علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن و روش‌های درمان آن
بخش زیادی از فعالیت‌های روزمه ما نیاز به ایستادن و راه رفتن دارد. فشار زیادی که به پاشنه پا در طول روز وارد می‌شود،عارضه‌های متعددی ایجاد می‌کند. به همین دلیل درد پاشنه پا از از جمله مشکلات بسیار رایج محسوب می‌شود. آمارهای جهانی نشان می‌دهند که در حدود ۱۰ درصد از مردم به این مشکل مبتلا هستند.
گاهی این درد در حین راه رفتن ایجاد شده یا شدت می‌یابد. علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن به دلیل مشکلاتی نظیر فاشیای پلانتار، خار پاشنه و التهاب تاندون آشیل است. همچنین بورسیت پاشنه پا و شکستگی‌های استرسی و فشار زیاد نیز به درد پاشنه پا منجر می‌شوند. اضافه وزن مهم‌ترین عامل وارد کردن فشار زیاد به پاشنه در زمان راه رفتن است.
استراحت و کمپرس سرد، ماساژ و کشش ساق پا و مصرف داروهای ضدالتهابی به درمان درد پاشنه پا کمک می‌کنند. در موارد شدیدتر برای تسکین درد پاشنه از تزریق کورتیکواستروئید کمک می‌گیرند. توجه داشته باشید که برای درمان قطعی و دائمی این درد باید علت ایجاد آن شناسایی و درمان شود. اگر شما هم به درد در پاشنه پا هنگام راه رفتن دچار هستید مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
بر اساس اطلاعات به دست آمده در سایت www.mayoclinic.org:
Plantar fasciitis is the inflammation of the fibrous tissue (plantar fascia) along the bottom of your foot that connects your heel bone to your toes. It is one of the most common causes of heel pain. Plantar fasciitis typically causes a stabbing pain that occurs with your first steps in the morning. The pain usually decreases as you move, but can return after long periods of standing or when standing up after sitting. The exact cause is not well understood, but it is more common in runners and people who are overweight.
التهاب فاسیای کف پا، التهاب نوار بافتی محکمی به نام فاسیای کف پاست که از پاشنه تا انگشتان پا کشیده شده است. این عارضه یکی از شایع‌ترین علل درد پاشنه پا محسوب می‌شود. درد ناشی از التهاب فاسیای کف پا معمولاً به صورت تیر کشنده و با اولین قدم‌های صبحگاهی ظاهر می‌شود. این درد با حرکت کاهش می‌یابد اما پس از ایستادن طولانی یا بلند شدن پس از نشستن ممکن است دوباره بازگردد. علت دقیق این بیماری به طور کامل شناخته نشده است اما در دوندگان و افرادی که اضافه وزن دارند، شایع‌تر است.
علت‌های اصلی درد پاشنه پا هنگام راه رفتن
دلایل مختلفی از عفونت تا وضعیت‌های فیزیکی موجب درد در پاشنه پا می‌شوند. به همین دلیل قبل از درمان درد پاشنه پا در زمان راه رفتن باید علت اصلی مشکل تشخیص داده شود.
فاشیای پلانتار (Plantar Fasciitis)
فاشیای پلانتار یکی از شایع‌ترین مشکلات پاشنه پا است که هر ساله نزدیک به ۲ میلیون نفر به آن مبتلا می‌شوند. در ناحیه کف پا بافت ضخیم و بلندی وجود دارد که به آن فاشیا می‌گویند.
این بافت همبند بسیار قوی است که انگشتان را به ساق پا وصل می‌کند. در صورت وارد شدن فشار زیاد روی این بافت ضخیم التهاب و تورم در آن ایجاد می‌گردد. در نتیجه این التهاب و تورم نیز فرد در هنگام راه رفتن درد در پاشنه پا احساس می‌کند. از جمله اصلی‌ترین دلایل ابتلا به فاشیای پلانتار می‌توان به:
- پوشیدن کفش‌های نامناسب
- فعالیت بدنی سریع و شدید
- پریدن و جهیدن
- راه رفتن‌های بسیار طولانی
- اضافه وزن و چاقی
اشاره نمود. در حالت کلی هر فشار طولانی مدت روی این بافت همبند ضخیم به فاشیای پلانتار منتهی می‌گردد.
خار پاشنه (Heel Spur)
رایج‌ترین علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن خار پاشنه است. این عارضه دردناک نوعی زائده استخوانی است که از قسمت پایین پاشنه پا بیرون می‌زند. در بیشتر موارد تا زمانی که خار پاشنه حاد نشود فرد وجود آن را احساس نمی‌کند.
این عارضه گاهی تا حدی دردناک می‌شود که امکان راه رفتن و فعالیت‌های روزانه را از فرد می‌گیرد. علاوه بر درد تورم جلوی پاشنه پا و التهاب نیز از دیگر علائم خار پاشنه هستند. دردی که بر اثر خار پاشنه بروز کند با راه رفتن و دویدن شدت بیشتری پیدا می‌کند. در ناحیه رشد خار پاشنه گاهی گرما یا سوزن سوزن شدن احساس می‌شود. ایستادن‌های طولانی مدت و چاقی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به این عارضه دردناک در پاشنه هستند.
التهاب تاندون آشیل (Achilles tendonitis)
این عارضه که به آن تاندونیت آشیل هم می‌گویند در بخشی که تاندون به استخوان پاشنه وصل می‌شود بروز می‌کند. این عارضه در افراد جوان نیز با پارگی‌های کوچک روی تاندون آشیل دیده می‌شود. درد و تورم ناشی از این عارضه دامنه حرکتی پا را کاهش می‌دهد. افزایش ضخامت تاندون آشیل و سفتی و درد در این ناحیه از مهم‌ترین علائم آن هستند. ورزش کردن بدون گرم کردن بدن و وارد شدن فشار زیاد روی ساق پا از دلایل بروز آن هستند.
بورسیت پاشنه پا (Heel Bursitis)
بورسیت نیز علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن محسوب می‌شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچکی هستند که لغزنده و پر از مایع است. به کمک آن‌ها استخوان‌ها به تاندون و ماهیچه‌های بدن ساییده نمی‌شوند.
در نزدیکی پاشنه پا نیز نوعی بورس وجود دارد که به آن بورس رتروکالکانئال می‌گویند. اگر این کیسه‌های پر از مایع تحریک شوند درد زیادی در ناحیه پاشنه پا ایجاد می‌کنند. عفونت، روماتیسم‌های مفصلی و نقرس از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بورسیت پاشنه پا هستند. همچنین از علائم این عارضه در پاشنه پا می‌توان به:
- درد و تورم در پشت یا داخل پاشنه پا
- احساس گرما موقع لمس پاشنه
- تغییر رنگ پوست در اطراف پاشنه
اشاره کرد. با MRI و عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌توان بورسیت پاشنه پا را تشخیص داد.
شکستگی‌های استرسی و آسیب‌های ناشی از فشار زیاد
ترک خوردگی‌های کوچک و کبودی‌های شدید در استخوان پاشنه پا را شکستگی استرسی می‌نامند. این عارضه وقتی رخ می‌دهد که به طور ناگهانی مسافت طی شده و سرعت فرد افزایش زیادی پیدا کنند.
پاشنه پا به دلیل وضعیت قرارگیری حساس، بیش از دیگر استخوان‌ها در معرض شکستگی استرسی قرار دارد. درد و التهاب کف پا از مهم‌ترین علائم این عارضه در پاشنه پا هستند. دکتر متخصص داخلی از آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص دقیق شکستگی‌های استرسی در پاشنه پا کمک می‌گیرند.
علائم و نشانه‌های درد پاشنه پا
درد پاشنه پا با علائم و نشانه‌هایی همراه است که به تشخیص هرچه بهتر علت آن کمک می‌کنند. علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن نشانه‌های این عارضه را تعیین می‌کند. به همین دلیل باید توجه کامل به نشانه‌های این درد داشت تا پروسه تشخیص و درمان سرعت پیدا کند.
علائم رایج
برخی از علائم موقع بروز درد پاشنه پا شایع‌ترند و بیشتر افراد درگیر با این مشکل، آن‌ها را تجربه می‌کنند. این نشانه‌ها به فرد کمک می‌کنند تا درد پاشنه پا را با دیگر مشکلات پا اشتباه نگیرد. علائم رایج درد پاشنه پا عبارتند از:
- درد صبحگاهی شدید: اگر علت درد پاشنه پا فاشیای پلانتار یا بورسیت پاشنه پا باشد درد صبحگاهی را تجربه می‌کنید.
- درد هنگام ایستادن طولانی یا راه رفتن: گاهی فرد در حال استراحت دردی در پاشنه پا احساس نمی‌کند. اما هنگام راه رفتن یا ایستادن دردهای پاشنه پا آغاز می‌شوند. خار پاشنه می‌تواند موجب درد در زمان راه رفتن و ایستادن باشد. البته اضافه وزن و عوامل فشار روی پا هم به بروز درد در زمان ایستادن منتهی می‌شوند.
- التهاب، تورم و قرمزی: برخی از دلایل درد پاشنه پا به قرمز و التهاب و تورم پاشنه پا منتهی می‌شوند. توجه داشته باشید که تغییر رنگ و کبودی پوست پاشنه پا از نشانه‌های خطر به شمار می‌شود. اما در مواردی که این نشانه‌ها محدود باشند جای نگرانی چندانی وجود دارد. شکستگی‌های استرسی اغلب به تغییر رنگ در پاشنه پا منتهی می‌شوند.
علائم هشدار دهنده که نیاز به مراجعه به پزشک دارند
در کنار نشانه‌های فوق برخی از علائم درد پاشنه پا، هشدار دهنده و خطرناک هستند. بنابراین اگر علائمی مانند:
- دردهای شدید و ناگهانی
- ناتوانی در راه رفتن و کاهش دامنه حرکتی
- بی‌حسی کف و پاشنه پا
- سوزن سوزن شدن و گزگز در پاشنه پا
را مشاهده کردید فورا به دکتر متخصص ارتوپد تهران مراجعه کنید.
روش‌های درمانی موثر برای درد پاشنه پا
بعد از تشخیص علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن باید برای درمان آن اقدام کرد. نکته مهم اینکه انتخاب بهترین روش درمان درد پاشنه پا هنگام راه رفتن باید توسط پزشک انجام گیرد.
روش‌های خانگی برای کاهش درد
در مراحل اولیه درد پاشنه پا و وقتی فعالیت و فشار زیاد علت آن باشد درمان‌های خانگی کاربرد دارند. از این نوع درمان‌ها به عنوان درمان حمایتی و در کنار درمان‌های پزشکی نیز استفاده می‌شود. اصلی‌ترین روش‌های درمان درد پاشنه پا در منزل عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد: مقداری یخ را در یک کیسه ریخته و برای مدت ۱۵ دقیقه روی پاشنه پا بگذارید. استفاده از کمپرس یخ باید در روز ۲ الی ۴ بار انجام شود تا درد پاشنه پا را بهبود بخشد.
- استراحت: در اغلب موارد فعالیت‌های زیاد و فشار آوردن به پا موجب درد در پاشنه می‌شود. بنابراین با استراحت کافی دردهای پاشنه و کف پا تا حد زیادی بهبود می‌یابند.
- ماساژ درمانی: ماساژ دادن پاشنه پا به ویژه با روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون به تسکین درد کمک می‌کند.
- کشش عضلات پا: تمریناتی برای کشش و تقویت عضلات پاشنه پا وجود دارند که می‌توان در منزل انجام داد. این تمرینات کمک زیادی به بهبود درد پاشنه پا می‌کند.
درمان‌های دارویی و پزشکی
دارو درمانی از دیگر متدهای موثر و مفید برای درد پشت پاشنه پا هنگام راه رفتن هستند. داروهای ضد التهابی و غیراستروئیدی نظیر:
- بروفن
- دیکلوفناک
- ناپروکسن
به تسکین این دردها کمک می‌کند. همچنین درمان‌های پزشکی موثر دیگری نظیر:
- تزریق کورتیکواستروئید
- فیزیوتراپی با امواج شوک
نیز وجود دارند که بنا به تجویز بهترین دکتر ارتوپد اصفهان می‌توان به کار گرفت. این درمان‌ها موجب کاهش التهاب و درمان درد پاشنه پا می‌شوند.
جراحی برای درد پاشنه پا (آخرین راهکار)
جراحی پاشنه پا زمانی توصیه می‌شود که ناهنجاری‌ها و مشکلات ساختاری جدی در پا و پاشنه پا وجود داشته باشد. شکستگی و خار پاشنه در موارد حاد از جمله شرایطی هستند که امکان استفاده از جراحی وجود دارد.
نکته مهم اینکه جراحی به عنوان آخرین درمان درد پاشنه پا به شمار می‌رود. زمانی که سایر روش‌های درمان کارساز نباشند یا علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن خطرناک باشد به سراغ جراحی می‌روند.
نقش کفش در پیشگیری و درمان درد پاشنه پا
یکی از عوامل بسیار مهم چه در پیشگیری و چه در بروز درد پاشنه پا نوع کفش است. اگر از کفش‌های نامناسب یا پاشنه بلند استفاده کنید احتمال ابتلا به درد پاشنه پا موقع راه رفتن زیاد می‌شود. کفش طبی یکی از بهترین انتخاب‌ها برای پیشگیری از مشکلات پاشنه پا موقع راه رفتن است.
کفش‌های طبی پشتیبانی بسیار خوبی از پاشنه پا می‌کنند. در نتیجه در زمان ایستادن وراه رفتن فشار کمتری به بخش‌های مختلف پا وارد می‌شود. از جمله برندهای معتبر کفش طبی در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاتکان طب
- دکتر شول
- کفش شعله
- چرم روشن
اشاره نمود. انتخاب کفش مناسب اولین و مهم‌ترین گام برای پیشگیری از درد پاشنه پا موقع راه رفتن است.
تمرینات و ورزش‌های مفید برای کاهش درد پاشنه پا
برخی از تمرینات و حرکات کششی هستند که درمان و بهبود درد پاشنه پا کمک می‌کنند. به ویژه اگر علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن بیماری‌هایی نظیر فاشیای پلانتار باشد. بهترین و موثرترین تمرینات کششی برای تسکین درد پاشنه پا عبارتند از:
- کشش فاشیای پلانتار: انگشتان را به آرامی به طرف بالا کشیده و تا پاشنه و کف پا کشیده شوند. سپس همین وضعیت را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه حفظ کنید.
- تقویت عضلات کف پا: کشش حوله به کمک دست در ناحیه کف پا بهترین اثر تقویتی برای عضلات این ناحیه را دارد.
- حرکات اصلاحی برای بهبود وضعیت راه رفتن: پیاده روی به عقب و تمرینات تعادل برای این منظور به کار می‌روند.
برای انجام هرچه بهتر این تمرینات بهتر است به فیزیوتراپ متخصص مراجعه کنید.
کلام پایانی
یکی از شایع‌ترین دردهای که بسیاری از ما با آن مواجه هستیم درد پاشنه پا است. علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن بسته به علامت همراه متفاوت است. اضافه وزن، کفش نامناسب و بیماری‌هایی نظیر خار پاشنه و فاشیای پلانتار از جمله مهم‌ترین دلایل این دردها هستند.
در صورتی که درد پاشنه پا به ناتوانی در راه رفتن منجر گردد باشد فورا به پزشک مراجعه کرد. استراحت، ماساژ درمانی، فیزیوتراپی و استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی از درمان‌های رایج این مشکل هستند. برای پرسش و پاسخ آنلاین و دریافت نوبت مشاوره با پزشکان متخصص کشور از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید.
در این مقاله از مطالب ساید www.mayoclinic.org استفاده شده است.