آیا اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج ممکن است؟

اختلال شخصیت خودشیفته، ازجمله اختلالات شخصیتی است که تاثیر عمیقی بر ازدواج، روابط  زناشویی و شکل‌گیری روابط مسموم می‌گذارد؛ زیرا، زندگی با فرد خودشیفته اغلب با چالش‌هایی مانند نادیده‌گرفتن نیازهای عاطفی شریک زندگی و فقدان همدلی همراه است که در بلندمدت به فرسایش عزت‌نفس و افزایش ریسک اختلالات اضطرابی و افسردگی در همسر منجر می‌شود.

با توجه به رابطه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج، آگاهی از تاثیر آن بر روابط زناشویی، شناخت راهکارهای مداخله‌ای، یادگیری مهارت‌های ارتباطی، شناخت روش‌های درمانی اختلال شخصیت خودشیفته و آگاهی از اهمیت مراجعه به روانشناس و روانپزشک برای درمان آن، تاثیر مهمی در کیفیت زندگی با فرد خودشیفته و بهبود او خواهد داشت.

آشنایی با اختلال شخصیت خودشیفته و تأثیر آن بر ازدواج

اختلال شخصیت خودشیفته نوعی آسیب روانی است که ازدواج و آسیب‌های روانی ناشی از آن، باعث شکل‌گیری ازدواج ناسالم می‌شوند. وجود این اختلال، زندگی فرد و شریک زندگی‌اش را همواره با چالش مواجه می‌سازد.

خودبزرگ‌بینی، نیاز افراطی به تحسین، فقدان همدلی و داشتن عزت‌نفس شکننده برخی از نشانه‌های ابتلابه خودشیفتگی هستند که در تاثیر زیادی بر زندگی مشترک با این افراد می‌گذارند.

افراد مبتلا به این اختلال، ذهنیتی اغراق‌آمیز از اهمیت خود دارند و موفقیت‌های خود را به طور غیرطبیعی بزرگ می‌بینند. همچنین، انتظار دارند، دیگران نیز بدون قید و شرط خواسته‌هایشان را برآورده کنند.

احساس برتری، عدم انتقادپذیری، استفاده ابزاری از دیگران و عدم توجه به احساسات و خواسته‌های دیگران برخی از ویژگی‌های خودشیفتگی هستند که برقراری رابطه با فرد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او را با چالش‌های عمیقی مواجه می‌سازند.

سلامت روان در ازدواج و احتمال موفقیت آن بسیار موثر است. افراد مبتلابه NPD به دلیل وجود اختلال روانی نمی‌توانند روابط سالم و متقابلی ایجاد کنند. این افراد، پیوسته نیازهای عاطفی شریک زندگی خود را نادیده می‌گیرند و تمرکز اصلی‌شان بر تمایلات خودشان است.

ازدواج با فرد خودشیفته و زندگی زناشویی با آن‌ها به دلیل کنترل‌گری، عدم مسئولیت‌پذیری، عذرخواهی‌نکردن و تحقیر فرد مقابل با چالش‌های عمیقی مواجه خواهد بود. احساس تنهایی، کاهش اعتماد به نفس و حتی بروز علائم افسردگی برخی از چالش‌های روانی در ازدواج با افراد خودشیفته است که طرف مقابل به دلیل نادیده‌گرفته‌شدن نیازهایش به آن‌ها مبتلا می‌شود.

داشتن شناخت کافی از رابطه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج به دلیل مشکلات ناشی از این اختلال و مقاومت فرد خودشیفته نسبت به پذیرش ابتلابه این اختلال و اقدام برای درمان آن ضروری است.

با توجه به تاثیر اختلال شخصیت خودشیفته بر ازدواج، اقدام به موقع برای درمان آن بسیار حائز اهمیت است. روش‌های مختلفی برای تشخیص، درمان و پیشگیری از بروز مشکلات ازدواج با خودشیفته پیش از ازدواج وجود دارد که در صورت مشارکت خود یا اطرافیانتان در جلسات روان‌درمانی، زوج درمانی و مشاوره می‌توانید از مزایای آن بهره‌مند شوید.

تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته: چگونه آن را شناسایی کنیم؟

به گفته مجله  simplypsychology خودشیفتگی به ویژگی شخصیتی‌ای اشاره دارد که با حس بزرگ‌نمایی از خود، نیاز به توجه و تحسین بیش از حد، نبود همدلی با دیگران، و تمایل به سوء‌استفاده یا کنترل دیگران برای منافع شخصی مشخص می‌شود.

شناخت علائم اختلال شخصیت خودشیفته به شما در بررسی وجود این اختلال در همسر یا فردی که قصد ازدواج با او را دارید، کمک می‌کند. بخشی از نشانه‌هایی که در تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او به شما کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:

• بر تقویت عزت نفس خود متمرکز هستند.
• هرگز رفتار و گفتار اشتباه خود را نمی‌پذیرند.
• به طور واقع‌بینانه ویژگی‌های رفتاری و گفتاری خود و دیگران را بررسی نمی‌کنند.
• فاقد احساس همدلی عاطفی و درک‌کردن دیگران هستند.
• به دلیل عدم پذیرش اشتباهات خود، هرگز عذرخواهی نمی‌کنند.
• برای مرزها و حقوق دیگران احترام قائل نیستند.
• به صورت کلامی و جسمی از دیگران سوء استفاده می‌کنند تا به اهداف خود برسند.

تفاوت اصلی ویژگی‌های شخصیت عادی و اختلال شخصیت خودشیفته در میزان انعطاف‌ناپذیری الگوهای رفتاری، شدت نشانه‌ها و میزان چالش‌های ایجادشده در زندگی فردی و اجتماعی است.

در خودشیفتگی سالم، اعتمادبه‌نفس بالا با توجه به موفقیت‌های شخصی مبتنی بر واقعیت است؛ اما، رابطه اختلال خودشیفتگی و روابط خود را با ناسازگاری‌هایی نشان می‌دهد که در نهایت، منجربه مشکلات مکرر در روابط بین‌فردی، ناتوانی در حفظ شغل و عدم برقراری ارتباطات پایدار می‌شود.

تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته پیش از ازدواج، توسط متخصصان روان از طریق بررسی الگوهای پایدار رفتار، افکار و احساسات فرد صورت می‌گیرد. بررسی نشانه‌های اختلال خودشیفتگی براساس معیارهای DSM-5‌ در مسیر تشخیص ابتلابه این اختلال به متخصص روان کمک می‌کند.

در صورتی که حداقل پنج مورد از معیارهای DSM-5 در فرد مشاهده شود، تشخیص داده می‌شود که فرد به اختلال شخصیت خودشیفتگی مبتلا شده است. در جلسات روانشناسی ازدواج علاوه‌بر این روش، از مصاحبه‌های بالینی، ارزیابی روانی و اجتماعی و ابزارهای غربالگری استاندارد نیز برای تشخیص خودشیفته بودن استفاده می‌شود.

اثرات اختلال شخصیت خودشیفته بر روابط زناشویی

با توجه به این که اختلال شخصیت خودشیفته با ایجاد الگوهای رفتاری مخرب همراه است، باعث بروز مشکلات زناشویی و مشکلات عاطفی در ازدواج می‌شود. نبود همدلی، نیاز مفرط به تحسین و متمرکزبودن بر خود برخی از اثرات اختلال خودشیفته هستند که باعث می‌شوند افراد مبتلابه این عارضه، پیوندهای عاطفی پایداری نداشته باشند.

شریک روابط زناشویی افراد مبتلابه اختلال خودشیفته اغلب احساس تنهایی، بی‌ارزشی و تحقیر خواهد داشت؛ زیرا ارتباط عاطفی با شخص مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او، تنها ابزاری برای تامین نیازهای فرد خودشیفته به صورت یک‌طرفه خواهد بود.

تجربیات واقعی افرادی که ازدواج با خودشیفته را تجربه کرده‌اند، نشان می‌دهد که این افراد احساس از دست‌دادن هویت فردی خود را تجربه می‌کنند. بخش قابل توجهی از آن‌ها با تعارضات حل‌نشده مواجه هستند و بیش از نیمی از آن‌ها به دلیل سوءاستفاده عاطفی طولانی‌مدت، علائم افسردگی یا اضطراب در آن‌ها آشکار شده است.

طبق تحقیقات انجام‌شده، تنها درصدی بسیار پایینی از زوج‌هایی که یکی از آن‌ها به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا است، در حفظ رابطه سالم موفق می‌شوند. بیش از نیمی از این افراد طلاق عاطفی یا قانونی را تجربه می‌کنند. همچنین، آمار طلاق افراد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج ناموفق با آن‌ها، ۳ برابر بیشتر از جمعیت عمومی گزارش شده است؛ زیرا این افراد در ایجاد روابط عمیق ناتوان هستند.

با توجه به این مسائل، می‌توان گفت که ابتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج ناآگاهانه با آن‌ها نه تنها باعث تخریب ساختار رابطه می‌شود، بلکه اثرات ماندگاری مانند کاهش عزت‌نفس، ابتلابه استرس و اضطراب در ازدواج را برای فرد مقابل خودشیفته به دنبال خواهد داشت.

چالش‌ها و مشکلات رایج در ازدواج با فرد خودشیفته

با توجه به نشانه‌های فرد خودشیفته و نحوه رفتار و تفکر آن‌ها، ازدواج با آن‌ها با تبعاتی همراه است که به مرور زمان باعث کاهش کیفیت رابطه و ایجاد حس نارضایتی خواهد شد. یکی از چالش‌های ازدواج با خودشیفته این است که کوچک‌ترین بی‌توجهی نسبت به این افراد، باعث آشفتگی روحی و روانی آن‌ها می‌شود. به طوری که ممکن است این موضوع، زمینه‌ساز جدایی شود؛ چرا که این افراد پیوسته به دنبال جلب توجه و دریافت محبت هستند.

یکی دیگر از مشکلات ازدواج با افراد خودشیفته این است که آن‌ها همواره رفتارهای نادرست در روابط دارند و مسئولیت آن‌ها را بر عهده نمی‌گیرند. در این موارد، افراد خودشیفته نه تنها احساس گناه نمی‌کنند، بلکه شریک زندگی خود را مقصر تمامی ناملایمات می‌دانند. تحمل این موضوع بر اعتماد به نفس طرف مقابل تاثیر می‌گذارد و کنارآمدن با این موارد برای آن‌ها اصلا آسان نخواهد بود.

فرد خودشیفته همواره به دنبال این است که به طور افراطی رفتارهای شریک زندگی خود را کنترل کند. این موضوع باعث درگیری‌های متعدد حتی در مکالمات ساده خواهد شد. این ناملایمات سطحی که ناشی از خودشیفتگی در روابط هستند، به مرور باعث نزدیک‌شدن زوجین به پایان رابطه می‌شود.

افراد خودشیفته مشکلات ارتباطی متعددی دارند. به همین دلیل، نمی‌توانند مرزهای ارتباطی را در زندگی مشترک رعایت کنند. این موضوع به دلیل نبود همدلی و عدم پذیرش نیازهای شریک زندگی توسط آن‌ها است.

به طور کلی، زندگی با افراد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با آن‌ها دوام کوتاهی دارد؛ زیرا آن‌ها روابط ناپایدار دارند و قادر به برقراری ارتباطات اجتماعی، حفظ روابط خانوادگی و حتی شغلی نیستند.

با وجود چالش‌های خودشیفتگی و روابط عاطفی، اگر قصد ازدواج با یک فرد خودشیفته را دارید، حتما به متخصص روان برای دریافت مشاوره تخصصی ازدواج با خودشیفته مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام شود و توصیه‌های لازم در اختیار شما قرار بگیرد.

راهکارها و استراتژی‌های مقابله با ازدواج با فرد خودشیفته

برای بهبود رابطه با فرد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او، بایستی لیستی از بایدها و نبایدهای ارتباط با این افراد تهیه کنید و به رعایت‌کردن آن‌ها پایبند باشید. در تعیین بایدها و نبایدها به مواردی که باعث تعیین کنترل عاطفی در ازدواج می‌شوند، دقت کنید. در این صورت، کیفیت رابطه با افراد خودشیفته به مرور افزایش پیدا می‌کند و به زندگی آیده‌آل با این افراد نزدیک‌تر خواهید شد.

برای مقابله با اختلال شخصیت خودشیفته، کاهش تنش‌های رابطه و محافظت از خود:

• از واکنش‌های احتمالی و رفتارهای خودشیفته آگاه باشید تا از شکل‌گیری روابط توهین‌آمیز جلوگیری کنید.
• برقراری مرزهای شخصی برای کاهش ویژگی‌های فرد خودشیفته نظیر کنترل‌گری موثر است. بنابراین، در روابط خود مرزهای دقیقی مشخص کنید و در هر شرایطی به آن‌ها پایبند بمانید.
• در زمان بروز اختلافات واکنش رفتاری یا گفتاری خاصی نشان ندهید و هدف خود را حفظ آرامش و خونسردی‌تان قرار دهید.
• برای درمان ازدواج با خودشیفته، نحوه مدیریت و برقراری ارتباط با آن‌ها از توصیه‌های متخصصان روان کمک بگیرید و از تکنیک‌های مشاوره استفاده کنید.

اهمیت مشاوره پیش از ازدواج با فرد خودشیفته

ممکن است ابتلابه اختلال شخصیت خودشیفته پیش از ازدواج، توسط افراد غیرمتخصص اشتباه تشخیص داده شود یا اصلا تشخیص داده نشود؛ زیرا، این افراد در ابتدای رابطه رفتاری جذاب و ایده‌آل‌گرا از خود نشان می‌دهند که نه تنها نشان‌گر ابتلابه این اختلال شخصیتی نیست، بلکه به نظر شما جذاب می‌رسد.

با شرکت در جلسات مشاوره پیش از ازدواج، نشانه‌های اختلال شخصیت خودشیفته (نشانه‌های پنهان) نظیر عدم همدلی و خودبرتربینی توسط روانشناس و روانپزشک متخصص در جلسات ارزیابی روانی تشخیص داده می‌شوند. این موضوع از تصویرسازی کاذب و تصمیم‌گیری ناآگاهانه جلوگیری می‌کند.

یکی دیگر از مزایای شرکت در جلسات مشاوره روانشناسی اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج (پیش از ازدواج)، کمک به فرد مقابل در شناسایی چالش‌های خاص زندگی با فرد خودشیفته مانند سوءاستفاده عاطفی و ناتوانی در حل تعارض است.

از دیگر مزایای مراجعه به روان‌درمان‌گر که نشان‌دهنده اهمیت مشاوره است، می‌توان به یادگیری مهارت‌های کاربردی نظیر تعیین مرزهای سالم و بهبود ارتباطات اشاره کرد. این مهارت‌ها، احتمال ابتلابه آسیب‌های روانی ازدواج با فرد خودشیفته را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

برای کاهش تعارضات و افزایش آگاهی شما نسبت به تاثیرات اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج بر زندگی مشترک، مشارکت در جلسات زوج‌درمانی نقش بسزایی خواهد داشت. همچنین، شرکت در این جلسات و ارزیابی روانی فرد خودشیفته، در ارزیابی میزان انعطاف‌پذیری روانی آن‌ها برای پذیرش انتقاد و تغییر رفتار که برای بهبود رابطه ضروری است، موثر خواهد بود.

روش‌های درمان و بهبود وضعیت ازدواج با فرد خودشیفته

روش‌های مختلفی برای درمان اختلال خودشیفته و بهبود وضعیت ازدواج با آن‌ها وجود دارد. برای نتیجه‌گیری از این روش‌ها، همکاری بیمار و همسر او ضروری است.

درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از روش‌های موثر برای درمان اختلالات شخصیتی در ازدواج ازجمله درمان اختلال خودشیفتگی است. این روش بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار فرد خودشیفته تمرکز دارد. به همین دلیل، در تقویت همدلی و مسئولیت‌پذیری و کاهش حساسیت نسبت به انتقاد به فرد خودشیفته کمک می‌کند. در نهایت، با کاهش تعارضات و افزایش درک متقابل کیفیت زندگی مشترک با فرد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او را افزایش خواهد یافت.

درمان زوجین نیز یکی دیگر روش‌های درمانی اختلال شخصیت خودشیفته و کاهش اثرات منفی آن بر زندگی مشترک است. در این روش،  بایستی هر دو طرف حضور داشته باشند تا در جلسات درمانی به طور حرفه‌ای بر بهبود ارتباطات، حل تعارضات و تنظیم انتظارات واقع‌بینانه تمرکز شود. این روش درمانی بر افزایش همکاری زوجین بیمار در رابطه تاثیر بسزایی دارد.

یکی دیگر روش‌های مورد استفاده برای درمان اختلال خودشیفتگی و کاهش اثرات منفی آن بر زندگی مشترک، روان‌درمانی فردی است. درمان فردی به فرد خودشیفته کمک می‌کند تا ریشه‌های رفتارهای خود را درک کند و آن‌ها را بپذیرد. همچنین عزت نفس شکننده خود را بهبود بخشد و مهارت‌های اجتماعی مانند همدلی را یاد بگیرد.

میزان بهبود روابط زناشویی و نتیجه‌گیری از روش‌های درمانی شخصیت خودشیفته به مشارکت فعال هر دو طرف، پذیرش محدودیت‌ها و تمرین مستمر مهارت‌های آموخته‌شده وابسته است. درمان این اختلال شخصیت در چندین جلسه سطحی و در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست. این روش‌های درمانی در بلندمدت نتیجه‌دهی فوق‌العاده‌ای دارند؛ زیرا روند اثرگذاری روش‌های مقابله با اختلال خودشیفته، به صورت تدریجی است.

پیشگیری از آسیب‌های بیشتر در ازدواج با فرد خودشیفته

یادگیری برخی نکات رفتاری و کلامی ساده در کاهش آسیب‌ها، حفظ سلامت روان و پیشگیری از بحران‌های شدید ناشی از ابتلای همسر به اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با افراد مبتلابه این عارضه به شما کمک می‌کند.

برای پیشگیری از آسیب‌های روانی و آسیب‌های عاطفی در روابط و ازدواج با خودشیفته‌ها:

• مرزهای مشخصی برای حریم شخصی خود تعیین کنید و به آن‌ها پایبند باشید. این کار به جلوگیری از سوءاستفاده عاطفی و جسمی و کاهش کنترل‌گری فرد خودشیفته کمک می‌کند.
• استقلال فردی خود را حفظ کنید و هرگز از نظر مالی یا عاطفی به طور کامل به فرد خودشیفته وابسته نباشید. این موضوع به حفظ هویت شخصی شما و کاهش آسیب‌پذیری در برابر فرد خودشیفته کمک می‌کند.
• برای دریافت مشاوره تخصصی از خدمات روان‌درمانی یا مشاوره زوجین برای ایجاد رابطه سالم در ازدواج، شناسایی الگوهای مخرب و دریافت راهکارهای عملی کمک بگیرید.
• در صورت مواجهه با رفتارهای تحریک‌آمیز از درگیری کلامی و رفتاری بی‌نتیجه و بی‌پایان خودداری کنید.
• از ارتباطات مبتنی بر واقعیت نظیر بیان انتقادات به صورت سازنده و غیرتهاجمی استفاده کنید و از انجام رفتارهایی که باعث تحریک خشم این افراد می‌شود، خودداری کنید.
• با افزایش خودآگاهی و انجام تمرینات خودمراقبتی، اعتمادبه‌نفس خود را برای مقابله با انتقادات مکرر و تحقیرهای فرد خودشیفته تقویت کنید.
• با خانواده، دوستان یا گروه‌های حمایتی برای دریافت پشتیبانی عاطفی در ارتباط باشید.
• پیوسته وضعیت سلامت روان خود را پیگیری کنید و در صورت نیاز از زوانپزشک و مشاور روانشناسی کمک بگیرید.

نتیجه‌گیری و توصیه‌های نهایی برای زندگی سالم در ازدواج با فرد خودشیفته

زندگی با فرد مبتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با او بایستی با آگاهی عمیق از ویژگی‌های افراد مبتلابه این اختلال و شناخت نحوه مقابله و درمان آن صورت گیرد. فقدان همدلی و نادیده‌گرفتن نیازهای طرف مقابل از چالش‌های اصلی ازدواج با این افراد است که مشکلات زیادب را به دنبال خواهند داشت.

مشارکت در جلسات درمانی و عمل به توصیه‌های ازدواج سالم در کاهش تنش‌ها و مشکلات ناشی از شخصیت خودشیفته در ازدواج نقش موثری دارد. به عبارتی، بهبود شرایط زندگی با فرد خودشیفته بدون کمک‌گرفتن از افراد حرفه‌ای و متخصص در این زمینه غیرممکن است.

برای کمک به افراد خودشیفته و تشخیص قطعی ابتلابه اختلال شخصیت خودشیفته و ازدواج با فرد مبتلابه این عارضه و اقدام زودهنگام برای درمان این اختلال همین حالا می‌توانید به صورت آنلاین نسبت به رزرو وقت، دریافت مشاوره تخصصی، شرکت در جلسات روانشناسی ازدواج و پرسش از دکترهای طبیبی نو اقدام کنید.