همه چیز درباره درمان عفونت ریه در افراد مسن

سالمندان بیشتر از جوانان در معرض ابتلا به بیماری عفونت ریه هستند و متاسفانه درمان مشکلات تنفسی در سالمندان با چالش‌های بیشتری همراه است. با توجه به ضعف سیستم ایمنی بعد از ۵۰ سالگی، توجه به سلامت و نکات پیشگیری از بیماری‌های مختلف از جمله عفونت ریه اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در این مطلب راهکارهای متعددی درباره پیشگیری و درمان عفونت ریه در افراد مسن ارائه خواهیم داد. ذات الریه سالمندان می‌تواند به واسطه انواع ویروس، باکتری یا حتی قارچ ایجاد شود؛ عوامل محیطی و بیماری‌های مزمن که در کهن‌سالان شایع هستند نیز می‌تواند به تشدید این بیماری کمک کند. اگر درمان ذات الریه سالمندان به موقع و با تکنیک مناسب انجام نشود می‌تواند به مشکلات جدی و خطرناکی از جمله برونشیت حاد یا آب آوردن ریه منجر شود.

با بررسی آمارها و تحقیقات بین‌المللی می‌توانیم پنومونی یا عفونت تنفسی سالمندان را از دلایل مهم بستری شدن آن‌ها در بیمارستان‌ها بدانیم. شناخت دلایل و علائم این بیماری می‌تواند به تشخیص آن در زمان مناسب و تسهیل روند درمان کمک کند. اگر سالمند هستید یا نزدیکان شما دچار کهولت سن شده‌اند، بهتر است با افزایش آگاهی خود به حفظ سلامت و کنترل بیماری‌ها کمک کنید. امروزه درمان‌های تخصصی و به روز پزشکی در کنار انواع درمان‌های خانگی امکان درمان عفونت شدید ریه در سالمندان را نیز در صورت انجام اقدامات لازم، امکان‌پذیر کرده است. مطابق تحقیقاتی که در بالا عنوان شد:

پنومونی یک التهاب ریوی است که توسط عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود.

این عفونت باعث می‌شود کیسه‌های هوایی (آلوئول‌ها) در ریه‌ها با مایع و چرک پر شوند، که تنفس را برای بیمار به طور فزاینده‌ای دشوار می‌کند.

همچنین عفونت علائمی مانند تب، لرز، تنگی نفس، درد قفسه سینه و خستگی شدید ایجاد می‌کند. سالمندان نسبت به افراد جوان‌تر بیشتر مستعد پنومونیا هستند، زیرا با افزایش سن، سیستم ایمنی ضعیف‌تر می‌شود.

افراد مسن در مبارزه با این عفونت با دشواری بیشتری مواجه می‌شوند، بنابراین درمان سریع و جدی پنومونی در سالمندان می‌تواند به بهترین نتیجه منجر شود.

عفونت ریه و پنومونی در سالمندان چیست؟

عفونت ریه به طور کلی به وجود هر نوع عفونت در بافت ریه‌ها اشاره دارد که می‌تواند ناشی از ویروس‌ها (مانند آنفولانزا)، باکتری‌ها (مانند باکتری‌های استرپتوکوکوس پنومونیه)، قارچ‌ها (مانند پنوموسیستیس کارینی) یا سایر میکروارگانیسم‌ها باشد.

التهاب بافت ریه در اثر عفونت می‌تواند در یک یا هر دو طرف سینه اتفاق بیفتد. پنومی که در اثر عفونت ریه ایجاد می‌شود، به درگیر شدن کیسه‌های هوایی موجود در ریه یا مجاری هوایی انتقالی اطلاق می‌شود. عفونت‌های ریوی سالانه افراد سالمند زیادی را به خود درگیر می‌کند و عوارض پنومونی در سنین بالا برای برخی از آن‌ها خطرات جدی را به همراه خواهد داشت.

 عوامل مؤثر بر عفونت ریه در سالمندان

با علل ایجاد پنومونی ریه در سالمندان آشنا شدیم. در ادامه با عواملی که بر انتقال، شیوع و تشدید ذات‌الریه سالمندان موثر هستند آشنا می‌شویم:

• ضعف سیستم ایمنی در افراد مسن و کاهش توانایی بدن در مقابله با ویروس‌ها و سایر عوامل عفونت ریه باعث تشدید بیماری در زمان کوتاه‌تر می‌شود.
• بیماری‌های زمینه‌ای در سالمندان از جمله دیابت، مشکلات کلیوی یا بیماری قلبی شدت و پیچیدگی درمان را بیشتر خواهد کرد.
• مراجعه به محیط‌های بیمارستانی یا بستری طولانی مدت سالمندان جهت درمان باعث قرارگیری در معرض آلودگی‌های مختلف می‌شود که احتمال ابتلا به پنومونی را افزایش می‌دهد.

روش‌های درمان عفونت ریه در سالمندان

با توجه به شیوع عفونت تنفسی سالمندان، درمان عفونت ریه در افراد مسن، با روش‌های مختلف و با توجه به شرایط بیمار و شدت بیماری او انجام می‌شود. به طور کلی درمان پنومونی ریه در سالمندان را می‌توانیم به دو دسته درمان‌های دارویی و پزشکی و انواع سنتی و خانگی تقسیم کنیم. در همه روش‌ها سعی بر عفونت‌زایی ریه با توجه به علت تشخیصی و شدت پیشرفت بیماری است. در ادامه هر یک از این موارد را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

درمان‌های دارویی و پزشکی عفونت ریه سالمندان

روش‌های تخصصی و پزشکی درمان عفونت ریه در افراد مسن حتما باید تحت نظر یک متخصص مجرب صورت گیرد تا از عوارضی چون تداخلات دارویی، گسترش عفونت و.. جلوگیری شود. انتخاب روش مناسب درمانی با توجه به معاینه فیزیکی، بررسی تاریخچه بالینی و درمانی بیمار و انواع عکس‌برداری‌ها و آزمایشات تشخیصی انجام می‌شود. در ادامه انواع درمان دارویی پنومونی و تکنیک‌های تخصصی پزشکی را مشاهده می‌کنید:

انواع دارو جهت درمان عفونت ریه در افراد مسن

انواع داروهای ضد ویروس، آنتی‌بیوتیک یا ضد قارچ با تجویز پزشک برای از بین بردن عفونت ریه مورد استفاده قرار می‌گیرند.  لازم به ذکر است که علاوه‌بر انتخاب نوع دارو، دز مصرفی و مدت استفاده از آن نیز امری تخصصی است و باید توسط پزشک انجام شود پس استفاده از داروهای یک بیمار برای بیماری دیگر (حتی با علائم مشابه) ممنوع است. در ادامه می‌توانید چند مدل از پرمصرف‌ترین داروهای مخصوص بهبود وضعیت ریه سالمندان را مشاهده کنید.

• آزیترومایسین
• سفکسیم
• اسلتامیویر
• لووفلوکساسین
• آموکسی سیلین
• داکسی سیکلین
• کوآموکسی کاور

اکسیژن درمانی ریه

اکسیژن درمانی از راهکارهای درمان عفونت شدید ریه در سالمندان است. اگر عفونت ریه و اختلال در تنفس فرد مسن منجر به کاهش سطح اکسیژن خون بیمار شود، برای تامین اکسیژن مورد نیاز بدن و جلوگیری از عوارض کمبود اکسیژن، از روش اکسیژن درمانی استفاده خواهد شد.

فیزیوتراپی تنفسی برای سالمندان

فیزیوتراپی تنفسی شامل تکنیک‌های دقیقی برای تنفس عمیق، سرفه موثر و ضربه زدن به قفسه سینه می‌شود. این اقدامات در تخلیه خلط و عفونت، کاهش تنگی نفس و در نهایت بهتر شدن عملکرد ریه‌ها موثر هستند.

جراحی ریه

در موارد نادر مانند بروز آبسه ریه، ممکن است برای کنترل علائم و کاهش عفونت ریه، روش جراحی استفاده شود.

درمان‌های خانگی و طب سنتی

در بیماری‌های خفیف، درمان‌های تنفسی سالمندان می‌تواند در خانه و به روش‌های سنتی انجام شود. البته با توجه به شرایط ویژه کهن‌سالان پیشنهاد می‌شود که درمان‌های خانگی برای ذات‌الریه سالمندان نیز تحت نظر پزشک انجام شود. در ضمن پیشنهاد می‌شود راهکارهای سنتی تقویت ریه برای پیشگیری از بیماری و تقویت سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه به موثرترین روش‌های طبیعی درمان عفونت ریه در افراد مسن خواهیم پرداخت:

تهیه انواع دمنوش گیاهی برای عفونت ریه

دمنوش‌های گیاهی که از گیاهانی مانند آویشن، بابونه، پرسیاوشان، عناب، عسل، سکنجبین، زنجبیل، زردچوبه، شیرین بیان، مریم گلی، پونه و… تشکیل می‌شوند برای درمان عفونت ریه مناسب هستند. مصرف این دمنوش‌ها علائم پنومونی شدید را به مرور کاهش خواهند داد.

استفاده از بخور

بخور گیاهان نام‌برده شده برای دمنوش به خصوص بابونه، آویشن و اسطوخودوس، برای پاکسازی ریه موثر هستند. بخور این گیاهان به باز شدن راه تنفسی و رسیدن اکسیژن کافی به بدن منجر خواهند شد.

مصرف مایعات

آب، انواع آبمیوه، سوپ و… در درمان عفونت ریه در افراد مسن و کاهش مخاط موثر هستند. شما می‌توانید در تهیه آبمیوه و سوپ سالمندان، از مواد مغذی به خصوص میوه و سبزیجات و عصاره گوشت استفاده کنید.

استراحت کافی و رژیم مناسب افراد مسن

استراحت کافی می‌تواند در بازیابی توان سیستم ایمنی بدن نقش مهمی ایفا کند. در کنار استراحت تغذیه مناسب برای درمان عفونت ریه نیز نقش مهمی دارد. استفاده از ترکیبات مغذی، مواد ضدالتهاب و ضد باکتریایی می‌تواند روند درمانی را تسهیل کند.

پیشگیری از عفونت ریه در سالمندان

بسیاری از سالمندان، توان مقابله با عفونت ریه یا تحمل عوارض این بیماری را ندارند. به این ترتیب استفاده از روش‌های پیشگیری از عفونت ریوی در سنین بالا اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در ادامه به سبک زندگی مناسب و نقش واکسیناسیون در این بیماری خواهیم پرداخت:

نقش واکسیناسیون در پیشگیری از پنومونی

واکسن‌هایی که از پنومونی ریه در سالمندان جلوگیری می‌کنند را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول به طور مستقیم با هدف جلوگیری از پنومونی تزریق می‌شوند اما دسته دوم برای جلوگیری از بیماری‌هایی که منجر به ذات الریه می‌شوند مفید خواهد بود.

بعد از تولد هر کودک، واکسن کونژوگه پنوموکوک (PCV) برای ایمن‌سازی فرد نسبت به بیماری‌های ریه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بزرگسالان می‌توانند واکسن پلی ساکارید (PPSV) را نیز برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود استفاده کنند. علاوه بر این موارد واکسن‌هایی برای مقابله با بیماری‌های سرخک، آبله مرغان، آنفولانزا و… نیز طراحی شده است. عفونت ریه از عوارض این بیماری‌ها به شمار می‌رود و تزریق آن‌ها احتمال وقوع آن را کاهش خواهد داد. واکسن آنفولانزا برای سالمندان (افراد بالای ۶۵ سال) جهت جلوگیری از ابتلا به این بیماری به طور سالانه توصیه می‌شود.

تغییرات سبک زندگی برای کاهش ریسک عفونت ریه

برخورداری از سبک زندگی سالم در تقویت سیستم ایمنی سالمندان موثر خواهد بود و راهی مناسب برای پیشگیری و درمان عفونت ریه در افراد مسن است. در ادامه مهم‌ترین نکات موثر در عفونت ریوی را بررسی می‌کنیم:

• یکی از موثرترین راه‌های جلوگیری از التهاب ریه و عفونت تنفسی پرهیز از استعمال دخانیات به خصوص سیگار است. مصرف سیگار احتمال ابتلا به این بیماری را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد.
• بهداشت فردی خود را با هدف جلوگیری از انتقال ویروس و باکتری‌ها رعایت کنید. شستن دست‌ها، استفاده از ماسک در فضاهای شلوغ و… احتمال بروز بیماری را کمتر خواهد کرد.
• بهتر است افراد سالمند از سایر بیماران فاصله بگیرند. با توجه به سیستم ایمنی ضعیف، انتقال ویروس‌ها حتی از افرادی که علائم بیماری ندارند به سالمندان اتفاق می‌افتد.
• رعایت رژیم غذایی سالم و مقوی در افزایش انرژی و مقاومت بدن موثر است. در رژیم سالمندان باید از مواد مغذی مختلف و مورد نیاز بدن استفاده شود.
• تمرینات تنفسی و ورزشی مناسب می‌تواند در قوی و سالم نگه داشتن سالمندان تاثیر زیادی بگذارد. ورزش‌هایی مانند یوگا یا پیاده‌روی گزینه‌های مناسبی هستند.

علائم و نشانه‌های عفونت ریه در سالمندان

عفونت ریه با علائم مختلفی بروز پیدا می‌کند. آگاهی از این علائم می‌تواند به واکنش و درمان به موقع منجر شود. دقت کنید که شناسایی زودهنگام بیماری می‌تواند روند درمان عفونت تنفسی سالمندان و جلوگیری از پیشرفت عفونت را به طور چشمگیری آسان سازد. در مراحل اولیه بیماری می‌تواند با دارو یا روش‌های خانگی درمان شود اما درمان عفونت شدید ریه در سالمندان با بستری ایشان در بیمارستان و روش‌های تخصصی همراه خواهد بود که عوارض مخصوص به خود را به دنبال دارد. در ادامه علائم عفونت ریه در سالمندان را مشاهده می‌کنید:

• سرفه‌های خلط‌دار و سرفه‌های مداوم
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس یا خس خس سینه
• تپش قلب
• دردهای عضلانی
• تب و لرز و احساس سرماخوردگی
• تغییرات در بافت یا رنگ خلط
• سردرد
• تعریق بیش از حد
• ضعف، گیجی و سردرگمی
• کم شدن اشتها و کاهش وزن

بهتر است در صورت مشاهده علائم ابتدایی مانند سرفه به پزشک مراجعه کنید. علائمی مانند کم اشتهایی یا گیجی هنگام شدید شدن بیماری مشاهده خواهند شد. لازم به ذکر است که علائم بیماری ذات الریه سالمندان با توجه به علت آن متغیر خواهد بود. به عبارت بهتر نوع انتقال بیماری (از طریق ویروس/باکتری/قارچ و…) بر نوع علائم، شدت و زمان بروز آن‌ها موثر است.

نکات مهم در مراقبت از سالمندان مبتلا به عفونت ریه

با توجه به پیچیدگی و حساسیت مقابله با عفونت تنفسی در افراد مسن، مراقبت از سالمندان باید در شرایط خاص‌تری انجام شود. در ادامه نکات مراقبتی کهن‌سالان در خانه را با توجه به توصیه‌های پزشکان متخصص سالمندان مشاهده می‌کنید:

• تهویه مناسب هوا: کیفیت هوای محیط سالمندان و جریان داشتن هوای تازه، تنفس آن‌ها را آسان‌تر خواهد کرد و احتمال انباشته شدن میکروب‌ها را کاهش می‌دهد. علاوه‌بر این بهتر از سالمندان در هوای آلوده شهرهای بزرگ مانند تهران تنفس نکرده و تا حد امکان در محیط‌های پاک زندگی کنند.
• تنظیم دمای محیط: با توجه به ضعف جسمانی افراد سالمند، دمای محیط باید با توجه به شرایط آن‌ها و در حالت متعادل تنظیم شود.
• رعایت بهداشت محیط: هرگونه میکروب، ویروس و عامل بیماری‌زا باید از محیط زندگی کهن‌سالان حذف شود.
• استفاده از دستگاه بخور: دستگاه‌های بخور با کاهش خشکی هوا و جاری تنفسی، برای درمان عفونت ریه در افراد مسن و کاهش علائم بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• ایجاد محیطی آرام: ترشح هورمون‌های دوپامین و سروتونین مغزی که به واسطه استرس و تنش ایجاد می‌شود، علائمی چون تنگی نفس و… را تشدید خواهد کرد.
• معاینات پزشکی دوره‌ای: سالمندان باید در فواصل زمانی مناسب در مراکز درمانی سالمندان و توسط پزشکان متخصص معاینه شوند.

نقش پرستار در منزل در بهبود شرایط سالمندان

نگه‌داری از سالمندان با چالش‌های زیادی همراه است. این امر می‌تواند به همراه یک نیروی متخصص کمکی آسان‌تر شود. شما می‌توانید با استخدام پرستار در منزل درمان عفونت شدید ریه در سالمندان را نیز به‌طور موثرتری پشت سر بگذارید. نیروهای متخصص کمکی می‌توانند بررسی و گزارش شرح حال بیمار، برنامه غذایی مناسب سالمند، دادن داروها با برنامه مناسب و… را انجام دهند.

علاوه‌بر این بسیاری از سالمندان امکان مراجعه به پزشک و دریافت کمک‌های درمانی را ندارند. این دسته از عزیزان می‌توانند از خدمات پزشکی در منزل جهت درمان عفونت ریه در افراد مسن استفاده کنند. بسیاری از پزشکان و پرستاران امکان ویزیت در منزل را فراهم کردند و با معاینه سالمند، دستورات و نکات پزشکی لازم را ارائه خواهند داد.

نتیجه‌گیری

افزایش سن، اتفاقی است که نمی‌توان جلوی آن را گرفت! با بالا رفتن سن، بدن توانایی و قدرت خود را به مرور از دست می‌دهد و مقابله با برخی بیماری‌ها سخت‌تر خواهد شد. پنومونی ریه در سالمندان یکی از بیماری‌های شایع است که علائم مختلفی دارد. در صورتی که از پیشرفت این بیماری جلوگیری نشود، خطرات زیادی را به همراه خواهد داشت؛ به طوری که سالانه تعدادی از سالمندان به واسطه ابتلا به ذات الریه جان خود را از دست می‌دهند. با توجه به عوارض پنومونی در سنین بالا، شناسایی بیماری در مراحل اول به کمک علائم آن و معاینات پزشکی از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.

در این مطلب به روش‌های مختلف پیشگیری از ابتلا به ذات‌الریه سالمندان از طریق واکسیناسیون و اصلاح روش زندگی پرداختیم. علاوه‌بر این علائم بیماری و اقدامات مناسب در صورت بروز آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار دادیم. خوشبختانه راه‌های درمان پنومونی چه از طریق روش‌های تخصصی و پزشکی چه راهکارهای سنتی و خانگی تنوع زیادی دارد. با این وجود تشخیص شرایط بیمار و تجویز روش درمان عفونت ریه در افراد مسن باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. شما می‌توانید با مراجعه به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی سالمندان یا استفاده از خدمات در منزل پزشکان جان سالمند عزیز خود را نجات دهید.