چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است؟ خطرات موجود چیست

یکی از نگرانی‌های رایج زنان باردار، این است که چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است و لکه بینی در بارداری تا چند روز طبیعی در نظر گرفته می‌شود؟ پاسخ دقیق به این سوال، به علت، شدت، رنگ خون و سایر علائم بارداری در هفته اول بعد از لقاح و ادامه این دوران بستگی دارد؛ اما اگر در ابتدای بارداری هستید و نهایتا تا دو روز لکه‌بینی دارید، می‌توانید آن را خونریزی لانه‌گزینی در نظر گرفته و نگران نباشید. با این حال، در صورت افزایش شدت یا مدت خونریزی و داشتن درد و گرفتگی در هر زمانی از بارداری، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

چه نوع خونریزی در بارداری طبیعی است؟

در ماه‌های ابتدای حاملگی، برخی زنان دچار لکه‌بینی بارداری (spotting in pregnancy) می‌شوند که نشانه‌ای طبیعی و بی‌خطر از «خونریزی لانه‌گزینی» است. از نظر علمی، هنگامی که تخم تشکیل شده و به آندومتر (دیوارۀ رحم) متصل می‌شود، مویرگ‌های کوچک و خونی داخل دیواره پاره می‌شوند. این فرآیند خونریزی سبک در سه ماهه اول را به دنبال داشته و باعث لکه‌بینی می‌شود؛ بنابراین نگران‌کننده نیست.

خونریزی لانه‌گزینی معمولا ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح، یعنی در روزهای ۲۰ تا ۲۶ چرخه قاعدگی، رخ می‌دهد؛ اما چگونه می‌توان تشخیص داد که این خونریزی نشانه سقط است یا نه؟ و لکه بینی در بارداری تا چند روز طبیعی است؟

خونریزی لانه‌گزینی اغلب خفیف و بدون درد بوده و به‌صورت لکه قهوه‌ای یا صورتی کم‌رنگ دیده می‌شود. این نوع خونریزی کوتاه‌مدت است و معمولا چند ساعت تا نهایتا ۱ یا ۲ روز طول می‌کشد. لازم است بدانید که مشاهدۀ طبیعی قطره خون در بارداری، باید در حد چند لکه خون باشد؛ به‌طوری که نیاز نباشد از پد یا نوار بهداشتی استفاده کنید. اما اگر خونریزی شما شدید بوده یا با درد شکم، گرفتگی، تب یا سرگیجه همراه باشد، و یا بیشتر از ۲ روز طول بکشد، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند سقط جنین یا بارداری خارج‌رحمی باشد.

سایت معتبر american pregnancy می‌نویسد: “حداقل ۵۰ ٪ از زنانی که لکه‌بینی/خونریزی (به غیر از خونریزی لانه‌گزینی) را تجربه می‌کنند، بارداری طبیعی و سالمی خواهند داشت. خونریزی طولانی می‌تواند نشانه‌ی چیزی جدی‌تر باشد، به خصوص در مراحل بعدی بارداری. بارداری مولار یا سقط جنین دو نگرانی هستند، به همین دلیل است که هنگام مراجعه به متخصص زنان و زایمان یا سایر پزشکان، لازم است آنها را از خونریزی فعلی یا اخیر (به خصوص اگر شدید باشد) و همچنین هرگونه علائم دیگری که تجربه می‌کنید، مطلع کنید.”

چه زمانی خونریزی نشانه خطر است؟

حال که می‌دانیم چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است، بهتر است با موارد خونریزی غیرطبیعی و خطرناک در دوران بارداری (emergency bleeding during pregnancy) هم آشنا شویم:

نشانه‌های سقط جنین

یکی دیگر از مواردی که باعث خونریزی شدید در دوران بارداری می‌شود، سقط جنین است. این اتفاق که اغلب در ۳ ماه ابتدایی حاملگی رخ می‌دهد، با درد شکمی شدید و احساس گرفتگی در زیر شکم همراه بوده و ممکن است علائم بارداری مانند حالت تهوع یا درد سینۀ خود را به یکباره از دست بدهید! بنابراین اگر این علائم را دیدید یا با دفع لخته و بافت از واژن روبه‌رو شدید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.

حاملگی خارج از رحم

بارداری خارج از رحم (Ectopic Pregnancy) به حالتی گفته می‌شود که جنین به جای داخل رحم، در لوله فالوپ یا جای دیگری رشد می‌کند. این حاملگی پرخطر که تهدیدی برای جان مادر به شمار می‌رود، اغلب در ۳ ماهه اول بارداری دیده شده و با خونریزی سبک یا متوسط واژینال همراه است.

خونریزی حاملگی خارج از رحم، به رنگ قرمز تیره یا قهوه‌ای است و می‌تواند درد شدید و یک‌طرفه‌ای را در پایین شکم یا لگن مادر به وجود آورد. بنابراین اگر با سرگیجه، ضعف یا بی‌حالی شدید روبه‌رو هستید یا از درد ناگهانی شانه رنج می‌برید، باید توسط پزشک زنان تهران یا شهر محل سکونت خود معاینه شوید.

جفت سرراهی و جدا شدن جفت

اگر می‌خواهید بدانید چرا در هفته ششم خون‌ریزی دارم یا دل درد و کمر درد در هفته ششم بارداری برای چیست، ممکن است جفت زودتر از دیواره رحم جدا شده یا در پایین رحم قرار گرفته باشد. جفت سرراهی (Placenta Previa)، حالتی است که جفت به جای بالای رحم، در پایین قرار گرفته و دهانۀ رحم را می‌بندد؛ درحالی‌که جدا شدن جفت به زمانی گفته می‌شود که جفت زودتر از موعد از دیوارۀ رحم جدا شده و می‌تواند هم برای مادر و هم جنین، خطرناک باشد.

خونریزی جفت سرراهی به رنگ قرمز روشن بوده و اغلب در سه ماهه دوم و سوم بارداری دیده می‌شود. همچنین انقباض یا گرفتگی ندارد و فقط با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود؛ درحالی‌که جداشدن جفت، در سه ماهه سوم و بیشتر نزدیک به زمان زایمان رخ می‌دهد. این خونریزی با درد شدید شکم یا پشت همراه بوده و احساس سفتی غیرطبیعی در شکم را به دنبال دارد. بنابراین باید هرچه‌سریعتر توسط پزشک معاینه شده و با زایمان زودرس و اورژانسی، برطرف شود.

لکه‌بینی در سه‌ماهه اول بارداری

برای اینکه دقیقا بدانیم چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است، لازم است که به دلایل بروز آن در ابتدای حاملگی اشاره کنیم. جدول زیر، دلایل لکه‌بینی سه‌ماهه اول بارداری را به طور خلاصه نشان می‌دهد:

علل رایج لکه‌بینی در اوایل حاملگی

لکه بینی حاملگی در هفته‌های اول، معمولا به دلیل خونریزی لانه‌گزینی یا تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد. این نوع spotting اغلب بدون درد، کم‌حجم و زودگذر بوده و برخلاف خونریزی‌های پرحجم و همراه با درد، نگران‌کننده نیستند.

نقش رابطه جنسی، معاینه داخلی، عفونت‌ها

گاهی خونریزی بعد از نزدیکی در بارداری یا پس از معاینه واژینال اتفاق می‌افتد که به دلیل حساسیت بالای دهانه رحم در بارداری است. برخی عفونت‌های دهانه رحم یا واژن هم می‌توانند ترشحات خونی حاملگی ایجاد کنند. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید که آیا بعد از رابطه لکه طبیعی است، می‌توان پاسخ مثبت داد؛ با این حال، بهتر است علت لکه‌بینی با معاینۀ پزشک تشخیص داده شود.

لکه‌بینی بی‌ضرر و زودگذر

وقتی خونریزی بدون درد، کم‌مقدار و محدود به ۱ یا ۲ روز باشد، معمولا نشانه‌ای از تغییرات فیزیولوژیک است و خطری برای جنین ندارد. این نوع لکه‌بینی اگر تکرار نشود، در دسته «خونریزی‌های بی‌خطر و موقتی» قرار می‌گیرد. شاید برایتان جالب باشد که برخی بعد از تجربه لکه بینی و کمر درد به دنبال ارتباط کمردرد در اوایل بارداری با جنسیت جنین هستند.

لکه‌بینی در سه‌ماهه دوم و سوم

برای پاسخ به سوال «لکه بینی در بارداری تا چند روز طبیعی است؟»، لازم است که بدانید مشاهده این عارضه در اواسط یا انتهای بارداری معمولا طبیعی نیست! به‌طورکلی اگر در میانه یا انتهای دوران حاملگی نشانه‌های زیر را دیدید، باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• خونریزی شدید یا به رنگ قرمز روشن
• درد شکم یا کمر همراه با لکه‌بینی
• کاهش حرکات جنین (در ماه‌های انتهایی)
• سرگیجه، ضعف یا تپش قلب
• سابقه جفت سرراهی یا بارداری پرخطر

آیا لکه‌بینی در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری طبیعی است؟

خونریزی سه‌ماهه دوم و سوم حاملگی، معمولا طبیعی نیست و باید جدی گرفته شود! تجربه برخی مادران نشان می‌دهد که خونریزی آخر بارداری، حتی به میزان کم، می‌تواند نشانه مشکلی مثل جفت سرراهی باشد. برای تشخیص و رفع این مشکل، سونوگرافی توسط متخصص زنان و زایمان توصیه می‌شود.

دلایل لکه‌بینی در اواسط و انتهای حاملگی

علل خطرناک لکه‌بینی در این دوره، به مشکلات جفت در دوران بارداری (placental issues during pregnancy) مانند جدا شدن جفت (abruption) و عروق سرراهی (vasa previa) برمی‌گردد. هر دو علت ممکن است با خونریزی ناگهانی، کاهش حرکات جنین یا انقباض شدید همراه باشند و به درمان اورژانسی نیاز دارند.

نقش استرس و فعالیت فیزیکی

برخی گزارش‌ها از مادران نشان می‌دهد که فعالیت زیاد یا استرس‌های شدید روحی می‌تواند منجر به لکه‌بینی دیرهنگام شود. در چنین مواردی، استراحت و بررسی وضعیت جفت و دهانه رحم توسط پزشک ضروری است تا از خطر پیشگیری شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر نمی‌دانید چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم، به یاد داشته باشید که نوع، مقدار و مدت خونریزی خطرناک اهمیت زیادی دارد. اگر لکه‌بینی با درد، لخته، یا کاهش علائم بارداری همراه باشد، می‌تواند به سقط جنین یا جدا شدن جفت اشاره داشته باشد. بنابراین باید هشدارهای خونریزی را جدی بگیرید و پیش از دریافت فوریت‌های پزشکی، اقدامات زیر را انجام دهید:

• استراحت کامل
• تماس فوری با پزشک
• بررسی رنگ و مقدار خون
• کنترل حرکات جنین
• آماده‌سازی برای مراجعه حضوری

روش‌های بررسی و تشخیص علت خونریزی

برای اینکه پزشک بر اساس شرایط هر بیمار بداند دقیقا چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است، باید مادر را معاینه کند. این معاینه، به سه شکل سونوگرافی، آزمایش و معاینه داخلی انجام می‌شود.

سونوگرافی

اولین و رایج‌ترین روش برای تشخیص خونریزی بارداری، سونوگرافی است. با سونوگرافی بارداری می‌توان موقعیت جفت، سلامت جنین و احتمال بارداری خارج‌رحمی را بررسی کرد. اگر در اوایل دوران بارداری به سر می‌برید، احتمالا پزشک از سونوگرافی واژینال استفاده خواهد کرد.

آزمایش خون و بتا

اندازه‌گیری بتا (hCG) به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت رشد جنین را بررسی کند. اگر میزان بتا در بارداری پایین یا غیرطبیعی باشد، ممکن است به سقط یا بارداری خارج‌رحمی اشاره داشته باشد. به‌همین‌دلیل از آن، به‌عنوان یک ابزار تشخیصی خونریزی حاملگی استفاده می‌شود.

معاینه داخلی

در برخی موارد، پزشک معاینه زنان، دهانه رحم را بررسی می‌کند تا احتمال باز شدن زودرس، التهاب یا وجود عفونت را بسنجد. این روش ساده اما مؤثر، بخشی از فرآیند دقیق تشخیص علت لکه‌بینی محسوب می‌شود.

چطور با استرس خونریزی کنار بیاییم؟

در مواجهه با اضطراب در خونریزی بارداری، اولین قدم آرام‌سازی ذهنی است. تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن کوتاه و گفت‌وگو با مشاور، بخشی از اصول مدیریت استرس بارداری هستند. طبق اصول روانشناسی زنان باردار، حمایت عاطفی همسر و خانواده، نقش مهمی در کاهش فشار روانی مادر ایفا می‌کند.

طبق تجربه مادرانی که این دورۀ حساس را تجربه کرده‌اند، توانسته‌اند با همراهی همسر و مشاور، نگرانی‌های خود را کنترل کنند تا به معاینه حضوری و سونوگرافی بعدی خود برسند. درنهایت، تمرین‌هایی مثل اسکن بدن، شمارش نفس‌ها و تمرکز بر صدای قلب جنین، روش‌هایی تکمیلی برای حمایت روانی مادران و عبور از این دوران محسوب می‌شود.

درمان خونریزی در بارداری تحت نظر پزشک زنان

با مطالعۀ این مقاله، دیگر می‌دانیم که لکه بینی در بارداری تا چند روز طبیعی است و اینکه خونریزی بارداری همیشه به معنی خطر نیست. با این حال، هرگز نباید نادیده گرفته شود. شناخت تفاوت‌ها میان خونریزی طبیعی و هشداردهنده، به مادر کمک می‌کند تصمیم درست بگیرد. نتیجه‌گیری پزشکی بر اساس معاینه و سونوگرافی نیز راهکار نهایی مادران باردار و کلید اطمینان از سلامت بارداری است.

در این مسیر، حمایت روانی، آرامش ذهنی، و ارتباط با مادران دیگر نقش مهمی در حفظ سلامت شما و جنین دارد. اگر دچار خونریزی شده‌اید یا نگرانید، همین حالا از متخصص زنان و زایمان مشهد، تهران و سایر شهرها در طبیبی نو وقت مشاوره آنلاین بگیرید و با خیال راحت این دوران را پشت سر بگذارید.

سوالات متداول در مورد درمان خونریزی در بارداری