عوارض فلوراید بر مغز: از کاهش IQ تا آسیب‌های عصبی (افسانه یا واقعیت)
آیا می‌دانید مصرف فلوراید می‌تواند چه عوارضی روی مغز شما داشته باشد؟ استفاده از فلوراید در محصولات مراقبتی از دندان، در سال‌های اخیر تبدیل به یک بحث چالشی شده است. فلوراید ماده‌ی معدنی است که در منابع آب وجود دارد و به استحکام مینای دندان کمک می‌کند. مخالفان استفاده از این ماده معدنی به عوارض فلوراید روی مغز اشاره می‌کنند. کاهش میزان IQ در افراد اولین و جنجالی‌ترین عارضه‌ی فلوراید روی مغز به شمار می‌رود.
تحقیقات زیادی این موضوع را نشان داده‌اند که استفاده از مقادیر زیاد فلوراید در کودکی می‌تواند باعث کاهش بهره هوشی در بزرگسالی گردد. آسیب‌های عصبی و آلزایمر از دیگر تبعات و عوارض استفاده بیش از اندازه از فلوراید به شمار می‌روند. اختلال در عملکرد مغز و آسیب‌های شناهتی نیز از پیامدهای منفی فلوراید در بدن و مغز به شمار می‌روند. به همین دلیل بسیاری از متخصصین استفاده از محصولات حاوی این ماده نظیر خمیر دندان‌های فلوراید دار را توصیه نمی‌کنند.
توجه داشته باشید که وارنیش فلوراید اگر تحت نظر دندانپزشک متخصص انجام شود ایمن و بدون خطر است. زیرا مقادیر مناسبی از این ماده بدون بلع روی دندان گذاشته می‌شود. عوارض این ماده معدنی در صورت استفاده مقادیر بیشتر از نیاز پدید می‌آیند. برای رهایی از اثرات فلوراید بر مغز باید مصرف این ماده معدنی را کاهش دهید. این کار با تغییر سبک زندگی و استفاده از جایگزین‌های مناسب برای محافظت از دندان ممکن خواهد بود.
برای دسترسی به متخصص دندانپزشکی و تعیین وقت آنلاین و نوبت دهی اینترنتی، می توانید از فهرست پزشکان طبیبی نو برای شهر های مختلف مانند دکتر دندانپزشک کرج یا بهترین دندانپزشک تبریز استفاده کنید و علاوه بر مشخصات پزشک، از تجربیات و نظرات بیماران دیگر نیز مطلع شوید و همچنین دسترسی به فهرست سایر پزشکان و متخصصان در دیگر تخصصها مانند دکتر فوق تخصص شیراز یا لیست پزشکان فوق تخصص کرمان نیز در دسترس است.
فلوراید چیست و چرا استفاده می‌شود؟
فلوراید به عنوان یک ماده معدنی در اوایل قرن نوزدهم میلادی توسط شیمیدان‌ها شناسایی شد. سال‌ها بعد دانشمندان دریافتند که این ماده در مینای دندان نیز وجود دارد.
فلوراید سدیم ماده‌ای معدنی است که در طبیعت و مواد غذایی مورد استفاده ما به وفور یافت می‌شود. قبل از اینکه بدانیم عوارض فلوراید بر مغز چیست باید با کاربردهای این ماده آشنا شویم. سازمان بهداشت جهانی تایید کرده است که فلوراید عامل موثری برای کاهش پوسیدگی دندان می‌باشد. به دلیل همین ویژگی به تدریج از این ماده در محصولات مراقبت از دندان مانند:
- خمیر دندان
- دهانشویه‌ها
- ژل فلوراید
استفاده شده است. فلوراید کاربردهای متعدد و زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- استحکام سطوح دندان‌ها
- تقویت مینای دندان و رشد بهتر دندان‌ها
- کاهش سطح اسید در دهان
- کمک به بازسازی دندان‌ها
- فراهم کننده شرایط جذب کلسیم و فسفات
- پیشگیری از بروز عفونت در دهان
- جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان
این ماده در کنار کاربردها و مزایایی که دارد عوارض نامطلوبی روی بدن و به ویژه مغز به جای می‌گذارد.
منابع اصلی فلوراید در زندگی روزمره
اصلی‌ترین منبع تامین کننده فلوراید برای انسان آب آشامیدنی است. البته آب‌های آشامیدنی تصفیه شده اغلب فاقد فلوراید هستند. از دیگر منابع فلوراید خمیردندان و دهانشویه‌های حاوی این ماده می‌باشند. قرص‌های حاوی فلوراید نیز وجود دارند که در صورت نیاز توسط پزشک متخصص برای افراد تجویز می‌شود. برای تامین فلوراید مورد نیاز دندان به ویژه در کودکان دندانپزشکان از ژل فلوراید کمک می‌گیرند. توجه داشته باشید که کمبود فلوراید و نیاز به تامین آن از طریق قرص باید حتما با نظر پزشک انجام شود. در این صورت بدون نگرانی از بابت عوارض احتمالی مصرف زیاد فلوراید روی مغز می‌توانید از این ماده معدنی استفاده کنید.
از سال ۱۹۴۵، استفاده از فلوراید یک ابتکار موفق بهداشت عمومی برای کاهش حفره های دندانی و بهبود سلامت عمومی دهان بزرگسالان و کودکان بوده است. با این حال، این نگرانی وجود دارد که برخی از زنان باردار و کودکان ممکن است بیش از نیاز خود فلوراید دریافت کنند، زیرا آنها اکنون فلوراید را از منابع زیادی از جمله آب عمومی تصفیه شده، غذاها و نوشیدنی های حاوی آب، چای، خمیر دندان، نخ دندان و دهان شویه دریافت می کنند. و مجموع مصرف فلوراید ممکن است از مقادیر مطمئن فراتر رود.
منبع : ساینس دایرکت
اثرات فلوراید بر مغز و سیستم عصبی
نگرانی‌های زیادی درباره اثرات فلوراید روی عملکرد مغز و به ویژه مغز کودکان وجود دارد. عوارض فلوراید بر مغز در نتیجه سال‌ها تحقیق و بررسی در این زمینه روشن شده است.
تاثیرات فلوراید بر کودکان
بیش از ۷۰ درصد منابع مطالعاتی نشان داده‌اند که مصرف بیش از اندازه فلوراید روی ضریب هوشی کودکان آثار نامطلوبی به جا می‌گذارد. در منابع تحقیقاتی ذکر شده IQ کودکانی که در مناطقی با منابع بیشتر فلوراید زندگی می‌کنند از سایرین پایین‌تر است. توجه داشته باشید که در صورت مصرف بیش از نیاز فلوراید فرد با عوارض آن روی مغز مواجه می‌شود. از دیگر آسیب‌های مصرف مقادیر بالای فلوراید روی کودکان آسیب‌های شناختی می‌باشد. دوزهای بالای فلوراید در بدن به مرور باعث انحطاط و نابودی هیپوکامپ و نئو کورتکس در مغز می‌شود. هیپوکامپ در مغز به عنوان جایگاه حافظه شناخته می‌شود. نئو کورتکس نیز بخش تکامل یافته مغز است که تفکر آگاهانه و ادراک حسی را ساماندهی می‌کند. از این آسیب به این دو منطقه در مغز می‌تواند موجب آسیب‌های شناختی در کودکان گردد. در برخی از مطالعات ارتباط‌های معناداری بین بیش فعالی کودکان و میزان زیاد مصرف فلوراید دیده شده است. مصرف زیاد فلوراید توسط مادران باردار روی عملکرد مغز جنین نیز اثر منفی به جا می‌گذارد. به همین خاطر لازم است مادران نسبت به مصرف مواد خوراکی که حاوی فلوراید هستند احتیاط بیشتری به خرج دهند.
اثرات طولانی مدت فلوراید بر عملکرد مغزی
فلوراید به عنوان یک نوروتوکسین پیشرونده شناخته می‌شود که اثرات مخرب زیادی روی بافت مغز دارد. این ماده در شرایط خاصی می‌تواند همچون سرب، آرسنیک و جیوه در بدن عمل کرده و به مغز آسیب برساند. فلوراید کمک می‌کند ورود آلومینیوم به مغز تسهیل شده و در نتیجه فرد مستعد آلزایمر و زوال عقل گردد. از دیگر عوارض فلوراید بر مغز کاهش عملکرد آن می‌باشد. کاهش عملکرد مغز به دلیل آسیب‌هایی است که مصرف مقادیر بالای فلوراید ایجاد می‌کند. از دیگر عوارض و خطرات فلوراید برای مغز تخریب و آسیب مخچه است. این بخش از مغز وظیفه مهم هماهنگی بدن و حفظ تعادل را بر عهده دارد. تولید ملاتونین و تداخل با عملکرد غده پینه آل از دیگر خطرات فلوراید روی بدن است. ملاتونین هورمونی است که در پینه آل تولید می‌شود وظیفه کنترل خواب را بر عهده دارد. این غده به شدت نسبت به فلوراید و کلسیم حساس بوده و آسیب‌پذیر می‌باشد. آسیب دیدن غده پینه آل یکی از عوامل مهم در ابتلای فرد به افسردگی نیز می‌باشد. آسیب‌هایی که از طریق فلوراید روی بخش‌های مختلف مغز ایجاد می‌شود روی عملکرد کلی آن اثر منفی به جا می‌گذارد.
یافته‌های علمی درباره مضرات فلوراید
با توجه به خطرات جدی فلوراید روی بدن و به ویژه مغز، مطالعات علمی زیادی روی آن انجام شده است. در این تحقیقات فلوراید و ارتباط آن با بیماری‌های عصبی مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته‌اند.
تحقیقات علمی و مطالعات جهانی
مطالعات جهانی نشان داده است که مصرف بیش از نیاز فلوراید خطرات و آسیب‌های جدی برای فرد به همراه دارد. بخش زیادی از این آسیب‌ها برای طولانی مدت و حتی همیشه با فرد همراه بوده و از بین نمی‌روند. مهمر‌ترین مضرات فلوراید بر مغز عبارتند از:
- کاهش بهره هوشی در فرد
- انحطاط و نابودیبخش‌های مهمی از مغز
- اختلال در یادگیری و به خاطر سپردن
- نقص‌های عصبی رفتاری در فرد
- پیشرفت بیماری آلزایمر
- تشدید بیش فعالی
- نوروتوکسین رشدی
- افزایش خطر ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید
بخش زیادی از نتایج بدست آمده مربوط به آزمایش روی موش‌ها می‌باشد. همچنین در مناطق مختلف جهان با منابع متفاوت فلوراید بررسی‌های گسترده‌ای انجام شده است. نکته مهم اینکه مضرات فلوراید مختص به مصرف زیاد آن می‌باشد. بنابراین در فلوراید تراپی و وارنیش فلوراید اگر بلع صورت نگیرد کاملا ایمن است. به همین دلیل توصیه می‌شود وارنیش فلوراید کودکان حتما در کلاینیک‌های دندانپزشکی و توسط دندانپزشک متخصص انجام شود. دندانپزشکان کودک از ژل فلوراید برای کودکان استفاده می‌کنند تا از بلع ناخواسته آن توسط کودک جلوگیری به عمل آید. بیشتر آسیب‌ها و خطرات فلوراید که تاکنون شناخته شده مربوط به خوردن بیش از حد این ماده می‌باشد.
فلوراید و بیماری‌های عصبی
بیماری‌های عصبی یکی از مهم‌ترین خطرات و مضرات فلوراید روی بدن و مغز به شمار می‌روند. اختلالات عصبی ناشی از انحطاط بخش‌هایی از مغز بر اثر مصرف فلوراید ایجاد می‌گردد. تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که بین مصرف فلوراید و آلزایمر ارتباط مستقیم وجود دارد. به این ترتیب که هرچه میزان فلوراید مصرف شده بیشتر باشد شانس ابتلا به آلزایمر نیز بیشتر است. البته هنوز علت این ارتباط بین فلوراید و آلزایمر به طور کامل مشخص نشده است. اما در وجود رابطه مستقیم بین فلوراید و بیماری آلزایمر اثبات شده است. در برخی از منابع تحقیقاتی آمده که تسهیل ورود آلومینیوم به مغز به دلیل وجود فلوراید موجب آلزایمر در فرد می‌گردد. چون فلوراید به طور مستقیم و غیرمستقیم بخش‌هایی از مغز را منحل می‌کند موجب مشکلات شناختی در فرد می‌گردد. تغییر خلق و خو به دلیل آسیب‌های وارده به سیستم عصبی نیز از دیگر عوارض فلوراید بر مغز می‌باشد. گفته شده که فلوراید می‌تواند به بیماری افسردگی منجر گردد. این در حالی است که برخی از داروهای ضد افسردگی حاوی مقادیری فلوراید هستند. بنابراین توصیه می‌شود با مشورت پزشک نسبت به قطع این نوع از داروهای ضد افسردگی اقدام کنید. مقادیر بالای فلوراید اثری شبیه به سموم خوراکی و آلاینده‌های شیمیایی در بدن ایجاد می‌کند. از این رو در راز مدت موجب از بین رفتن سلامت روان و اختلالات مغزی زیادی می‌شود.
چگونه از اثرات مضر فلوراید پیشگیری کنیم؟
بعد از مطالعه این مطلب قطعا از بابت مصرف زیاد فلوراید و مضرات آن نگران شده‌اید. خوشبختانه راه‌کارهایی وجود دارد که می‌توان از عوارض و خطرات این ماده معدنی برای مغز در امان ماند.
کاهش مصرف فلوراید در زندگی روزمره
پیشگیری از دریافت مقدار زیادی فلوراید در زندگی روزمره از مهم‌ترین راه‌کارهای در امان ماندن از مضرات آن است. برای این منظور باید رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی را برای خود برگزینیم. بیشترین مقدار فلورایدی که در زندگی دریافت می‌کنیم از دو منبع اصلی آب و خمیر دندان است. برای نوشیدن آب از منابع آب طبیعی باید دقت بیشتری به خرج داده شود. زیرا گاهی آب‌های طبیعی حاوی مقدار بسیار زیادی فلوراید می‌باشند که برای مغز مضر است. از این رو توصیه می‌شود از نوشیدن آب‌های تصفیه نشده جدا خودداری گردد. همچنین برخی از آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی شده با این ماده معدنی غنی شده‌اند. بهتر است از خرید و مصرف این نوع آب‌های آشامیدنی نیز خودداری گردد.
استفاده از فلوراید در برخی از انواع خمیر دندان به دلیل خواص این ماده روی دندان رایج است. اما احتمال بلعیدن مقداری از خمیر دندان در حین مسواک زدن زیاد است. به همین خاطر بهتر است از خمیر دندان‌هایی استفاده شود که فاقد فلوراید هستند. توصیه می‌شود به جای خمیر دندان‌های حاوی فلوراید از وارنیش فلوراید برای بهره‌مندی از خواص این ماده کمک بگیرید. در فرآیند فلورایدتراپی دندانپزشک دقت و مراقبت کافی برای بلعیده نشدن فلوراید را به عمل می‌آورد. به این ترتیب می‌توان از عوارض فلوراید بر مغز تا حد بسیار زیادی پیشگیری نمود. هرچه مقدار آب و چای و نوشیدنی‌هایی حاوی آب را کاهش دهید مقدار کمتری فلوراید وارد بدن شما می‌شود. میگو و خرچنگ نیز از منابع غذایی با مقدار بالایی فلوراید محسوب می‌شوند. توجه به این موارد باید به صورت مستمر و روزانه در سبک زندگی افراد لحاظ گردد.
جایگزین‌های طبیعی برای مراقبت از دندان
برخی مواد و راه‌کارها هستند که به عنوان جایگزین مناسب فلوراید شناخته می‌شود. محافظت از دندان از طریق این ماده معدنی شاید مهم‌ترین خاصیت آن باشد. پس به جای دریافت فلوراید مسواک زدن‌های مرتب و روزانه با خمیر دندان‌های فاقد فلوراید را جایگزین کنید. بهتر است از میوه‌ها و سبزیجات تازه و غذاهای سرشار از کلسیم در رژیم غذایی خود استفاده کنید. به این ترتیب بدن کلسیم مورد نیاز خود را بدون نیاز به فلوراید جذب خواهد کرد. فلورایدتراپی موضعی در مطب دندانپزشک نیز از دیگر روش‌های مراقبتی و جایگزین مصرف فلوراید در زندگی روزمره است. مواد طبیعی مختلفی نظیر:
- جوش شیرین
- نمک
- آب اکسیژنه
را می‌توان به عنوان جایگزین‌های مناسب فلوراید معرفی نمود. بنابراین به راحتی می‌توان نیاز بدن به فلوراید را با سایر روش‌ها و مواد طبیعی جایگزین و برطرف کرد. با این کار درگیر عوارض فلوراید بر مغز و بدن نخواهید شد.
نتیجه‌گیری
بسیاری از افراد به دلیل نقش فلوراید در جلوگیری از پوسیدگی دندان از این ماده در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند. در حالی که خوردن مقدار زیادی فلوراید می‌تواند عوارض و خطراتی برای سلامتی داشته باشد. عوارض فلوراید بر مغز مهم‌ترین خطر این ماده برای انسان به شمار می‌رود. خطر ابتلا و شدت گرفتن آلزایمر و کاهش IQ را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین عوارض این ماده معدنی معرفی نمود. مشکلات سیستم عصبی و کاهش ادراک شناختی از دیگر پیامدهای استفاده زیاد از فلوراید است. بهتر است این ماده را با سایر مواد طبیعی نظیر جوش شیرین و نمک جایگزین نمود. همچنین استفاده موضعی از فلوراید روی دندان بهترین راه‌کار بهره‌مندی از خواص آن روی مینای دندان است.