردیم و در ادامه هر یک را بررسی خواهیم کرد:
روش‌های خانگی برای کنترل پوسیدگی
مراقبت از دندان‌ها در خانه را می‌توانید به روش‌های زیر انجام دهید:
- فلوراید تراپی: رساندن فلوراید به دندان‌ها جهت افزایش مقاومت به پوسیدگی به کمک انواع خمیردندان، دهانشویه یا ژل‌های فلورایدی (در صورت پیشرفت پوسیدگی فلورایدتراپی تخصصی توسط دندانپزشک نیز انجام می‌شود)
- رعایت رژیم غذایی: عدم مصرف مواد قندی و نشاسته‌ای و افزایش مصرف مواد حاوی کلسیم و فسفر
- شستشوی دهان: استفاده از آب و نمک، چای سبز، چای سیاه یا جوش شیرین برای بهبود درد دندان و جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی
- استفاده از مکمل‌های حاوی کلسیم و منیزیم و ویتامین‌ها: تاثیرگذار بر ترمیم دندان‌های پوسیده و تقویت مینای دندان
- استفاده مرتب از نخ دندان: از ساده‌ترین انواع مراقبت خانگی دندان که باید به صورت روزانه انجام شود
روش‌های حرفه‌ای برای توقف پوسیدگی
روش‌های تخصصی کنترل و درمان پوسیدگی دندان به طور معمول به کمک دندانپزشکان انجام می‌شود. در صورت مشاهده علائم پوسیدگی باید به متخصص مراجعه کنید تا ایشان با توجه به شرایط یکی از انواع روش توقف پوسیدگی دندان زیر را برای شما در نظر بگیرد:
- پر کردن دندان: اگر پوسیدگی باعث ایجاد حفره شده باشد، بافت پوسیده حذف و سپس با مواد پرکننده مخصوص دندان به شکل قبل بازسازی می‌شود.
- استفاده از تاج دندان: روکش‌های دندانی پس از درمان پوسیدگی‌های وسیع‌تر دندان استفاده می‌شوند. این روکش‌ها علاوه بر ایجاد ظاهر مناسب، از نفوذ مجدد باکتری‌ها به دندان جلوگیری خواهد کرد.
- کشیدن دندان: اگر پوسیدگی تا جایی پیش رود که امکان ترمیم وجود نداشته باشد، با هدف جلوگیری از گسترش خرابی در دهان و حفظ سلامت لثه‌ها دندان را می‌کشند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
همان‌طور که اشاره شد مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه در جلوگیری از خرابی دندان نقش موثری دارد. در ادامه به دو اقدام مهم در پیشگیری از پوسیدگی دندان یعنی رژیم غذایی و معاینه‌های دوره‌ای خواهیم پرداخت:
تأثیر رژیم غذایی بر پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها
با کاهش مصرف مواد قندی مانند شیرینی و شکلات‌ها، نفوذ باکتری‌ها و امکان رشد آن‌ها به حداقل می‌رسد. با این وجود مصرف غذاهایی حاوی برخی مواد مغذی می‌تواند مقاومت دندان را در برابر پوسیدگی افزایش دهد. برای مثال کلسیم و منیزیم در تقویت و بازسازی مینای دندان موثر هستند. ویتامین‌های K، A و D جذب کلسیم را افزایش خواهند داد و بافت دهان، لثه‌ها و دندان را تقویت خواهند کرد.
نقش معاینه‌های دوره‌ای در پیشگیری خرابی دندان
اگر در بازه‌های زمانی مشخص به دندانپزشک مراجعه کنید، ایشان با تخصص بالا و انجام معاینات دقیق می‌توانند پوسیدگی‌های جزئی دندانی را نیز تشخیص دهند. به طور قطع اگر پوسیدگی در مراحل اولیه درمان شود، روندی آسان‌تر خواهد داشت.
درمان‌های تخصصی برای پوسیدگی دندان
با بی‌توجهی به سلامت دهان پوسیدگی دندان ایجاد خواهد شد و باید جهت درمان آن اقدام کنید. در ادامه سه روش توقف پوسیدگی دندان به طور تخصصی را مشاهده می‌کنید:
فلوراید تراپی و مزایای آن
در روش فلوراید تراپی، این ماده به صورت سیستماتیک یا موضعی به دندان می‌رسد و آن را ترمیم و تقویت می‌کند. در روش‌های خانگی توقف پوسیدگی با استفاده از خمیر دندان، دهانشویه و ژل فلوراید را معرفی کردیم. در مواقع حساس‌تر وارنیش فلوراید در کلینیک دندانپزشکی انجام می‌شود که تاثیرگذاری بیشتر و سریع‌تری دارد. این روش درمانی، مینای دندان را تقویت، حساسیت دندان را کم و لک و حفرات را کوچک می‌کند.
پر کردن و ترمیم دندان‌های پوسیده
گفتیم باکتری‌ها باعث ایجاد حفره و خرابی در دندان می‌شوند. در صورت مشاهده تغییر رنگ یا سایر علائم خرابی باید جهت درمان پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کرد. دندانپزشک بخش خراب دندان را تخلیه و جای آن را با مواد پرکننده مخصوص پر خواهد کرد.
عصب‌کشی و درمان کانال ریشه
اگر در شروع فرایند خرابی دندان از روش‌های کاهش پوسیدگی استفاده نشود، این مشکل به ریشه دندان‌ها نیز گسترش خواهد یافت. این مشکل می‌تواند عوارضی چون درد، التهاب و حتی آسیب به ساختار استخوان فک را ناشی شود. در این شرایط عصب کشی می‌تواند فضای درونی دندان یا همان پالپ و هم‌چنین ریشه دندان را ترمیم کند.
نتیجه‌گیری
پوسیدگی دندان مشکل شایعی است که افراد را از سنین کودکی تا کهن‌سالی درگیر می‌کند. در این مطلب به انواع روش توقف پوسیدگی دندان در خانه و به صورت حرفه‌ای پرداختیم. توجه به سلامت دهان و دندان و رعایت نکات پزشکی می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک ویژه‌ای کند. علاوه بر این شما باید برای چکاپ‌های دوره‌ای و البته درمان پوسیدگی دندان به دندانپزشک مجرب مراجعه کنید. با این اقدامات لبخندی زیبا و زندگی باکیفیت‌تری را تجربه خواهید کرد!