قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد؟
به عقیده بسیاری از دندانپزشکان، قالب گیری مهم‌ترین مرحله از پروسه کاشت دندان به شمار می‌رود که به تعیین موقعیت دقیق ایمپلنت دندان و کارایی مثبت آن کمک می‌کند. این مرحله باید توسط یک دندانپزشک ماهر و باتجربه انجام شود تا هیچ ایرادی در قالب نهایی وجود نداشته باشد و ایمپلنت دندان در حالت استاندارد تهیه شود.
اگر به ایمپلنت دندان نیاز دارید، احتمالا این سوال در ذهن شما نیز شکل گرفته که قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد. به طور کلی دندانپزشک در طی مراحل مختلف سعی می‌کند با کمترین خطا، قالب گیری را انجام دهد. با بررسی شرایط فک و محل کاشت پایه ایمپلنت، قرار دادن خمیر، جدا کردن و ارسال آن به لابراتوار، روکش مناسب برای ایمپلنت دندان ساخته می‌شود. آشنایی با این این مراحل سبب آگاهی بیشتر شما نسبت به پروسه درمان و اطمینان بیشتر به دندانپزشک می‌شود. به همین دلیل در این مطلب مراحل قالب گیری را بررسی کرده و جزئیات هر یک را شرح می‌دهیم.
مراحل قالب گیری ایمپلنت دندان
می‌توان مراحل اصلی قالب گیری دندان را در چهار بخش مرتبط به هم دسته‌بندی کرد. هر یک از این بخش‌ها از اصول، چالش‌ها، استانداردها و نکات خاصی برخوردارند که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت:
مرحله اول: بررسی وضعیت بیمار
حدود ۲ تا ۴ ماه بعد از انجام جراحی ایمپلنت، زمان نصب روکش یا همان پروتز ایمپلنت در جای خود فرا می‌رسد. در مرحله اول قالب گیری ایمپلنت دندان، پزشک با بررسی وضعیت بیمار و محل جراحی پایه ایمپلنت، طرح اولیه را در نظر می‌گیرد.
در حقیقت دندانپزشک از تثبیت پایه ایمپلنت در استخوان فک و بافت‌های اطراف اطمینان حاصل می‌کند و موقعیت ایمپلنت و روکش دندان را نسبت به سایر دندان‌ها و لثه می‌سنجد. از سوی دیگر محل قرارگیری پروتز دندانی را از هرگونه آلودگی یا عفونت احتمالی می‌زداید. در مواردی ممکن است به واسطه وضعیت نامناسب لثه و محل جراحی، قالبگیری با تشخیص متخصص به تعویق بیفتد. می‌توانید شرایط خاصی را که قبل از جراحی ممکن است وجود داشته باشد را از طریق ژورنال‌های بین‌المللی پیگیری بفرمایید.
برخی از بیماران ممکن است قبل از دریافت ایمپلنت نیاز به اقدامات دندانپزشکی بیشتری داشته باشند تا از موفقیت فرآیند کاشت اطمینان حاصل شود. به عنوان مثال اگر دندان‌های باقی‌مانده‌ای دارید که در ناحیه‌ای که ایمپلنت قرار داده می‌شود به شدت آسیب دیده یا پوسیده شده‌اند، ممکن است لازم باشد قبل از جراحی ایمپلنت کشیده شوند.
مرحله دوم: انتخاب مواد قالب گیری
پس از کسب اطمینان از آمادگی لثه برای قرار دادن پروتز دندان، زمان انتخاب ابزارهای مناسب برای قالب گیری فرا می‌رسد. سینی یا تری قالب گیری در دو نوع باز و بسته و با توجه به شرایط بیمار انتخاب می‌شود.
از سوی دیگر برای تهیه خمیر قالب گیری با توجه به ابعاد فضا، تکنیک قالب گیری، هزینه و میزان دسترسی بهترین ماده انتخاب می‌شود. بنابراین بهتر است در طی روند قالب گیری، از مرغوب بودن متریال مورد استفاده توسط دندانپزشک اطمینان حاصل کنید. در پروسه ساخت قالب ایمپلنت به طور معمول از مواد زیر استفاده می‌شود که هر کدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند.
سیلیکون
سیلیکون یا پلی وینیل سیلوکسان با داشتن دقت و ثبات ابعادی بالا، یکی از رایج‌ترین مواد مورد استفاده در قالب گیری ایمپلنت است. این ماده هم در روش تری باز و هم در روش تری بسته کاربرد دارد و به همین دلیل می‌توان آن را بهترین ماده برای قالب گیری به شمار آورد. نکته مهم در استفاده از این ماده، ضعف نسبتی آن در برابر پارگی است که به مهارت دندانپزشک در خروج قالب بستگی دارد.
پلی اورتان
پلی اورتان با مقاومت بالا، دقت زیاد و انعطاف‌پذیری مناسب، گزینه خوبی برای قالب گیری ایمپلنت به شمار می‌رود. با این حال به دلیل طولانی بودن فرایند آماده‌سازی، این ماده کمتر از سیلیکون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آلژینات
آلژینات یا هیدروکلوئید برگشت‌ناپذیر اولین ماده‌ای است که در قالب گیری ایمپلنت مورد استفاده قرار گرفت. این ماده دقت به نسبت خوبی در ثبت جزئیات دارد و هزینه کمتری نسبت به مواد دیگر صرف خواهد کرد. با این وجود به دلیل گیرش سریع این ماده و ایجاد خطا، دندانپزشکان ترجیح می‌دهند، به غیر از شرایط خاص از آن استفاده نکنند.
پلی سولفید
این ماده با خاصیت الاستیکی که دارد، در برابر پارگی هنگام خروج از دهان مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد. هزینه استفاده از پلی سولفید معقول است و دقت خوبی در ثبت جزئیات دندان‌ها دارد.
مرحله سوم: اجرای قالب گیری از محل ایمپلنت
پس از تهیه خمیر مناسب برای قالب گیری، دندانپزشک این ماده را بر روی سینی فلزی یا پلاستیکی می‌ریزد و آن را در داخل دهان فرد قرار می‌دهد. این مرحله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ چرا که تاثیر مستقیمی بر روی نتیجه نهایی قالب دارد.
در این مرحله بیمار باید برای ۵ تا ۱۵ دقیقه در شرایط کاملا ثابت قرار بگیرد. هر گونه تغییر حالت می‌تواند نتیجه قالب گیری را دچار مشکل کند و نیاز به اجرای دوباره مراحل باشد. جدا از این که قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد، باید با تکنیک‌های انجام این روش درمانی نیز آشنا شوید. به طور کلی دو روش برای اجرای قالب گیری دندان وجود دارد:
قالب گیری ایمپلنت به روش تری باز
قالب گیری به روش باز به عنوان دقیق‌ترین روش قالب گیری شناخته می‌شود که در آن اباتمنت قالب گیری دارای پین بلندی است که از خود سینی بیرون می‌زند. دندانپزشک پیش از برداشتن قالب باید قفل اباتمنت را باز کرده و پین را از آن جدا کند. به این ترتیب نگهداری قالب کاملا قابل قبول است و مواد را به خوبی در جای خود نگه می‌دارد. در این روش از موادی استفاده می‌شود که علاوه بر ویسکوزیته بالا، سبک باشند تا چین‌خورده نشوند.
قالب گیری ایمپلنت به روش تری بسته
در روش قالب گیری تری بسته، اباتمنت قالبی به شکل مستقیم روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. در این تکنیک قالب گیری بر اساس ابعاد داخلی تری صورت می‌گیرد و به همین دلیل بیماران احساس راحتی بیشتری دارند. از سوی دیگر این روش احتمال وجود آلودگی را کاهش می‌دهد. در این روش نیز ار موادی استفاده می‌شود که علاوه بر ویسکوزیته بالا، چندان سنگین نباشند تا احتمال پارگی آن‌ها کاهش پیدا کند. لازم به ذکر است که این روش نسبت به تکنیک تری باز، دقت کمتری دارد.
مرحله چهارم: ارسال قالب برای لابراتوار ساخت پروتز
در مرحله آخر از قالب گیری برای ایمپلنت، دندانپزشک قالب نهایی را با احتیاط از دهان خارج کرده و آن را به لابراتوار ساخت دندان ارسال می‌کند. پس از گذشت یک بازه زمانی مشخص، ایمپلنت یا روکش دندان آماده نصب بر روی پایه است.
همه این مراحل بر روی نتیجه نهایی قالب و موقعیت قرارگیری ایمپلنت تاثیرگذار هستند. بنابراین هرگونه خطا در اجرای هر یکی از این مراحل می‌تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. در برخی شرایط ممکن است نیاز به تکرار همه مراحل باشد. این مسئله علاوه بر هزینه‌های زیاد، ناخوشایندی مراحل قالب گیری را نیز به دنبال دارد.
اهمیت دقت در قالب گیری ایمپلنت دندان
حالا که می‌دانید قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد و با تکنیک‌های قالب گیری آشنا شدید، احتمالا از خود می‌پرسید که اهمیت دقت در این پروسه چیست. چرا اکثر دندانپزشکان تاکید بسیاری بر اجرای صحیح قالب گیری دارند؟ بروز خطا در مراحل قالب گیری چه تبعاتی را به دنبال دارد؟ و چرا دقت در قالب گیری برای موفقیت ایمپلنت ضروری است؟
هرگونه خطا و بی‌دقتی در اجرای مراحل قالب گیری ایمپلنت می‌تواند سبب مشکلاتی مثل عدم تناسب دقیق ایمپلنت، عدم تطابق ایمپلنت با دندان‌های مجاور و برهم خوردن زیبایی دندان‌ها شود. از مشکلاتی که بر اثر خطا در قالب گیری دندان به وجود می‌آید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایمپلنت کج
- عفونت و التهاب لثه
- احساس فشار و درد لثه
- احساس ناراحتی در هنگام جویدن و صحبت کردن
هر کدام از این موارد با ایجاد حس ناراحتی و در مواردی حس درد سبب نارضایتی فرد از ایمپلنت خود می‌شود. در برخی از شرایط می‌توان با استفاده از تکنیک‌های فوری، مشکلات ناشی از خطا در قالب گیری را رفع کرد. اما گاهی ممکن است نیاز به قالب گیری مجدد یا حتی جراحی دوباره ایمپلنت باشد.
نکات کلیدی برای قالب گیری دقیق
حالا که از اهمیت دقت در مراحل مختلف قالب گیری ایمپلنت باخبر شده‌اید، باید چند نکته را برای اجرای دقیق این مراحل در نظر بگیرید. با کمی هزینه بیشتری می‌توانید از تکنیک‌های پیشرفته قالب گیری مثل استفاده از پرینتر سه‌بعدی بهره‌مند شوید. این تکنولوژی‌های پیشرفته به دندانپزشک کمک می‌کنند که با اسکن دقیق فک و دهان، قالب گیری دقیق ایمپلنت را به بهترین شکل ممکن اجرایی کنند. در نتیجه احتمال خطا با استفاده از این تکنولوژی‌ها به حد چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
انواع قالب گیری ایمپلنت و تفاوت‌های آن‌ها
حالا که می‌دانید قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد، باید انواع شیوه‌های اجرای این بخش از پروسه درمانی را بشناسید. امروزه قالب گیری به دو مدل دستی و دیجیتال انجام می‌شود. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب منحصر به فرد خود را دارند. شما باید با بررسی مزایا و معایب انواع قالب گیری ایمپلنت، شرایط دهان و دندان و بودجه مالی روش مناسب برای خود را انتخاب کنید.
قالب گیری دستی
قالب گیری دستی یا Traditional Molding روش رایج و قدیمی قالب گیری ایمپلنت است. در این روش دندانپزشک با قرار دادن مواد سیلیکونی یا خمیر دیگری بر روی تری، موقعیت دندان‌های فرد را کپی می‌کند. این روش دقت خوبی دارد، اما ممکن است تحت تاثیر مشکلاتی مثل خطای دندانپزشک یا تکان خوردن بیمار، نتیجه نهایی رضایت‌بخش نباشد.
قالب گیری دیجیتال
در قالب گیری ایمپلنت به روش دیجیتال (Digital Molding)، دندانپزشک از اسکنرها یا پرینترهای سه‌بعدی پیشرفته، برای اسکن فک و ناحیه ایمپلنت استفاده می‌کند. تصویر سه‌بعدی نهایی، دقت بسیار بالایی دارد و قالب کاملا مطابق با وضعیت لثه و دندان‌های مجاور طراحی می‌شود.
مقایسه قالب گیری دستی و دیجیتال
همانطور که گفته شد هر دو شیوه‌های قالب گیری ایمپلنت، دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. روش دستی قیمت بسیار پایین‌تری نسبت به روش دیجیتالی داشته و همواره در دسترس است. از سوی دیگر روش دیجیتال دقت بیشتری دارد و احتمال بروز خطا در آن به شکل چشمگیری کمتر است. باید به این مسئله اشاره کنیم که بیماران معمولا تجربه بهتری از روش‌های قالب گیری دیجیتال دارند. شما باید با مقایسه این دو روش و مشورت با دندانپزشک خود، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
چالش‌ها و مشکلات رایج در قالب گیری ایمپلنت
قالب گرفتن از دندان حدود ۱۵ دقیقه زمان می‌برد و اگر دندانپزشک شما فرد ماهری باشد، جای هیچ نگرانی وجود ندارد. با این حال کسب آگاهی نسبت به چالش‌ها و مشکلات رایج در انجام قالب گیری ایمپلنت می‌تواند راه مفیدی برای شناسایی بیشتر این پروسه درمانی باشد. در لیست زیر برخی از مهم‌ترین مشکلات را بررسی می‌کنیم:
- بوی ناخوشایند برخی مواد قالب گیری
- مهارت کم دندانپزشک در ایجاد قالب مناسب
- استفاده از مواد بی‌کیفیت در قالب گیری
- احساس درد و ناخوشایندی حین قالب گیری
- روش اشتباه برای قالب گیری
- وجود عفونت یا التهاب لثه در زمان قالب گیری
برای پیشگیری از بروز این مشکلات، پیشنهاد می‌کنیم که یک متخصص دندانپزشکی ماهر و باتجربه را انتخاب کنید. دندانپزشکانی که در این زمینه مهارت کافی را دارند، به خوبی ماده مورد نیاز برای قالب گیری ایمپلنت دندانی شما را تشخیص می‌دهند. از طرفی این افراد روش مناسب برای قالب گرفتن دندان شما را به درستی تعیین می‌کنند و احتمال خطا یا بروز مشکل را به حداقل می‌رسانند.
تأثیر قالب گیری ایمپلنت بر روند درمان و کیفیت نتیجه
در صورتی که قالب گیری پروتز دندان به درستی صورت بگیرد، روند کلی کاشت دندان یا ایمپلنت به شکل چشمگیری تسریع می‌شود. در نتیجه دقت بالا در روند قالب گیری، نیازی به اصلاح و تکرار مراحل کار وجود ندارد و بقیه مراحل ایمپلنت به سرعت پیش می‌روند.
مشکلات ناشی از قالب گیری نادرست
در صورتی که در انتخاب دندانپزشک اشتباه کرده باشید یا خطایی در روند قالب گیری به وجود آمده باشد، دچار مشکلات مختلفی می‌شوید. استفاده از مواد نامناسب و تکنیک‌های نادرست، نتیجه نهایی ایمپلنت را دچار اختلال می‌کنند. در ادامه برخی از مهم‌ترین مشکلات را بررسی می‌کنیم.
- بروز حساسیت در صورت نامناسب بودن مواد قالب گیری
- عدم تناسب قالب با فک
- کج بودن پروتزهای دندانی
- عدم تطابق ایمپلنت با دندان‌های کناری
- عدم زیبایی ایمپلنت دندان‌های جلو و کاهش اعتماد به نفس
- بروز عفونت و التهاب لثه
نتیجه‌گیری
در این مطلب بررسی کردیم که قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد و اهمیت هر کدام از این مراحل را شرح دادیم. با توجه به تعیین محل قرارگیری پروتزهای دندان در طی روند قالب گیری، این مرحله به عقیده بسیاری از پزشکان مهم‌ترین بخش ایمپلنت است. به طور کلی دندانپزشک با بررسی شرایط لثه و فک، وضعیت پایه ایمپلنت را برای نصب روکش تحت نظر می‌گیرد. سپس با آماده‌سازی خمیر و قرار دادن آن بر روی محل ایمپلنت، فضای مورد نظر را کپی می‌کند. با ارسال کپی دندان‌ها به لابراتوار قالب‌سازی، روکش مناسب برای ایمپلنت ساخته می‌شود.
انتخاب روش قالب گیری مناسب و مواد مرغوب برای این کار باید با مشورت دندانپزشک صورت بگیرد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که با انتخاب دندانپزشک ماهر، از بروز مشکلات احتمالی قالب گیری و ایجاد هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.