اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب
سی تی آنژیوگرافی یک شیوه تصویربرداری برای بررسی انسداد عروق قلب است. در این شیوه به کمک اشعه ایکس و ماده حاجب بدون بیهوشی و جراحی تنگی عروق کرونری قلب تشخیص داده می‌شود. اطلاعات تشخیصی حاصل از این تصویربرداری غیر تهاجمی به پزشک متخصص گزارش داده می‌شود. پزشک نیز با تفسیر اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب به شناخت درستی از وضعیت بیمار می‌رسد.
روش درمان و سایر مراحل پزشکی برای بهبود بیماری‌های قلبی بر اساس این اطلاعات انجام می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهند، تعداد بیماران قلبی هم در ایران و هم در بسیاری از کشورهای جهان در حال افزایش است. از این رو آشنایی با این اصطلاحات پزشکی به درک بهتر وضعیت بیماران توسط آن‌ها و خانواده‌هایشان کمک می‌کند.
نکته بسیار مهم اینکه تفسیر دقیق و همه جانبه نتیجه سی تی آنژیوگرافی قلب باید توسط پزشک متخصص انجام شود. بنابراین این مطلب شما را از مراجعه به پزشک بی‌نیاز نمی‌کند.
سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر چیست؟
بیماری عروق کرونر به دلیل درد قفسه سینه‌ای که ایجاد می‌کند، چالشی در زمینه تشخیص به شمار می‌رود. با وجود پیشرفت‌های پزشکی، این بیماری همچنان یکی از علل مهم مرگ‌ومیر و ناتوانی در سراسر جهان است. به گفته ncbi.nlm برای مقابله با این مشکل، متخصصان سلامت به روش‌هایی برای تشخیص نیاز دارند که هم به‌موقع و هم مقرون‌به‌صرفه باشند. یکی از این روش‌ها، سی‌تی آنژیوگرافی کرونری (Coronary CT Angiography) است که برای بیمارانی با احتمال متوسط ابتلا به بیماری عروق کرونر توصیه می‌شود. این ارزیابی غیرتهاجمی، نقش کلیدی در کمک به پزشکان برای تشخیص و مدیریت درد قفسه سینه دارد.
اصطلاحات مهم در سی تی آنژیوگرافی قلب
تفسیر جواب سی تی آنژیوگرافی قلب بخش‌های مختلفی را در بر می‌گیرد. در هر بخش نیز از اصطلاحات پزشکی خاصی استفاده می‌شود که گزارشی از وضعیت عروق قلب می‌دهد. مهم‌ترین و اصلی‌ترین اصطلاحات مورد استفاده در سی تی آنژیوگرافی قلب در جدول زیر درج شده است.
| اصطلاح سی تی آنژیوگرافی قلب | تفسیر و توضیحات |
| آترواسکلروز (Atherosclerosis) | در این بیماری لایه‌های چربی، کلسیم یا سایر مواد در دیواره شریان جمع می‌شوند. در نتیجه موجب انسداد و تنگ شدن عروق خواهند شد. |
| پلاک عروقی (Vascular Plaque) | تجمع موادی نظیر کلسیم و چربی و کلسترول در دیواره عروق که باعث انسداد جریان خون بیمار می‌گردد. در این وضعیت احتمال پارگی عروق کمتر است اما نشان |
| کلسیفیه شدن ( Calcification) | در این فرآیند مواد معدنی نظیر کلسیم در دیواره شریان‌ها تجمع پیدا می‌کنند. در نتیجه باعث سفت شدن و کم شدن انعطاف شریان‌ها خواهند شد. |
| انسداد شریان‌ها (Artery Stenosis) | این اصطلاح به تنگ شدن شریان‌ها اشاره می‌کند. انسداد شریان‌ها می‌تواند موجب مختل شدن جریان خون شده و به بروز حمله قلبی منتهی گردد. |
| شریان کرونری (Coronary Artery) | شریان کرونری، شریان اصلی و تغذیه کننده قلب می‌باشد. وظیفه این شریان تامین اکسیژن و خون مورد نیاز عضله قلب است. |
| لخته خون (Blood Clot) | این مورد از اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب نشان دهنده تجمع سلول‌های خونی در شریان است. این تجمع به انسداد جریان خون و سکته قلبی در فرد ختم می‌شوند. |
| شریان‌های تنگ شده (Narrowed Arteries) | این اصطلاح به شریان‌هایی اشاره دارد که به دلیل آترواسکلروز یا سایر بیماری‌ها دچار کاهش قطر و تنگی شده‌اند. |
| آنژیوگرافی ( Angiography) | این اصطلاح در واقع یک شیوه تصویر برداری برای بررسی دقیق وضعیت شریان‌ها و رگ‌های خونی فرد است. در این شیوه می‌توان مشکلات قلبی و عروقی بیمار را تشخیص داد. |
| سی تی آنژیوگرافی (CT Angiography) | این روش تکنیکی پیشرفته برای تصویربرداری از رگ‌هالی خونی می‌باشد. اطلاعات به دست آمده در این روش بسیار دقیق و کامل است. |
| ماده حاجب (Contrast Agent) | از این ماده برای بهبود وضوح تصاویر به دست آمده از سی تی اسکن استفاده می‌کنند. به بیان ساده ماده حاجب در عروق حرکت می‌کند تا وضعیت عروق بهتر دیده شود. |
| مجرای داخلی رگ (Lumen) | به فضی داخلی رگ اشاره دارد و نشان دهنده وضعیت بستر رگ برای جریان خون می‌باشد. |
این اصطلاحات رایج مورد استفاده در جواب سی تی آنژیوگرافی قلب هستند باید توسط متخصص داخلی تفسیر شوند.
نتایج و تفسیر تصاویر سی تی آنژیوگرافی
اطلاعات درج شده در جواب سی تی آنژیوگرافی قلب با اصطلاحات تخصصی نوشته می‌شود. بنابراین برای درک این اطلاعات باید با تفسیر داده‌های درج شده آشنا باشیم.
پلاک‌های عروقی
پلاک‌های عروقی از دلایل اصلی و بسیار مه انسداد رگ‌های قلب هستند. این مواد می‌توانند از جنس کلسیم یا چربی و سایر مواد باشند. پلاک‌های عروقی در جواب سی تی آنژیوگرافی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
- وضعیت اول Non-calcified Plaque: این نوع پلاک‌ها حاوی کلسیم نبوده و به همین دلیل اغلب نرم‌تر هستند. در نتیجه اگز با این مورد در اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب مواجه شدید باید بدانید احتمال پارگی عروق بیشتر است. این نوع پلاک‌ها ناپایدارتر بوده و خطر لخته شدن خون را بیشتر می‌کنند.
- وضعیت دوم Calcified Plaque: این نوع پلاک‌ها حاوی کلسیم بوده و در بیشتر موارد نشان دهنده بیماری‌های مزمن عروق کرونری هستند.
انسداد شریان‌ها ( Artery Stenosis)
با تفسیر این بخش از پاسخ سی تی آنژیوگرافی قلب می‌توان میزان انسداد یا تنگی عروق کرونری قلب را تشخیص داد. تنگی‌هایی که در این بخش از گزارش سی تی آنژیوگرافی درج می‌شود می‌توانند خونرسانی به عضله قلب را مختل کنند.
در وضعیت نرمال هیچ تنگی در عروق کرونری نباید وجود داشته باشد. همچنین:
- تنگی عروق کرونری کمتر از ۵۰ درصد خفیف
- تنگی عروق کرونری بین ۵۰ تا ۷۰ درصد متوسط
- و تنگی عروق کرونری بالای ۷۰ درصد شدید
ارزیابی می‌شود.
کلسیفیته شده عروق (Calcification)
یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها در جواب سی تی آنژیوگرافی قلب میزان رسوبات کلسیم است. اگر در مقابل این اصطلاح عبارت نرمال نوشته شده باشد یعنی مشکلی در زمینه رسوبات کلسیمی در عروق قلب وجود ندارد.
اما اعداد بالای این آیتم نشان دهنده رسوب کلسیم و تنگی عروق قلب است. این مورد از اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در فرد را نشان می‌دهد.
نشانگان نادر
نشانگان نادر یا سندروم نادر در سی تی آنژیوگرافی قلب به اختلالات و بیماری‌های کمتر شناخته شده قلبی عروقی اشاره دارد. از جمله این بیماری‌های غیر معمول قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- سندروم تاکوتسوبو: به شکل ظاهری خاص بطن چپ قلب گفته می‌شود. این عارضه بیشتر به دلیل استرس بالا در بیماران بروز پیدا می‌کند.
- سندروم میکروواسکولار: این سندروم به رگ‌های بسیار ریزی که دچار اختلال عملکرد شده‌اند اشاره دارد.
این اختلالات را نادر می‌نامند چون از نظر علائم مشابه دیگر بیماری‌های قلبی هستند اما منشا متفاوتی دارند. به بیان ساده منشا و علت ابتلا به این عارضه‌های قلبی کمتر شایع است.
مجرای داخلی رگ (Lumen)
این اصطلاح به وضعیت فضایی داخلی رگ و محل جریان خون اشاره دارد. بر اساس این اطلاعات متخصص داخلی تهران می‌تواند میزان انسداد و تنگی عروق قلبی را ارزیابی کند.
اگر لومن نرمال درج شده باشد یعنی خون به صورت آزادانه در رگ‌ها جریان دارد. در سایر وضعیت‌ها می‌توان نتیجه گرفت که فضای داخلی رگ‌ها در حال تنگ و کوچک شدن هستند.
درمان‌ها و گزینه‌های درمانی پس از سی تی آنژیوگرافی
بر اساس گزارشات سی تی آنژیوگرافی قلب پزشک در مورد روند درمان تصمیم می‌گیرد. در این تصمیم گیری وضعیت بیمار و عروق کرونری قلب یکی از شیوه‌های درمانی موجود اتخاذ خواهد شد.
داروها
بسته به نوع نارسایی قلبی و عواملی نظیر بروز سکته قلبی و فشار خون بالا داروهای مختلفی تجویز می‌شود. از جمله مهم‌ترین داروهایی که بعد از سی تی آنژیوگرافی ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
داروهای ضد فشار خون
مهار کننده‌های آنزیم مانند:
- کاپتوپریل
- انالاپریل
- لیزینوپریل
برای کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب به کار می‌روند. همچنین مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین مانند لوزارتان و والسارتان نیز ممکن است تجویز شود. از دیگر داروهایی که پزشکان برای بهبود وضعیت بیماران قلبی عروقی بعد از آنژیوگرافی تجویز می‌کنند بتا بلاکرها می‌باشند.
این سری از داروها به کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون در فرد کمک زیادی می‌کنند. کلسیم بلوکرها نیز بسته به میزان رسوب کلسیم در عروق ممکن است تجویز شود. از دیگر داروهای مهمی که اغلب بعد از سی تی آنژیوگرافی تجویز می‌شوند عبارتند از:
- داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت
- داروهای کاهش دهنده چربی خون
- نیترات ها و داروهای ادرار آور
نوع دارو و دوز و دوره درمان بر اساس تفسیر اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب تعیین می‌گردد. توجه داشته باشید که مصرف هر نوع دارو بعد از سی تی آنژیوگرافی قلب باید با تجویز پزشک انجام شود.
روش‌های جراحی
جراحی قلب روشی تهاجمی است که در شرایط بحرانی و پرخطر انجام می‌شود. اگر انسداد عروق قلب به حدی باشد که ریسک بسیار بالایی برای بیمار دارد توصیه به جراحی می‌شود.
برای جراحی قلب لازم است که استخوان قفسه سینه بیمار بریده شود تا جراح به قلب دسترسی پیدا کند. جالب توجه است که بدانید این جراحی آمار مرگ و میر پایینی در بین درمان‌های تهاجمی دارد.
مداخلات غیرتهاجمی
مهم‌ترین مداخلات غیرتهاجمی برای درمان و بهبود وضعیت قلب بعد از سی تی آنژیوگرافی شامل موارد زیر می‌باشد:
- ترک سیگار و الکل
- انجام فعالیت‌های بدنی روزانه و منظم
- کاهش سطح استرس و مدیریت اضطراب
- تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم
- خواب با کیفیت و کافی برای بهبود سلامت قلب
- کنترل منظم عوامل خطر و مراجعه منظم به پزشک متخصص
آنژیوگرافی یکی از روش های درمانی حساس بوده که پس از آن نیز باید به تغدیه به چه صورت باشد دقت کنیم و باید و نبایدهای خوراکی بعد از آنژیوگرافی را بدانیم.
نتیجه‌گیری و نکات مهم
یکی از روش‌های اصلی و کارآمد تشخیص وضعیت سلامت قلب و عروق افراد انجام سی تی آنژیوگرافی است، البته مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل نیز مهم بوده و پس از انجام آنژیوگرافی به آن ها دقت کنید. در این روش تشخیص پارامترهای مختلفی مانند میزان انسداد شریان، احتمال لختگی و پارگی عروق قلب ارزیابی می‌گردد.
بر اساس داده‌ها و گزارشات سی تی آنژیوگرافی قلب پزشک روش و دوره درمان را تعیین می‌کند. به همین دلیل اهمیت سی تی آنژیوگرافی در بین سایر روش‌های تشخیصی بسیار بالا است. درک گزارش این روش تشخیص نیاز به آشنایی با اصطلاحات سی تی آنژیوگرافی قلب دارد که در این مطلب به آن پرداختیم.
نکات مهم سی تی آنژیوگرافی و تفسیر دقیق گزارشات و تعیین درمان لازم باید توسط دکتر متخصص داخلی انجام گیرد. برای رزرو وقت مشاوره با بهترین متخصصین قلب کشور از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید.