علت فشار خون بالا

منظور از فشار خون بالا چیست؟

فشار خون نیرویی است که خون شما از طریق شریان‌های بدن جریان می‌یابد. شریان‌ها رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب شما به بقیه بدن حمل می‌کنند. هنگامی که قلب شما می‌تپد، خون را از طریق شریان‌های شما به حرکت در می‌آورد. همانطور که خون جریان می‌یابد، به دیواره شریان شما فشار وارد می‌کند که به آن فشار خون گفته می‌شود.

فشار خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که خون شما در شریان‌های با فشاری بالاتر از حد طبیعی حرکت می‌کند. علت فشار خون بالا به مواردی مختلف مربوط می‌شود که اگر نادیده گرفته شود یا برای مدت طولانی بالا بماند، باعث مشکلاتی در سلامتی شما می‌شود. فشار خون بالا کنترل نشده شما را در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی، بیماری قلبی، حمله قلبی و نارسایی کلیه قرار می‌دهد.

اندازه گیری فشار خون بر اساس دو معیار انجام می‌شود. یکی عدد بالایی به نام سیستولیک است که به اندازه گیری فشار در زمانی اشاره دارد که قلب شما منقبض می‌شود و خون را از طریق شریان‌ها می‌راند. عدد پایین یعنی دیاستولیک اندازه گیری فشار در زمانی است که قلب شما بین ضربان‌ها شل می‌شود. اگر فشار خون شما بالاتر از ۱۲۰/۸۰ باشد، فشار خون بالا دارید. دسته بندی فشار و تعیین میزان خطر طبق جدول زیر است

مهم‌ترین علت‌های فشار خون بالا

در حالی که سطح فشار خون شما به طور طبیعی در طول روز افزایش و کاهش می‌یابد، عواملی وجود دارند که ممکن است باعث افزایش فشار خون شوند. در ادامه به دلیل بالا رفتن فشار خون اشاره می‌کنیم:

۱- کافئین

حتی اگر فشار خون طبیعی داشته باشید، مصرف کافئین می‌تواند باعث افزایش موقت اما چشمگیر فشار خون شود. در حالی که محققان مطمئن نیستند که علت فشار خون بالا چیست، اما اگر فشار خون بالا دارید، باید با پزشک خود در مورد مصرف کافئین صحبت کنید.

۲- داروهای خاص

اگر فشار خون بالا دارید، باید در مصرف داروهایتان بیشتر محتاط باشید. برخی از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، ترکیبات دارویی یا حتی داروهای سرماخوردگی بدون نسخه که حاوی داروهای ضداحتقان هستند، می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند.

۳- مصرف مواد غذایی حاوی تیرامین

تیرامین یک آمینو اسید است که به طور طبیعی در بدن شما وجود دارد و همچنین در برخی غذاها یافت می‌شود. مصرف بیش از حد تیرامین که در پنیر کهنه و همچنین گوشت‌های دودی، فرآوری شده یا پخته شده یافت می‌شود، علت فشار خون بالا هستند.

۴- سیگار کشیدن

کشیدن حتی یک نخ سیگار می‌تواند باعث افزایش پنج تا ۱۰ میلی‌متر جیوه در فشار خون شود. در حالی که این مشکل موقتی است، اما اثر مصرف سیگار می‌تواند در طول زمان به دلیل آسیب طولانی مدت به دیواره شریان، اثرات مضری بر سلامت قلب شما داشته باشد.

۵- استرس و اضطراب

استرس یک علت شایع و اغلب اجتناب ناپذیر در افزایش موقت فشار خون است. اگر استرس شما به یک مشکل طولانی مدت تبدیل شود، ممکن است منجر به مشکلات دائمی در فشار خون شود. پس مهم است علت اصلی استرس و اضطراب را بشناسید تا بتوانید آن را برطرف کنید.

۶- بیش فعالی غده فوق کلیوی

فعالیت بیش از حد غده آدرنال به دلیل تولید بیش از حد برخی هورمون‌ها مانند کورتیزول و آلدوسترون ممکن است منجر به افزایش فشار خون شود. این هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم فشار خون و تعادل مایعات در بدن دارند.

۷- مصرف مواد مخدر

افزایش شدید فشار خون یکی از عوارض جانبی فیزیولوژیکی کوتاه مدت مصرف کوکائین و سایر مواد مخدر است، اما می‌تواند منجر به برخی از عوارض پزشکی شدیدتر از جمله اختلال در ریتم قلب و حملات قلبی شود.

۸- کم آبی بدن

هنگامی که سلول‌های بدن شما آب کافی ندارند، رگ‌های خونی شما سفت می‌شوند. این مشکل به این دلیل اتفاق می‌افتد که مغز شما سیگنالی به غده هیپوفیز شما می‌فرستد تا یک ماده شیمیایی آزاد کند. این موضوع در بلند مدت باعث افزایش فشار خون می‌شود.

۹- بیماری مزمن کلیه

به دلیل نقش کلیدی که کلیه‌ها در تنظیم فشار خون شما ایفا می‌کنند، بیماری مزمن کلیه می‌تواند از دیگر علت فشار خون بالا باشد. همچنین، فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل خطر برای بیماری مزمن کلیه است زیرا میزان فشار وارد به رگ‌ها را افزایش می‌دهد.

۱۰- مشکلات تیروئید

وقتی این غده به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند، ضربان قلب شما کند می‌شود و شریان‌هایتان کشش کمتری پیدا می‌کنند. اگرچه زیاد معمول نیست، اما هورمون تیروئید بیش از حد می‌تواند ضربان قلب شما را سخت‌تر و سریع‌تر کند.

علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون در شب

علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون و ضربان قلب می‌تواند ناشی از عوامل مختلف باشد. در ادامه به علت فشار خون بالا در شب اشاره می‌کنیم:

• آپنه خواب: آپنه انسدادی خواب یک اختلال خواب است که در آن تنفس به طور مکرر در طول خواب متوقف و شروع می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به فشار خون بالا در شب شود، زیرا الگوهای خواب مختل شده باعث ایجاد استرس بر سیستم قلبی عروقی می‌شود.
• بیماری کلیوی: کلیه‌ها نقش حیاتی در تنظیم فشار خون دارند. هر گونه اختلال در عملکرد کلیه می‌تواند تنظیم فشار خون را مختل کند و منجر به فشار خون بالا به خصوص در شب شود.
• عدم تعادل هورمونی: هورمون‌هایی مانند کورتیزول که از یک ریتم شبانه روزی پیروی می‌کنند بر فشار خون تأثیر می‌گذارند. عدم تعادل در این هورمون‌ها ممکن است منجر به پرفشاری خون شبانه شود.
• برخی داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند فشار خون را افزایش دهند. مصرف این داروها قبل از خواب ممکن است به افزایش فشار خون شبانه کمک کند.
• مصرف زیاد نمک قبل از خواب: مصرف یک وعده غذایی پر نمک قبل از خواب می‌تواند باعث احتباس مایعات باشد و مهم‌ترین علت فشار خون بالا در شب باشد.
• مصرف الکل یا کافئین در عصر: این مواد می‌توانند الگوی خواب را مختل کنند و گاهی منجر به افزایش فشار خون در شب شوند.
• استرس مزمن: استرس و اضطراب مداوم می‌تواند سطح فشار خون را افزایش دهد و این اثرات می‌تواند در طول شب که بدن باید در حالت استراحت باشد، آشکارتر شود.
• چاقی: اضافه وزن و چاقی شکمی از عوامل خطر فشار خون هستند. چاقی می‌تواند باعث افزایش فشار خون در روز و شب شود.
• دیابت: دیابت کنترل نشده می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و منجر به فشار خون بالا در شب شود.
• سن و ژنتیک: افراد با افزایش سن خطر ابتلا به فشار خون بالا افزایش می‌یابد. ژنتیک را باید علت فشار خون بالا در جوانان دانست.

چه کسانی بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند؟

بیشتر بیمارانی که تحت تاثیر فشار خون بالا قرار می‌گیرند، افرادی هستند که در معرض خطر بیشتری هستند. این افراد بیشتر مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند و تمایل به ایجاد عوارض جدی‌تری از این بیماری دارند. کسانی که بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند، عبارتند از:

۱- آفریقایی-آمریکایی‌ها

آفریقایی-آمریکایی‌ها بیشترین شیوع فشار خون را در میان گروه‌های نژادی و قومیتی دارند. آنها نه تنها بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند، بلکه میزان کنترل در آفریقایی-آمریکایی‌ها نیز کمتر است. برای این افراد احتمال کمتری دارد که با مشکل فشار خون بالا با درمان استاندارد به خوبی کنترل شود. همچنین بیماری یا مرگ به دلیل فشار خون بالا در آفریقایی-آمریکایی‌ها بیشتر است.

۲- افراد مسن

هر چه سن بیشتر باشد، احتمال ابتلا به فشار خون بالا بیشتر می‌شود. بدین دلیل که رگ‌های خونی ما به تدریج با افزایش سن خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. این مشکل باعث می‌شود قلب خون را سخت‌تر پمپاژ کند. علاوه بر این، افراد مسن بیشتر در معرض سکته مغزی یا حمله قلبی هستند. علت فشار خون در افراد مسن بیشتر به خاطر افزایش سن است.

۳- زنان باردار

هرچند بارداری به تنهایی علت فشار خون بالا نیست اما زنان باردار مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند، زیرا فشار خون آنها ممکن است در سه ماهه دوم یا سوم بارداری به آرامی افزایش یابد. در موارد جدی، فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند منجر به عارضه‌ای به نام پره اکلامپسی شود که می‌تواند عوارض جدی و گاهی کشنده برای مادر و جنین داشته باشد.

افراد زیر نیز در خطر فشار خون بالا هستند:

• اگر فشار خون بالا در خانواده شما به صورت ارثی است، احتمال خطر بالاست.
• اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، این مشکل قلب و عروق خونی شما فشار می‌رود.
• اگر فعالیت بدنی کمی دارید یا کم تحرک هستید، احتمال افزایش فشار خون وجود دارد.
• اگر الکل می‌نوشید یا زیاد سیگار می‌نوشید، در خطر بیشتری هستید.
• استرس و اضطراب مزمن می‌توانند منجر به افزایش فشار خون شوند.

مهم‌ترین علائم فشار خون بالا

اکثر افرادی که فشار خون بالا دارند علائمی ندارند. به همین دلیل است که گاهی اوقات به این مشکل قاتل خاموش می‌گویند. بسیار مهم است که فشار خون خود را به طور منظم چک کنید. برخی افراد با فشار خون بالا سردرد، خونریزی بینی یا تنگی نفس را تجربه می‌کنند. با این حال، این علائم می‌توانند مشکلات دیگری را نیز تقلید کند. معمولاً این علائم زمانی رخ می‌دهند که فشار خون در یک دوره زمانی به سطح خطرناکی برسد.

تشخیص علت افزایش ناگهانی فشار خون

تشخیص علت افزایش ناگهانی فشار خون مستلزم ارزیابی جامع توسط متخصص خون یا متخصص بیماری‌های قلبی است. پزشک ابتدا ه معاینه فیزیکی و بررسی عوامل سبک زندگی شما می‌پردازد. جنبه‌های کلیدی ارزیابی ممکن است شامل بررسی تغییرات اخیر در رژیم غذایی، فعالیت بدنی، سطح استرس و مصرف داروها باشند.

تست‌های آزمایشگاهی برای ارزیابی عملکرد کلیه، سطح الکترولیت‌ها و سطح هورمون‌ها مانند کورتیزول و آلدوسترون انجام می‌شوند تا شرایطی مانند هیپرآلدوسترونیسم یا فئوکروموسیتوم را رد کنند. آزمایش‌های تشخیصی اضافی مانند الکتروکاردیوگرام (EKG) یا مطالعات تصویربرداری، ممکن است برای ارزیابی عملکرد قلب و تشخیص هر گونه مشکل قلبی عروقی ضروری باشد.

راهکارهای کنترل و درمان فشار خون بالا

هدف از درمان کاهش فشار خون به سطح طبیعی است. اگر اعمال تغییرات در سبک زندگی باعث رفع علت فشار خون بالا نشود، پزشک دارو تجویز می‌کند. دارو برای درمان اغلب روشی موفقیت آمیز است. اگر فشار خون شما فقط با دارو قابل کنترل است، احتمالاً باید دارو را تا آخر عمر مصرف کنید. معمولاً نیاز به بیش از یک دارو برای کمک به کنترل فشار خون وجود دارد. بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید. در غیر این صورت، ممکن است خطر ابتلا به سکته مغزی یا حمله قلبی افزایش یابد. راهکارهای اصلی برای کنترل فشار خون بالا شامل موارد زیر هستند:

• از یک رژیم غذایی سالم برای قلب شامل پتاسیم و فیبر استفاده کنید.
• نوشیدن مقدار زیادی آب را در طول روز در نظر بگیرید.
• حداقل ۳ تا ۴ روز در هفته حداقل ۴۰ دقیقه ورزش هوازی متوسط ​​تا شدید داشته باشید.
• اگر سیگار می‌کشید یا تنباکو مصرف می‌کنید، آن را ترک کنید.
• میزان مصرف الکل خود را به یک نوشیدنی در روز برای زنان و ۲ نوشیدنی در روز برای مردان یا کمتر محدود کرده یا به طور کامل آن را ترک کنید.
• مقدار سدیم (نمک) مصرفی خود را محدود کنید. کمتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز سدیم را هدف قرار دهید.
• استرس را کاهش دهید. سعی کنید از چیزهایی که باعث استرس شما می‌شود اجتناب کنید و برای کاهش استرس از مدیتیشن یا یوگا استفاده کنید.

رژیم غذایی مناسب برای افراد با فشار خون بالا

داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند؛ اما رژیم غذایی سالم می‌تواند یک روش موثر برای جلوگیری از عوامل فشار خون بالا باشد. در ادامه به یک رژیم غذایی مناسب برای افراد با فشار خون بالا اشاره می‌کنیم:

• ماهی، آجیل و حبوبات (به خصوص لوبیا) را به مقدار بیشتری بخورید.
• سعی کنید هر روز حداقل به اندازه کالری که دریافت می‌کنید بسوزانید.
• به جای تنقلات و دسرهای شیرین یا نمکی به سبزیجات و میوه‌ها روی آورید.
• نان، پاستا و سایر غذاهای غنی از کربوهیدرات را که از غلات کامل به جای آرد سفید بسیار تصفیه شده تهیه می‌شوند، انتخاب کنید.
• به جای نوشیدن آب میوه، میوه را به طول کامل بخورید.
• به جای کره و روغن‌های کارخانه‌ای از چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، کانولا، سویا، بادام زمینی، ذرت یا روغن گلرنگ استفاده کنید.
• به جای غذاهای کنسرو شده و فراوری شده به غذاهای تازه یا منجمد تکیه کنید.
• تا حد امکان غذاهای کم سدیم را انتخاب کنید. به جای نمک از گیاهان و سایر طعم دهنده‌های کم سدیم استفاده کنید.
• در صورت نیاز به کاهش وزن، کالری دریافتی خود را کاهش دهید.

عوارض فشار خون بالا

فشار خون بالا در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به طیف وسیعی از عوارض جدی سلامتی شود. با بررسی علت فشار خون بالا می‌توانید مشکل زمینه‌ای را شناسایی کرده تا با درمان مناسب از خود در برابر عوارض زیر محافظت کنید:

• بیماری قلبی: فشار خون بالا می‌تواند باعث ضخیم شدن و سخت شدن شریا‌ن‌ها (آترواسکلروز) شود که منجر به بیماری عروق کرونر، حملات قلبی و نارسایی قلبی می شود.
• سکته مغزی: فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی مغز آسیب برساند و آنها را ضعیف کند. این موضوع ممکن است علت اصلی سکته مغزی باشد.
• آسیب کلیه: رگ‌های خونی ظریف در کلیه‌ها ممکن است در اثر فشار خون بالا آسیب ببینند و به طور بالقوه منجر به بیماری یا نارسایی کلیه شود.
• آسیب چشم: فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی چشم آسیب برساند و منجر به مشکلات بینایی یا حتی کوری (رتینوپاتی فشار خون بالا) شود.
• آنوریسم: فشار خون بالا می‌تواند باعث ضعیف شدن و برآمدگی رگ‌های خونی شود که منجر به آنوریسم خواهد شد. خونریزی داخلی خطرناک عارضه اصلی این مشکل است.
• بیماری شریان محیطی: فشار خون بالا می‌تواند منجر به باریک شدن شریان‌ها در اندام‌ها، ایجاد درد، بی‌حسی و افزایش خطر عفونت و قطع عضو شود.
• زوال شناختی: فشار خون بالا در درازمدت می‌تواند بر تامین خون مغز تأثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به اختلال شناختی، زوال عقل و از دست دادن حافظه شود.
• سندرم متابولیک: فشار خون بالا یکی از اجزای سندرم متابولیک است، مجموعه‌ای از شرایط که خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش می‌دهد.
• اختلال عملکرد جنسی: فشار خون بالا می‌تواند منجر به اختلال نعوظ در مردان و کاهش میل جنسی در زنان به دلیل اختلال در جریان خون شود.

کلام آخر

بررسی علت فشار خون بالا می‌تواند زمینه لازم برای درمان را فراهم کند. به همین دلیل، مهم است که نزد پزشک مجرب بروید تا با بررسی اولیه و انجام تست‌ها مشخص شود که دلیل فشار خون بالای شما چیست. به طور کلی، دلیل بالا رفتن فشار خون اغلب به رژیم غذایی ناسالم، سیگار کشیدن، استرس زیاد، مصرف داروهای خاص، داشتن بیماری مزمن، مشکلات تیروئیدی و سایر موارد وابسته است. با انتخاب بهترین پزشک قلب می‌توانید مشکل اصلی را شناسایی کنید. برای این کار می‌توانید از وبسایت «طبیبی‌نو» برای انتخاب بهترین پزشکان کمک بگیرید.

سوالات متداول

در فشار خون بالا کجای سر درد می‌کند؟

فشار خون بالا معمولاً در هر دو طرف سر ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که درد سردرد معمولا ضربان‌دار است

آیا فشار خون بالا ارثی است؟

یک مولفه ژنتیکی در فشار خون بالا وجود دارد، به این معنی که می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شود.