اختلال دو قطبی چیست و چرا درمان آن طولانی است؟
بیماری دو قطبی یکی از پیچیده‌ترین اختلالات روانی شناخته می‌شود که با نوسانات خلقی شدید همراه است. این بیماری هم روی کیفیت زندگی شخصی بیمار و هم روی کار و روابط اجتماعی وی اثرگذار است. امکان درگیر شدن بیماران دو قطبی به افسردگی‌های شدید و حتی شیدایی زیاد است.
آمارها نشان می‌دهند امروزه در حدود ۲ الی ۳ درصد از مردم دنیا با این بیماری روانی درگیر هستند. در برخی از جوامع این رقم بسیار بالاتر از ۲ یا ۳ درصد تخمین زده می‌شود. اما درمان بیماری دو قطبی چقدر طول میکشد؟ دوره درمان بیماری دو قطبی به چه فاکتورهای وابسته است؟
شدت بیماری دو قطبی در زمان تشخیص، پیگیری درمان و ژنتیک و استرس بیمار روی دوره بهبود وی تاثیرگذار است. بنابراین نمی‌توان به طور مشخص به بازه‌ی زمانی خاص را به عنوان دوره درمان این بیماری روانی عنوان نمود. کنترل و تثبیت خلقیات بیمار در مرحله حاد حداقل ۲ تا ۳ ماه زمان نیاز دارد. اما تجربه نشان داده است که بهبودی نسبی بیماران مبتلا به دوقطبی بین ۱۲ تا ۱۸ ماه زمان نیاز دارد.
اختلال دو قطبی چیست و چرا درمان آن طولانی است؟
از اختلال دو قطبی به عنوان یک بیماری روانی مزمن و پیچیده باد می‌شودو. این بیماری همراه با نوسانات شدید خلق و خو در فرد مبتلا بروز پیدا می‌کند.
فردی که به اختلال دو قطبی مبتلا می‌شود افسردگی عمیقی را تجربه کرده و با مشکلات روانی دیگری نظیر:
- خستگی مفرط
- ناامیدی
- افکار منفی و گاهی افکار خودکشی
درگیر است. در مرحله بعد بیماری وارد فاز پیشرفته خود می‌شود. در این فاز از بیمار دو قطبی هیپومانیا یا شیدایی بروز پیدا کرده که فرد را دچار اعتماد به نفس کاذب و بیش از اندازه می‌کند.
کاهش نیاز به خواب و انرژی بالا از دیگر نشانه‌های مرحله شیدایی در بیماری دو قطبی هستند. این بیماری روانی به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- دو قطبی نوع۱ که افسردگی و شیدایی خفیفی به همراه دارد.
- دو قطب نوع ۲ که در آن افسردگی و شیدایی بیمار شدت بیشتری پیدا می‌کند.
- بیماری دو قطبی با تناوب سریع که بیمار در سال بیشتر از ۴ نوسان خلق و خو را تجربه می‌کند.
- بیماری دو قطبی سیکلوتایمیا که نوع خفیف‌تری از این بیماری اما مزمن است.
چرا درمان اختلال دو قطبی طولانی است؟
اینکه درمان بیماری دو قطبی چقدر طول میکشد به طور دقیق مشخص نیست. اما در اغلب موارد زمان زیادی برای طی روند بهبود در بیماران مبتلا به این بیماری روانی نیاز است.
زیرا عوامل متعدد و مختلفی روی روند درمان اختلال دو قطبی و کاهش چرخه‌های خلقی اثرگذار هستند. درمان دو قطبی به:
- تاثیر تغییرات شیمیایی مغز: عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین نقش کلیدی در این بیماری دارد.
- عوامل ژنتیکی: این بیماری در بسیاری از افراد به صورت خانوادگی منتقل می‌شود.
- سبک زندگی: استرس زیاد و دائمی، بی‌نظمی در خواب و مصرف مواد مخدر روی ابتلا به این بیماری روانی موثر هستند.
بیمار بستگی دارد. در نتیجه درمان دوقطبی علاوه بر کنترل علائم به بازسازی و اصلاح سبک زندگی فرد نیز نیاز دارد. همین امر پروسه درمان بیماران دو قطبی را طولانی و زمان‌بر می‌کند.
مراحل درمان دو قطبی
درمان بیماری دو قطبی باید به صورت سیستماتیک و بر اساس پروتکل درمانی آن انجام شد. در غیر این صورت نتیجه مناسبی از روند درمان دو قطبی به دست نمی‌آید.
۱- مرحله اول: تشخیص و ارزیابی اولیه
در این مرحله باید بیماری دو قطبی با ارزیابی‌های اولیه و بالینی تشخیص داده شود. تست‌های روانشناسی نوع اختلال و شدت آن را تعیین می‌کنند.
۲- مرحله دوم: تثبیت علائم حاد
در این مرحله تمرکز روی تثبیت خلق و کنترل شیدایی بیمار قرار دارد. روانپزشکان اغلب از دارو درمانی برای کنترل افسردگی و فاز شیدایی در این مرحله از درمان کمک می‌گیرند.
۳- مرحله سوم: نگهداری و جلوگیری از عود بیماری
در این مرحله تمرکز اصلی روی جلوگیری از عود بیماری دو قطبی می‌باشد. بیمار باید داروهای تجویز شده را به صورت منظم مصرف کند.همچنین با شناسایی و حذف عوامل تحریک کننده از شدن گرفتن بیماری پیشگیری نماید.
۴- مرحله چهارم: درمان‌های حمایتی و تغییر سبک زندگی
رژیم غذایی مناسب، ورزش، تنظیم خواب و آموزش خانواده در این مرحله از درمان بیماری دو قطبی قرار می‌گیرند. اینکه درمان بیماری دوقطبی چقدر طول میکشد به موفقیت آمیز بودن مراحل درمان مرتبط است.
طول مدت درمان دو قطبی در روش‌های مختلف
استفاده از داروهای مختلف مانند لیتیوم، والپروات و کاربامازپین برای کنترل علائم بیماری دو قطبی رایج است. مدت زمان درمان دارویی ممکن است ۲ تا ۳ ماه به طول انجامد تا علائم بیماری در فرد کنترل شود، اگر شما به مشکل گوارش و معده دارید برای مصرف این داروها با دکتر متخصص گوارش مشورت کنید. مرحله بعدی روان درمانی برای کنترل حالات خلقی شدید در بیمار مبتلا به دوقطبی است.
درمان‌های شناختی- رفتاری (CBT) و درمان بین فردی (IPSRT) برای کمک به ثبات ریتم خواب در این مرحله انجام می‌شوند. طول دوره روان درمانی دوقطبی بین ۱ تا ۲ سال طول میکشد. اما درمان بلند مدت بیماری نیاز به تغییر سبک زندگی و انجام درمان‌های نگهدارنده دارد.
برای بسیاری از بیماران دوره تنظیم داروها و مراقبت‌های روانی به صورت مادام العمر می‌باشد. در این روند حمایت و آموزش خانواده‌ها برای تسریع و نتیجه‌بخش درمان اهمیت بالای دارد.
عوامل موثر بر طول مدت درمان اختلال دو قطبی
چندین عامل مختلف بر اینکه درمان بیماری دو قطبی چقدر طول میکشد موثر هستند.
از جمله این عوامل تاثیرگذار بر درمان دو قطبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شدت بیماری: اینکه نوع اختلال از نوع درجه ۱ یا درجه ۲ یا متناوب باشد روی دوره درمان موثر است.
- پاسخ به داروها: پاسخ بدن به داروها به ژنتیک بیمار وابسته است و روی درمان اثر زیادی می‌گذارد.
- پایبندی بیمار به درمان: قطعا هر چه بیمار به روند درمان خود پایبند تر باشد دوره درمان کوتاه‌تر و موفقیت‌آمیز‌تر خواهد شد.
- حمایت اجتماعی: اینکه خانواده و دوستان بیمار حمایت روانی لازم را انجام دهند نیز روی درمان کوتاه‌تر و موثرتر بیماری دو قطبی نقش دارد.
آیا امکان درمان قطعی دوقطبی وجود دارد؟
هنوز درمان قطعی و کاملی برای بیماری دو قطبی یافت نشده است . با این همه به برنامه‌ریزی دقیق و روش‌های درمانی موجود می‌توان علائم بیماری تا حد زیادی کنترل نمود.
روش‌های جدید درمان و پیشرفت‌‌های علمی و درمان‌های تجربی در کنار هم بهترین روش ممکن را به ما ارائه می‌کنند. اثرات مدیتیشن و نوروفیدبک روی بهبود بیماران مبتلا به دو قطبی را نیز نباید نادیده گرفت.
نتیجه‌گیری و نکات کلیدی برای بهبود روند درمان
اینکه درمان بیماری دو قطبی چقدر طول میکشد مهم‌ترین سوال بیماران و خانواده‌های آن‌ها است. واقعیت این است که هنوز درمان قطعی برای بیماری دو قطبی شناسایی نشده است. اما تشخیص به موقع و پیگیری درمان‌های موجود می‌تواند به مدیریت و کنترل بیماری دو قطبی کمک زیادی بنماید.
گاهی لازم است بیماران برای همیشه درمان‌های روانشناسی یا دارویی خود را ادامه دهند. اما در بسیاری از موارد ۳ تا ۱ سال درمان دارویی موثر برای کنترل علائم بیماری اثرگذار است. برای مشاوره تخصصی و دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه این بیماری با بهترین متخصصین کشور از طریق سایت طبیبی نو اقدام فرمایید.