یبوست در حاملگی نشانه چیست؟
علت های یبوست در حاملگی
یکی از مشکلات رایج زنان باردار در طول دوران حاملگی، بروز مشکلات روده‌ای و از همه شایع‌تر یبوست است. این مشکل آزاردهنده که معمولا در سه ماهه دوم و سوم به اوج خود می‌رسد، از تغییرات هورمونی در بارداری یا فشار جنین بر روی روده‌ها ناشی میشود. بروز این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده رژیم غذایی با فیبر کم یا عوارض جانبی داروهای مختلف نیز باشد. در این مطلب دلایل بروز یبوست، علائم این مشکل و روش‌های پیشگیری و درمان آن را شرح می‌دهیم.
یبوست در بارداری از چه زمانی شروع می شود؟
بر گفته clevelandclinic:
You may start to feel constipated once the hormone levels in your body increase to support your pregnancy. The changes can happen as early as the second or third month of your first trimester.
یبوست در دوران بارداری معمولاً زمانی شروع میشود که سطح هورمون‌های بدن برای حمایت از بارداری افزایش می‌یابد. این تغییرات می‌توانند خیلی زود، یعنی از ماه دوم یا سوم سه‌ماهه اول بارداری، رخ دهند.
افزایش سطح هورمون پروژسترون یکی از دلایل اصلی یبوست در بارداری است. این هورمون باعث شل شدن عضلات بدن، از جمله عضلات دستگاه گوارش، میشود که می‌تواند روند هضم غذا را کند کرده و منجر به یبوست شود. علاوه بر این، مصرف مکمل‌های آهن در دوران بارداری نیز ممکن است این مشکل را تشدید کند.
برای کاهش یبوست در بارداری، مصرف مایعات کافی، خوردن غذاهای غنی از فیبر، داشتن فعالیت بدنی منظم و در صورت نیاز، مشورت با پزشک برای مصرف ملین‌های ایمن توصیه میشود.
چرا یبوست در حاملگی شایع است؟
آمارها نشان می‌دهند که از هر ۴ زن باردار، ۱ نفر یبوست در حاملگی را تجربه می‌کند. این رقم بسیار نگران‌کننده به نظر می‌رسد؛ بنابراین باید علل بروز یبوست در بارداری را بررسی کنیم.
تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر روده‌ها
عمده مشکلات گوارشی در حاملگی به دلیل تغییرات هورمونی در بدن زن رخ می‌دهند. تغییر سطح تعادل هورمون‌ها و افزایش پروژسترون به خصوص در اوایل بارداری می‌تواند تاثیر چشمگیری بر عملکرد دستگاه گوارش بگذارد. این هورمون با اثر بر روی ماهیچه‌های صاف دستگاه گوارش، عملکرد آن‌ها را کندتر از حد معمول می‌کند. در نتیجه میزان آبی که از روده جذب میشود افزایش پیدا کرده و منجر به یبوست حاملگی میشود.
فشار رحم بر روده‌ها
دیگر مسئله‌ای که در روند بارداری می‌تواند سبب یبوس شدن فرد شود، بزرگ شدن رحم و فشار وزن جنین بر روی روده و کاهش عملکرد آن است. به همین دلیل در بارداری‌های دوقلویی و چند قلویی، یبوست در دوران حاملگی شایع‌تر است.
علائم و نشانه‌های یبوست در حاملگی
آشنایی با علائم و نشانه‌های یبوست در باردار که در ادامه آورده‌ایم، می‌تواند روند درمان و پیشگیری از این مشکل را آسان‌تر کند.
یبوست مزمن یا موقت؟
یبوست دوران بارداری به دو شکل مزمن یا موقت بروز پیدا می‌کند. یبوست موقت برای مدت کوتاه چند روزه رخ می‌دهد و دفع مدفوع در آن به سختی اتفاق می‌افتد. یبوست مزمن در بارداری برای مدت طولانی، یعنی بیش از سه ماه ادامه دارد و به یک مشکل نسبتا دائمی بدل میشود.
علائم فیزیکی و ناراحتی‌های گوارشی
علائم یبوست در بارداری برای همه افراد یکسان نیست و به بازه زمانی حاملگی یا شرایط شخص بستگی دارند. معمولا مادران باردار دچار یبوست حاملگی، موارد زیر را تجربه می‌کنند:
- نفخ شکم
- مدفوع خشک و سفت
- سختی دفع مدفوع
- کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع
- احساس پر بودن شکم حتی پس از دفع مدفوع
- درد شکم در بارداری
عوامل مؤثر بر یبوست در حاملگی
حالا که از می‌دانیم یبوست در حاملگی نشانه چیست و چه علائمی دارد، باید به عوامل موثر در ایجاد مشکلات روده در دوران بارداری بپردازیم.
رژیم غذایی و نقش آن در بروز یبوست
مهم‌ترین عامل موثر بر بروز یبوست حاملگی، تغذیه مادر باردار است. تغذیه نامناسب مثل مصرف فست‌فود و غذاهای چرب و سنگین می‌تواند احتمال بروز یبوست بارداری را تا چند برابر افزایش دهد. رژیم غذایی بدون فیبر یا حاوی فیبر کم نیز از دیگر عوامل موثر در ایجاد یبوست حاملگی است.
تغییرات سبک زندگی و تأثیر آن
میزان تحرک بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری به حد چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. این مسئله یکی از عوامل موثر بر روی بروز علائم یبوست در حاملگی است.این کم تحرکی از عوامل بروز یبوست بعد از زایمان نیز هست.
روش‌های پیشگیری از یبوست در حاملگی
سوال بسیاری این است که چه راهکارهایی برای پیشگیری از یبوست در بارداری وجود دارد؟ خوشبختانه می‌توان با چند اقدام ساده زیر و تغییرات در زندگی روزمره، از خشکی مزاج در بارداری جلوگیری کرد.
تغذیه مناسب و مصرف فیبر
مصرف غذاهای فیبردار مثل انواع میوه‌ها، سبزیجات و انواع مواد غذایی حاوی سبوس و غلات کامل هستند می‌تواند عملکرد روده‌ها را بهبود بخشد. از طرفی مادر باردار باید از از مصرف انواع فست‌فودها، غذاهای بسیار چرب، خوراکی‌های شیرین و نوشابه‌های گازدار تا حد امکان پرهیز کند.
هیدراتاسیون کافی
نوشیدن آب کافی در طی روز به دفع آسان مدفوع کمک می‌کند. علاوه بر نوشیدن آب به تنهایی، می‌توانید از سایر مواد غذایی رقیق مثل سوپ‌های آبکی، چای و در صورت نداشتن دیابت از آبمیوه‌های طبیعی استفاده کنید.
فعالیت بدنی مناسب در دوران بارداری
در یک بارداری عادی، هیچ ضرورتی برای کاهش میزان تحرک وجود ندارد. شما می‌توانید با تایید پزشک، انواع ورزش‌های بارداری را انجام دهید. در اواخر حاملگی که امکان انجام حرکات ورزشی وجود ندارد، می‌توانید به صورت روزانه پیاده‌روی کنید.
درمان‌های خانگی برای یبوست در حاملگی
حالا که می‌دانیم یبوست در حاملگی نشانه چیست، باید به این سوال پاسخ دهیم که چطور می‌توان علائم این مشکل و میزان ناراحتی آن را کاهش داد.
نوشیدنی‌های طبیعی برای تسکین یبوست
مصرف نوشیدنی‌های ملین طبیعی مثل آب آلوئه ورا، آب لیمو و گلابی به عنوان درمان طبیعی یبوست شناخته میشود. با این حال بهتر است این مواد را با تایید پزشک یا ماما مصرف کنید تا مشکلی برای شما پیش نیاید.
ماساژ شکم برای بهبود یبوست
می‌توانید در حالت دراز کشیده به پشت، با دست خود بر روی شکم حرکاتی دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت ایجاد کنید. این فشار باید بسیار ملایم باشد و در حین آن تنفس‌های عمیق داشته باشید. ماساژ شکم برای بهبود علائم یبوست باید زیر نظر پزشک یا ماما صورت بگیرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دغدغه بسیاری این است که چه زمانی باید باید برای درمان یبوست در بارداری به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرد. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد:
تشخیص یبوست حاد و خطرات آن
در صورت وجود هر یک از علائم زیر باید به یک متخصص زنان و زایمان یا پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید:
- حالت تهوع شدید
- یبوست بیشتر ۱ تا ۲ هفته
- خونریزی از مقعد
- بی‌نتیجه بودن مصرف ملین
- دل درد شدید
نتیجه‌گیری
تغییرات هورمونی در بارداری و وجود فشار رحم بر روی روده از عوامل اصلی بروز یبوست در دوران حاملگی هستند. با داشتن یک رژیم غذایی مناسب، تحرک کافی و مصرف زیاد مایعات می‌توان تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری کرد. در این مطلب شرح دادیم که یبوست در حاملگی نشانه چیست و چگونه آن را درمان کنیم. شما باید زیر نظر یک متخصص ماهر، راهکارهای مناسب برای پیشگیری و درمان یبوست در مادران باردار را فرا بگیرید.