درمان آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است. تقریباً همه افراد حداقل یک بار در زندگی خود سوختگی ناشی از آفتاب را تجربه کرده‌اند. این مشکل در هر زمانی از سال رخ می‌دهد، اما در ماه‌های تابستان که پرتوهای خورشید قوی‌تر هستند، شایع‌تر است. سوختگی ناشی از آفتاب ممکن علائم ناراحت کننده‌ای داشته باشد و شما از زندگی ساقط کند. عدم درمان افتاب سوختگی شدید، شاید باعث شوک به دلیل گردش خون ضعیف به اندام‌های حیاتی و حتی مرگ شود. پس مهم است بعد از دیدن علائم به سراغ درمان بروید. در این مقاله از وبسایت «طبیبی‌نو» به درمان آفتاب سوختگی پوست می‌پردازیم.

آفتاب سوختگی چیست؟

آفتاب سوختگی ناشی از واکنش پوست به قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV) است. سوختگی روی پوست حدود چهار تا 24 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ظاهر می شود. پوست آسیب دیده قرمز می‌شود و ممکن است دردناک شود یا تاول بزند. زمانی که سوختگی ناشی از آفتاب فروکش کرد، لایه‌ای از پوست به شکل پوسته پوسته شدن ظاهر می‌شود.

آفتاب سوختگی خطر ابتلا به سرطان پوست مانند ملانوما، کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی را در طول زندگی فرد افزایش می‌دهد. سوختگی ناشی از آفتاب فروکش و قرار گرفتن در معرض نور خورشید همچنین باعث افزایش چین و چروک و سایر علائم پیری زودرس در پوست می‌شود. پس بهتر است درمان سریع آفتاب سوختگی صورت را انجام دهید تا عوارض آن را کاهش دهید.

چطور آفتاب سوختگی را تشخیص دهیم؟

تشخیص سوختگی به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب بسیار راحت است. علائم رایچ شامل موارد زیر هستند:

• قرمزی و درد خفیف پوست در موارد خفیف و بدون عارضه
• تاول شدید پوست، کم آبی، عدم تعادل الکترولیت‌ها و احتمالاً عفونت در موارد شدید
• لرز، تب و علائم آنفولانزا
• حالت تهوع یا استفراغ
• لایه برداری پوست حدود چهار تا هفت روز پس از قرار گرفتن

برخی از افراد به دلیل شرایطی به نام فوران نور چند شکل (PMLE) دچار بثورات خورشیدی می‌شوند که گاهی اوقات مسمومیت با نور خورشید نامیده می‌شود. علائم فوران نور چند شکل بثورات پوستی خفیف تا شدید است که معمولاً در عرض 30 دقیقه تا چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر می‌شوند. بثورات ممکن است خارش‌‌دار باشند و ویژگی‌های زیر را از خود نشان دهند:

• برجستگی‌های کوچک در سرتاسر بدن (در مناطقی آفتاب زده)
• بثورات پوستی به صورت توده‌های متراکم از برجستگی‌ها
• کهیر معمولا روی بازوها، ساق پاها و سینه

توصیه می‌شود با دیدن علائم فوق برای درمان آفتاب سوختگی اقدام کنید.

انواع آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی درجه یک ممکن است رنگ پوست شما را از صورتی روشن به قرمز روشن تبدیل کند که ممکن است با لمس باعث درد شود. با این نوع سوختگی، لایه‌های بالایی پوست را تحت تاثیر قرار می‌گیرد، اما باید ظرف چند روز بهبود یابد. آفتاب سوختگی درجه دو که جدی‌تر است، باعث می‌شود پوست به شدت قرمز، متورم و تاول زده شود، زیرا لایه عمیق‌تر پوست به نام درم و انتهای عصبی پوست آسیب دیده است. این نوع آفتاب سوختگی دردناک‌تر است و شاید حدود دو هفته طول بکشد تا بهبود یابد.

در سوختگی‌های درجه دو ممکن است به دلیل آسیبی که آفتاب سوختگی به اتصالات بین اپیدرم و درم وارد می‌کند، تاول‌های بزرگ‌تری ایجاد شوند. تاول‌ها را نباید ترکاند، زیرا این کار می‌تواند مانع از بهبودی سریع شود و منجر به عفونت شده و اجازه ورود باکتری‌ها را می‌دهد. علائم عفونت ناشی از سوختگی درجه دوم شامل ترشح چرک یا رگه‌های قرمز روی پوست است که از تاول‌ها بیرون می‌ریزد.

آفتاب سوختگی درجه سه عمیق‌تر و شدیدتر از سوختگی درجه دو است. این سوختگی مطمئناً برای شما تاول ایجاد می‌کند و حتی مدت بیشتری طول می‌کشد تا تاول‌ها خوب شوند. این نوع سوختگی در اثر آفتاب اگر تا روز بیست و یکم بهبود نیابد، جای زخمی روی پوست شما به جای می‌گذارد. این نوع سوختگی بسیار جدی است و به هر قیمتی باید از آن اجتناب کرد. در بسیاری از موارد، سوختگی درجه سه نیاز به خدمات اورژانسی و در بدترین شرایط با جراحی درمان شود.

درمان خانگی آفتاب سوختگی

از بین بردن آفتاب سوختگی پوست از طریق چند درمان خانگی امکان پذیر است. درمان‌های خانگی برای سوختگی‌های خفیف تا متوسط مناسب هستند، اما برای سوختگی‌های شدید توصیه نمی‌شوند. راهکارهای خانگی برای درمان آفتاب سوختگی عبارتند از:

آب خنک

هنگام مواجهه با آفتاب سوختگی، اولین قدم باید خنک کردن پوست باشد. یک حمام یا دوش ولرم اما نه خیلی سرد می‌تواند برای شما عالی باشد. پوست را مالش ندهید و از محصولاتی مانند روغن حمام، صابون یا شامپوی بدن استفاده نکنید. آکادمی پوست آمریکا پیشنهاد می‌کند که به آرامی پوست را خشک کنید تا از تحریک جلوگیری شود، اما مقداری آب روی پوست باقی بگذارید تا مرطوب بماند.

کمپرس سرد

همچنین می‌توانید برای کاهش گرما، درد و تورم از کمپرس سرد استفاده کنید. یک کیسه یخ را در یک حوله نرم بپیچید و روی محل سوختگی بمالید. هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید، زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود. از کمپرس سرد در طول روز به مدت 10 تا 15 دقیقه استفاده کنید.

مرطوب کننده

وقتی پوست شما خنک شد، زمان مبارزه با خشکی فرا رسیده است. استفاده از یک مرطوب کننده بدون الکل با ویتامین E یا آلوئه توصیه می‌شود. مرطوب کننده را در طول روز روی پوست خود بمالید تا رطوبت پوست را مسدود کند. اگر آفتاب سوختگی به خصوص باعث درد می‌شود، کرم‌های هیدروکورتیزون نیز می‌توانند موثر باشند.

آلوئه ورا

آلوئه ورا برای درمان آفتاب سوختگی عالی است. ژل موجود در داخل این گیاه باعث کاهش ناراحتی، تسریع التیام و مرطوب شدن پوست می‌شود. یک برگ گیاه را بشکنید و شیره آن را مستقیماً روی پوست بمالید یا ژل آلوئه ورا خالص را از داروخانه محلی خود خریداری کنید. همچنین واکنش آلرژیک به آلوئه ورا نادر است، اما رخ می‌دهد.

عسل

عسل قرن‌هاست که به عنوان مرهم سوختگی موضعی استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که عسل ممکن است در تسریع بهبودی، کاهش عفونت و به حداقل رساندن درد بهتر از برخی کرم‌های آنتی‌بیوتیک عمل کند. عسل را در دو روز اول نادیده بگیرید، زیرا می‌تواند گرما را به دام بیندازد و آفتاب سوختگی را بدتر کند. بعد از دو روز ان درمان خانگی را استفاده کنید.

حمام جو دوسر

بلغور جو دوسر ریز آسیاب شده هنگامی که با آب حمام مخلوط شود، به عنوان یک ضد التهابی عمل می‌کند. حمام بلغور جو دوسر خود را با پودر کردن یک فنجان بلغور جو دوسر فوری یا آهسته در مخلوط کن یا غذاساز درست کنید تا زمانی که یک قوام نرم و لطیف به دست آورید. پودر را در آب ولرم حمام بریزید و خیس کنید.

چای

از آنجایی که چای محصولی کاملا طبیعی است، برای درمان آفتاب سوختگی گزینه بسیاری خوبی است.برای تسکین علائم ناشی از آفتاب سوختگی، یک پارچه تمیز یا گاز پنبه‌ای آغشته به چای دم کرده مانند بابونه، چای سیاه یا سبز را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این ناحیه می‌تواند پوست صورت یا بدن باشد.

روغن نارگیل

برخی از متخصصان استفاده از روغن نارگیل ارگانیک را برای مبارزه با خشکی و تحریکات ناشی از آفتاب سوختگی توصیه می‌کنند. روغن نارگیل را فقط باید بعد از سرد شدن پوست و رفع تاول استفاده کنید، زیرا این ماده غلیظ می‌تواند گرما را به دام بیندازد و علائم را بدتر کند. هنگامی که پوست شما آماده شد، روغن نارگیل را روی پوست آسیب دیده بمالید.

سرکه

اسید استیک موجود در سرکه درد، خارش و التهاب ناشی از آفتاب سوختگی را کاهش می‌دهد. یک فنجان سرکه سیب را در آب ولرم حمام بریزید و خیس کنید. همچنین می‌توانید سرکه رقیق شده را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی پوست آفتاب سوخته با یک پارچه شستشو بمالید. یادتان باشد، استفاده مستقیم از سرکه می‌تواند منجر به سوختگی شیمیایی شود.

نوشیدن آب

آفتاب سوختگی مایعات را به سطح پوست می‌کشد و از بقیه بدن دور می‌شود. به همین دلیل نوشیدن مایعات زیاد برای جلوگیری از کم آبی بدن مهم است. همچنین میوه‌ها و سبزیجات با محتوای آب بالا مانند هندوانه، گریپ فروت، کرفس و خیار را مصرف کنید. چیزی بیش از 8 لیوان را در طول روز بخورید تا کمبود آب جبران شود.

طب سنتی

طب سنتی چندین راه حل برای درمان آفتاب سوختگی ارائه می‌دهد که از مواد طبیعی برای تسکین و التیام پوست استفاده می‌کند. این راهکارهای عبارتند از:

• مخلوط آب خیار با مقداری آبلیمو و کمی زردچوبه برای کاهش التهاب
• مخلوط بادام با مقداری شیر و روغن چوب صندل برای کاهش درد
• مخلوط پودر چوب صندل و مقداری زردچوبه و گلاب برای کاهش التهاب
• مخلوط ماست و آب پرتقال برای خنک سازی پوست
• مخلوط ماست و زردچوبه برای روشن شدن رنگ پوست

درمان پزشکی آفتاب سوختگی

درمان آفتاب سوختگی از طریق پزشکی مشابه درمان‌های خانگی است. همه آنها برای کاهش التهاب و درد طراحی شده‌اند. بیایید ببینیم درمان افتاب سوختگی پوست به صورت پزشکی چگونه است:

• درمان‌های اولیه برای آفتاب سوختگی شامل مسکن‌های بدون نسخه (مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن و ژل‌ها یا کرم‌های آفتاب سوختگی است.
• اگر سوختگی خفیف باشد و تهدیدی برای سلامتی شما نباشد، پزشک ممکن است مایعات فراوان، آسپرین یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را تجویز کند.
• اگر سوختگی شما به اندازه کافی شدید باشد، درمان با استروئید خوراکی (داروهای مشابه کورتیزون) ممکن است برای چند روز تجویز شود.
• در موارد خاص ممکن است داروهای مسکن قوی‌تری برایر شما تجویز شوند.
• اگر سوختگی با تاول داشته باشید، برای جلوگیری از افزایش خطر عفونت ممکن است از مصرف استروئید خودداری کنید.
• اگر بدنتان کم آب است یا از استرس گرمایی رنج می‌برید، مایعات به صورت وریدی به شما داده می‌شوند و ممکن است در بیمارستان بستری شوید. افراد با موارد بسیار شدید ممکن است به بخش سوختگی بیمارستان منتقل شوند.
• دکتر ممکن است برای درمان آفتاب سوختگی  از سولفادیازین نقره‌ای (کرم یک درصد ترمازن) استفاده کند.
• درمان‌های لکه‌های تیره ناشی از آفتاب سوختگی شامل استفاده موضعی از هیدروکینون، رتینوئیدها یا ویتامین C برای روشن کردن رنگدانه‌ها و روش‌هایی مانند لایه برداری شیمیایی، لیزر درمانی و میکرودرم ابریژن برای تقویت نوسازی پوست و یکنواخت کردن رنگ پوست است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

آفتاب سوختگی باید طی سه تا پنج روز بهبود یابد؛ اما اگر احساس کردید سوختگی ناشی از آفتاب شدید است، با پزشک متخصص پوست و مو تماس بگیرید. سپس پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد که شما را در خانه یا مطب درمان کند یا به بخش اورژانس ارجاع دهد. اگر شما یا هر فرد دیگری دچار علائم زیر شد، باید به سرعت بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کند:

• درد شدید
• تاول شدید
• سردرد
• گیجی
• حالت تهوع یا استفراغ
• غش یا سرگیجه
• آفتاب سوختگی حاد مرتبط با بیماری زمینه‌ای (دیابت، ایدز، سرطان و غیره)

چرا آفتاب سوخته می‌شویم؟

آفتاب سوختگی ناشی از اشعه ماوراء بنفش است که باعث آسیب به پوست می‌شود. هنگامی که اشعه ماوراء بنفش خورشید به پوست می‌رسد، به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و باعث جهش در DNA آنها می‌شود. بدن ما مکانیسم‌های شگفت انگیز زیادی برای جلوگیری و حتی اصلاح این جهش‌ها دارد؛ اما اگر سلول‌های پوست بیش از حد توانشان در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرند، آسیب ممکن است غیرقابل ترمیم باشد و سلول‌ها از بین بروند.

رگ‌های خونی برای افزایش جریان خون گشاد می‌شوند و سلول‌های ایمنی را به پوست می‌رسانند تا به پاکسازی شرایط کمک کنند. همه اینها باعث قرمزی، تورم و التهاب می‌شود. آفتاب سوختگی در نهایت بهبود می‌یابد، اما برخی از سلول‌های زنده مانده دارای جهش‌هایی هستند که از ترمیم فرار می‌کنند. این سلول‌ها در نهایت می‌توانند سرطانی شوند.

عوارض آفتاب سوختگی

عوارض آفتاب سوختگی خفیف معمولاً شامل قرمزی، گرمی و حساسیت خفیف پوستی هستند. این سطح از سوختگی می‌تواند باعث ناراحتی و خشکی پوست شود که اغلب با لایه برداری بعد از چند روز همراه است، زیرا پوست شروع به بهبودی می‌کند. ممکن است بپرسید: «برای آفتاب سوختگی صورت چی خوبه؟» باید بگوییم درمان‌های خانگی ساده مانند حمام کردن با آب سرد، ژل آلوئه ورا و لوسیون‌های مرطوب کننده عالی هستند.

عوارض آفتاب سوختگی شدید منجر به علائم شدیدتری مانند قرمزی زیاد، تورم، تاول و درد قابل توجه می‌شوند. در برخی موارد، علائم سیستمیک مانند تب، لرز، حالت تهوع و سردرد ممکن است رخ دهد که نشان دهنده مسمومیت با نور خورشید است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. آفتاب سوختگی شدید می‌تواند باعث آسیب عمیق پوستی شود و خطر عوارض طولانی مدت مانند پیری زودرس، هایپرپیگمانتاسیون (لکه‌های تیره پوستی) و خطر سرطان پوست را افزایش دهد. درمان آفتاب سوختگی شدید به صورت فوری ضروری خواهد بود.

نگذاریم پوستمان بسوزد!

برای محافظت از پوست در برابر نور خورشید و کاهش خطر ابتلا به سرطان، نکات مهم زیر را در نظر بگیرید:

• کرم ضد آفتابی را انتخاب کنید که دارای SPF حدود 30 یا بالاتر باشد.
• حداقل 30 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب از ضد آفتاب استفاده کنید.
• کرم ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار و بعد از شنا یا تعریق دوباره اعمال کنید.
• در صورت امکان به دنبال سایه باشید، به خصوص هنگامی که اشعه ماوراء بنفش خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر در قوی‌ترین حالت خود است.
• با کلاه لبه پهن، عینک آفتابی محافظ در برابر اشعه‌های UVA و UVB و لباس‌های مناسب در برابر UV از خود محافظت کنید.
• از برنزه کردن پوست زیر نور مستقیم آفتاب بدون کرم ضد آفتاب و کرم‌های ترمیم کننده جدا خودداری کنید.

برخی داروها می‌توانند پوست را به آسیب ناشی از نور خورشید حساس کنند. در صورت مصرف این داروها از آفتاب گرفتن خودداری کنید. این داروها اغلب شامل موارد زیر هستند:

• آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد پسوریاتیک و داروهای آکنه
• داروی گیاهی و خار مریم

کلام آخر

آفتاب سوختگی باعث ایجاد احساسات پوستی می‌شود که بسیاری از ما با آن آشنا هستیم. علائم این سوختگی ناشی از نور خورشید شامل سوزش، درد، تاول زدن، پوسته شدن پوست و البته قرمزی است. سوختگی خفیف بعد از مدتی از رفع می‌شود، اما سوختگی شدید نیاز به مداخله پزشکی دارد. اگر پوست شما تاول زده است و درد زیادی دارید، به نزد متخصص پوست و مو بروید تا به رفع آفتاب سوختگی پوست به شما کمک کند. برای پیدا کردن بهترین پزشکان پوست و مو جهت درمان آفتاب سوختگی از وبسایت طبیبی‌نو اقدام کنید. لیست بلند بالایی از دکترهای متخصص در طبیبی‌نو وجود دارند که نیاز شما به انتخاب پزشک مناسب را به خوبی رفع می‌کنند.

سوالات متداول

آیا نیاز است برای درمان آفتاب سوختگی به دکتر مراجعه کنیم؟

برای آفتاب سوختگی خفیف، مراجعه به پزشک ممکن است ضروری نباشد. با این حال، موارد شدید همراه با تاول، تب یا درد شدید نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

برای درمان آفتاب سوختگی به چه دکتری مراجعه کنیم؟

متخصصان پوست پزشکانی هستند که شرایط پوستی مانند آفتاب سوختگی را درمان می‌کنند و در مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض تخصص دارند.

آیا آفتاب سوختگی عوارض خطرناک هم دارد؟

آفتاب سوختگی می‌تواند منجر به عوارض جانبی خطرناکی مانند آسیب پوست، پیری زودرس و افزایش خطر سرطان پوست به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش شود.