آیا تپش قلب خطرناک است؟
تپش قلب وضعیتی است که شخص در آن ضربان قلب خود را به وضوح احساس می‌کند. این عارضه در بین مردان و زنان دیده می‌شود و نسبتا شایع است. اما چرا تپش قلب می‌تواند نگران کننده باشد؟! علت ابتلای افراد مختلف به تپش قلب با هم یکسان نیست.
برخی اوقات این عارضه به دلیل استرس و اضطراب بالا یا تغییرات هورمونی دوره‌ای مانند عادت ماهانه بروز می‌کند. اما در مواردی دیگر تپش قلب خبر از بیماری‌های قلبی و عروقی میدهد. بنابراین برای دانستن اینکه آیا تپش قلب خطرناک است یا نه باید به دلیل بروز آن پی ببریم. یکی از ساده‌ترین راه‌های تشخیص خطرناک بودن تپش قلب توجه به ریتم ضربان است. در مواردی که ریتم ضربان قلب نامنظم باشد ریسک ابتلا به بیماری‌های جدی‌تر بالا است.
همچنین علائم همراهی تپش قلب از قبلی درد در قفسه سینه و تنگی نفس به عنوان هشداری برای خطر تپش قلب به شمار می‌روند. توصیه می‌شود در صورت مواجه با این علائم همراه برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشکان به کمک روش‌های پیشرفته تشخیصی نظیر اکوکاردیوگرافی میزان خطر تپش قلب را تعیین می‌کنند.
چه زمانی تپش قلب خطرناک است؟
تپش قلب در شرایط مختلفی مانند فعالیت بدنی، دراز کشیدن و مصرف برخی از داروها رخ میدهد. بنابراین نمی‌توان گفت هر تپش قلبی نگران کننده و خطرناک است. اما اگر تپش قلب با علائم دیگر همراه باشد می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.
به نقل از سایت www.mayoclinic.org
Additionally, the Mayo Clinic advises seeking emergency medical care if heart palpitations are accompanied by chest pain, dizziness, or shortness of breath.
علائمی که نیاز به توجه فوری دارند
مهم‌ترین علائمی که اگر همراه تپش قلب بروز کننده هشدار خطر به شمار می‌روند عبارتند از:
- درد قفسه سینه: احساس درد در قفسه سینه گاهی به صورت حس سنگینی بروز پیدا می‌کند.
- سرگیجه، ضعف و بیهوشی: احساس ضعف شدید در زمان تپش قلب و حتی بیهوشی فرد می‌تواند هشداری جدی محسوب شود.
- تنگی نفس شدید: اگر در زمان ابتلا به تپش قلب تنگی نفس شدیدی را تجربه کنید نگران کننده است.
- ضربان قلب بسیار سریع یا کند: ریتم ضربان قلب نباید کند یا تندتر از حالت نرمال باشد.
- حالت تهوع: حالت تهوع و استفراغ از همراه با تپش قلب رخ دهند می‌توانند نشان دهنده سکته قلبی باشند.
- عرق سرد: عرق سردی که در زمان تپش قلب ایجاد می‌شود را باید جدی گرفت. این علامت می‌تواند به مشکلات بسیار جدی قلبی و عروقی اشاره کند.
در صورت مشاهده این علائم همراه با تپش قلب فورا به مراکز درمانی و پزشک متخصص مراجعه کنید.
خطرات احتمالی ناشی از تپش قلب کنترل نشده
اینکه آیا تپش قلب خطرناک است یا نه به علت بروز آن بستگی دارد. به همین دلیل باید نسبت به شناسایی علت تپش قلب و درمان به موقع آن اقدام کرد. به ویژه اگر به تپش قلب‌های طولانی و مداوم مبتلا هستید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. جدی نگرفتن تپش قلب و عدم کنترل آن می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد. از جمله خطرات احتمالی تپش قلب کنترل نشده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سکته قلبی: یکی از علائم سکته قلبی در افراد تپش قلب و آریتمی شدید می‌باشد. بنابراین نادیده گرفتن تپش قلب همراه با آریتمی قلب ریسک ایست قلبی در فرد را بالا می‌برد.
- نارسایی قلبی: اگر مشکلات قلبی و عروقی علت تپش قلب باشند ریسک نارسایی قلبی را بالا می‌برند.
از این رو باید بدانیم تپش قلب نشانه چیست و به موقع برای درمان آن اقدام کنیم.
انواع تپش قلب و چگونه اتفاق افتادن آن
عملکرد طبیعی قلب بر اساس سیستم الکتریکی آن هدایت می‌شود. فرمان‌های لازم برای انقباض قلب و فرآیند تپش قلب به کمک سیستم هدایت الکتریکی قلب صادر می‌شوند. بافت عضلانی قلب که با نام میوکارد شناخته می‌شود با دریافت هر پالس الکتریکی منقبض می‌شود. مجموعه این پالس‌ها فرایند انقباض و تپش قلب را ایجاد می‌کنند.
بنابراین این سیستم الکتریکی برای عملکرد قلب و حیات ما الزامی است. وقتی در سیستم هدایت الکتریکی قلب اختلالی ایجاد شود با آریتمی و تپش قلب مواجه می‌شویم. با این تفاسیر انواع مختلفی برای تپش قلب می‌توان تعریف کرد. اینکه آیا تپش قلب خطرناک است و میزان خطر آن تا حد جدی است به نوع آن بستگی دارد.
تپش قلب سریع (تاکی کاردی)
تاکی کاردی به عارضه‌ای گفته می‌شود که سرعت ضربان قلب بیشتر از فعالیت فرد باشد. معمولا بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه به عنوان تپش قلب سریع شناخته می‌شود. اگر تپش قلب سریع بدون درمان رها شود در دراز مدت به نارسایی قلبی منتهی می‌گردد. تاکی کاردی خود به چند گروه مختلف دسته‌بندی می‌شود که عبارتند از:
- فیبریلاسیون دهلیزی: این نوع را به عنوان شایع‌ترین تپش قلب سریع معرفی می‌کنند. پالس‌های الکتریکی نامنظم علت ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی هستند.
- تاکی کاردی فوق مغزی: این نوع تپش قلب سریع به علت مدارهای نامنظم و اغلب در بالای بطن‌ها ایجاد می‌شود. تاکی کاردی فوق مغزی بیشتر عارضه‌ای مادرزادی است.
تنگی نفس، سرگیجه و تپش قلب سریع به همراه درد قفسه سینه از نشانه‌های تاکی کاردی می‌باشد.
تپش قلب کند (برادی کاردی)
وقتی تعداد تپش‌های قلب به کمتر از ۶۰ ضربان در دقیقه برسد فرد دچار برادی کاردی شده است. برادی کاردی گاهی بدن هیچ علامت و نشانه‌ای در فرد بروز پیدا می‌کند، این علائم با تپش قلب و لرزش بدن هنگام استرس متفاوت می باشد. این نوع تپش قلب خطراتی جدی و مهمی نظیر کاهش سطح اکسیژن و افت خونرسانی به همراه دارد. علائمی که نشان دهنده ابتلای فرد به برادی کاردی است شامل موارد زیر می‌باشد:
- احساس تنگی نفس
- تپش قلب
- سرگیجه، حس سبکی در سر و عدم تمرکز
- احساس بی‌قراری
- درد در قفسه سینه
بروز التهاب در ماهیچه قلب و ابتلا به عفونت پریکاردی از مهم‌ترین علل تپش قلب کند هستند، سرگیجه و تپش قلب و تنگی نفس از جمله نشانه های برجسته خطرناک است.
ریتم‌های نامنظم( آریتمی)
به ضربان نامنظم قلب که گاهی با سرعت بالا و گاهی با سرعت کم می‌تپد آریتمی می‌گویند. پزشکان برای تشخیص اینکه آیا تپش قلب خطرناک است اول نوع آن را مشخص می‌کنند. از جمله علائمی که همراه آریتمی قلبی مشاهده می‌شود می‌توان به:
- اضطراب
- گیجی
- درد یا احساس ناراحتی در قفسه سینه
- خستگی و ضعف
اشاره کرد. سبک زندگی و مصرف دخانیات و الکل روی بروز آریتمی اثر زیادی دارند.
علت‌های شایع تپش قلب: از عوامل سبک زندگی تا بیماری‌های قلبی
برای اینکه بدانیم تپش قلب چقدر خطرناک است باید اول بدانیم علت تپش قلب چیست. گاهی به دلیل فعالیت بدنی یا استرس‌های زندگی به تپش قلب دچار می‌شویم. چنین مواردی از تپش قلب اغلب بدون درمان پزشکی بهبود می‌یابند و نگران کننده نیستند. اما اگر به دلیل نارسایی قلبی دچار تپش قلب شویم باید به پزشک متخصص مراجعه کنیم. تپش قلب ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی به درمان‌های پزشکی و تخصصی نیاز دارند.
عوامل محیطی و سبک زندگی
تاثیر عوامل محیطی در بروز تپش قلب بسیار زیاد است. به همین دلیل بسیاری از افراد به دلیل عوامل محیطی به تپش قلب و آریتمی مبتلا می‌شوند. سبک زندگی و تغذیه نامناسب روی ضربان قلب ما اثر زیادی دارند. مهم‌ترین عوامل افزایش دهنده ضربان قلب عبارتند از:
- استرس و اضطراب
- مصرف مقدار زیادی کافئین
- فعالیت‌های بدنی و ورزش شدید
- تب و لرز
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی ناشی از بارداری و یائسگی در زنان
- افت قند خون
- کم آبی بدن
- خونریزی
- مصرف الکل و مواد مخدر
تپش قلب ناشی از عوامل محیطی اغلب مدت زیادی طول نمی‌کشند و در عرض چند ثانیه رفع می‌گردند. بنابراین با اصلاح سبک زندگی و تغذیه مناسب از این نوع تپش قلب می‌توان جلوگیری کرد.
بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط با تپش قلب
در کنار عوامل محیطی برخی از بیماری‌ها نیز باعث تپش قلب در افراد می‌شوند. اگر فرد به بیماری زمینه مبتلا باشد آیا تپش قلب خطرناک است؟ بله برخی از بیماری‌های زمینه‌ای خطرات و عوارض تپش قلب را بیشتر می‌کنند. بیماری‌های زمینه‌ای که با تپش قلب مرتبط هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
- حمله قلبی ( گاهی تپش قلب نشان دهنده وقوع حمله قلبی در فرد است. برخی از اوقات نیز سابقه حملات قلبی موجب تپش قلب می‌شود.)
- بیماری عروق کرونری
- دیابت
- فشار خون بالا
- ابتلا به کوید ۱۹
- کم کاری غده تیروئید
افرادی که مبتلا به این بیماری‌ها هستند و دچار تپش قلب می‌شوند باید فورا به متخصص داخلی مراجعه کنند.
داروهای ایجاد کننده تپش قلب
در کنار عوامل محیطی و بیماری‌های زمینه‌ای،مصرف برخی داروها نیز باعث بروز تپش قلب می‌شود. از جمله داروهایی که ممکن است تپش قلب ایجاد کنند عبارتند از:
- داروهای آسم
- داروهای تیروئیدی
- برخی داروهای فشار خون
- داروهای سرماخوردگی (آنتی بیوتیک‌ها)
- داروهای ضد افسردگی
- برخی داروهای گیاهی
به همین دلیل توصیه می‌شود از مصرف دارو بدون تجویز پزشک جدا خودداری شود. پزشکان با تجویز داروهای جایگزین، به بهبود تپش قلب بیماران کمک می‌کنند. در تعیین اینکه آیا تپش قلب خطرناک است یا نه باید به اثرات جانبی داروها نیز توجه کرد.
روش‌های تشخیص تپش قلب: چه آزمایش‌هایی مورد نیاز است؟
برای تشخیص اینکه علت تپش قلب چیست نیاز به برخی آزمایش‌های تشخیصی وجود دارد. پزشکان متخصص از طریق آزمایش‌های قلب بررسی‌های لازم را انجام میدهد. سپس بر اساس ارزیابی تپش قلب درمان مناسبی را اتخاذ می‌کنند.
نوار قلب (ECG)
از طریق نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب اندازه‌گیری می‌شود. در این روش پزشک متخصص مشکلات مربوط به ضربان قلب را بررسی می‌کند. نوار قلب (ECG) اطلاعات زیر را در اختیار پزشکان قرار میدهد:
- گره دهلیزی بطنی
- گره سینوسی دهلیزی
- سرعت و ریتم ضربان قلب
- مسیرهای هدایت عصبی قلب
لازم به ذکر است که علائم تپش قلب عصبی متفاوت است و البته این تست وجود بیماری قلبی در فرد را نشان نمی‌دهد. اما با نوار قلب می‌توان تا حد زیادی از وضعیت سلامت قلب مطلع شد.
تست ورزش
تست ورزش قلب که با نام تست استرس هم شناخته می‌شود وضعیت سلامت قلب افراد را نشان میدهد. بسیاری از مشکلات قلب و عروق آن در زمان استراحت بروز نمی‌کنند. اما وقتی فرد در حال فعالیت باشد نارسایی‌های قلبی وی بهتر تشخیص داده می‌شوند.
اکوکاردیوگرافی
در این روش از امواج صوتی برای تولید تصاویری از قلب کمک می‌گیرند. علاوه بر ضربان قلب اطلاعاتی مفیدی درباره پمپاژ خون نیز با اکوکاردیوگرافی به دست می‌آید. اطلاعات مختلفی از طریق این روش تشخیصی به دست می‌آید که شامل موارد زیر می‌باشد:
- اندازه و شکل قلب
- ضخامت دیواره‌های قلب و حرکت آن‌ها
- قدرت پمپاژ قلب
- نشتی و تنگی دریچه‌های قلب
- وجود تومور یا بافت‌های عفونی در اطراف دریچه‌های قلب
- وجود لخته در حفره‌های قلب
اکوکاردیوگرافی تا حد زیادی نشان میدهد که آیا تپش قلب خطرناک است یا خیر.
مانیتورینگ هولتر
در این روش نظارت مداوم بر همه فعالیت‌های قلب صورت می‌گیرد. این دستگاه قابل حمل بوده و روی پوست بیمار چسبیده می‌شود. مانیوتورینگ هولتر در یک بازه‌ی زمانی مشخص همه فعالیت‌های قلب بیمار را ضبط می‌کند.
روش‌های درمان تپش قلب: از داروها تا روش‌های طبیعی
برای درمان این عارضه ابتدا باید بدانیم علت تپش قلب چیست؟ سپس بر اساس دلیل بروز تپش قلب بهترین درمان برای آن انتخاب گردد. درمان‌های تپش قلب به دو گروه دارو درمانی و روش‌های غیر دارویی تقسیم می‌شوند.
داروهای مورد استفاده برای درمان تپش قلب
داروهایی که برای تپش قلب تجویز می‌شوند بسته به علت و نوع عارضه متفاوت هستند. برخی از داروها برای مدیریت تپش قلب در فرد تجویز می‌شوند که عبارتند از:
- پروپرانول
- متوپرولول
- دلتازم
- ورپامیل
توجه داشته باشید که بدون نسخه دکتر متخصص داخلی از دارو برای رفع تپش قلب استفاده نکنید.
روش‌های غیردارویی
روش‌های طبیعی کاهش تپش قلب با کنترل اضطراب و ایجاد آرامش به بهبود عارضه کمک می‌کنند. برخی از درمان‌های خانگی تپش قلب شامل موارد زیر می‌باشند:
- تمرینات آرام‌سازی نظیر یوگا
- پرهیز از مصرف الکل و کافئین
- ورزش و تحرک بدنی مناسب ( دوچرخه سواری، شنا و پیاده‌روی از ورزش‌های مناسب برای تپش قلب هستند.)
- نوشیدن برخی از دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش زنجبیل
- رژیم غذای مناسب
در اضطراب‌های شدید مراجعه به مشاور و روانپزشک به بهبود وضعیت فرد کمک زیادی می‌کند.
نتیجه‌گیری
با توجه به شایع بودن تپش قلب بسیاری از ما تجربه ابتلا به آن را داریم. اما آیا تپش قلب خطرناک است و شرایط نگران کننده‌ای ایجاد می‌کند؟ گاهی استرس و رژِم غذایی نامناسب یا تحرک شدید موجب بروز تپش قلب در فرد می‌شوند. در این شرایط تکنیک‌های تنفسی و نوشیدن دمنوش‌های آرامبخش کمک کننده می‌باشند.
اما اگر تپش قلب با علائم دیگری نظیر درد قفسه سینه همراه باشد نشان دهنده مشکلات قلبی و عروقی است. توصیه می‌شود در صورت تداوم تپش قلب و آریتمی برای تشخیص علت این عارضه به متخصص داخلی تهران و متخصص داخلی کرج مراجعه کنید. طبیبی نو راهی برای ارتباط با بهترین پزشکان متخصص کشور است. همین الان می‌توانید از طریق سایت نوبت ویزیت و مشاوره خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.