راهنمای درمان افسردگی شدید در زنان
افسردگی یکی از پیچیده‌ترین اختلالات خلقی و روانی در افراد به ویژه زنان محسوب می‌شود. افراد مبتلا به افسردگی اغلب با نوسانات خلقی شدید و احساس غم و اندوه دست و پنجه نرم می‌کنند. این بیماری در سطوح و درجات مختلفی از خفیف تا شدید در افراد بروز می‌کند.
در افسردگی شدید علائمی همچون احساس بی‌ارزش بودن، ناامیدی و اضطراب مشاهده می‌گردد. زنان به دلیل فشارهای فرهنگی و اجتماعی بیشتر از مردان در معرض این بیماری روانی قرار دارند. اگر درمان افسردگی شدید در زنان به درستی انجام نگیرد روی زندگی فردی و اجتماعی آن‌ها تبعات زیادی به جا می‌گذارد.
عوامل بیولوژیک و هورمونی، سبک زندگی و مولفه‌های روانشناختی در بروز افسردگی شدید در زنان موثر هستند. خوشبختانه در حال حاضر متدهای متنوعی برای بهبود و درمان افسردگی در زنان وجود دارد.
دارو درمانی، روان درمانی و روش‌های طبیعی نظیر اصلاح رژیم غذایی از جمله این درمان‌ها هستند. همچنین به کمک خودمراقبتی و افزایش آگاهی می‌توان از افسردگی تا حد زیادی پیشگیری کرد. در این روند نقش حمایتی خانواده و جامعه برای عبور زنان افسرده از این بحران را نمی‌توان انکار کرد.
علائم و نشانه‌های افسردگی شدید در زنان
برای درمان افسردگی شدید در زنان شناخت علائم افسردگی کمک زیادی می‌کند. این نشانه‌ها هم به صورت علائم روحی و روانی و هم به صورت نشانه‌های جسمی و رفتاری بروز پیدا می‌کند.
علائم روحی و روانی
مهم‌ترین بخش از نشانه‌های افسردگی در زنان به صورت مشکلات روانی بروز پیدا می‌کند. احساس ناامیدی و بی‌ارزش بودن به همراه افکار منفی درباره خود در زنان مبتلا به افسردگی دیده می‌شود. به نحوی که حس می‌کنند هیچ چیز قادر به بهبود وضعیت روحی و حال آن‌ها نمی‌باشد. نشخوارهای ذهنی یکی از سخت‌ترین بخش‌های بیماری افسردگی برای مبتلایان آن است.
کاهش علاقه به فعالیت‌های روزانه از دیگر نشانه‌های افسردگی شدید در زنان به شمار می‌رود. کارهایی که قبلا برای انجام آن‌ها شوق و علاقه زیادی داشتند، خسته کننده و بی معنا می‌شود. به همین دلیل بیشتر کسانی که به افسردگی دچار هستند دیگر شوقی برای ملاقات با دوستان یا انجام سرگرمی‌های همیشگی ندارند.
اضطراب و افسردگی نیز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زنانی که به بیماری افسردگی دچار هستند با استرس و نگرانی‌های شدیدی مواجه می‌شوند. به نحوی که به علت اضطراب شدید نوسانات خلقی زیادی در ارتباط با خانواده و اجتماع از خود بروز می‌دهند.
علائم جسمی و رفتاری
افسردگی نشانه‌های جسمی متعددی نیز در فرد ایجاد می‌کند که خستگی مزمن از مهم‌ترین آن‌ها است. احساس خستگی مزمن و بی‌حالی در فرد افسرده با خواب و استراحت نیز بهبود پیدا نمی‌کند. اگر درمان افسردگی شدید در زنان جدی گرفته نشود حتی برای انجام کارهای روزانه نیز انرژی کافی نخواهند داشت. از دیگر نشانه‌های جسمی افسردگی می‌توان به تغییر در اشتها و وزن بیمار اشاره کرد.
این تغییر هم به صورت پرخوری و افزایش وزن و هم به صورت بی‌اشتهایی و کاهش وزن بروز پیدا می‌کند. اختلالات خواب نیز بسیاری از زنان افسرده را درگیر می‌کند. اختلال خواب می‌تواند به شکل کم خوابی یا پرخوابی در بیمار ظاهر گردد. اختلالات خواب می‌تواند سلامت جسمی و روانی فرد را به شدت تهدید کرده و آسیب‌رسان باشد. به همین دلیل متخصصین و روانپزشکان توصیه می‌کنند با مشاهده این نشانه‌ها سریعا برای درمان اقدام شود. چرا که درمان به هنگام و اصولی از بروز اختلالات خلقی شدیدتر در زنان افسرده پیشگیری می‌کند.
علل افسردگی شدید در زنان
دلایل افسردگی در زنان به عوامل ژنتیکی، روانشناختی و محیطی باز می‌گردد. با شناسایی عوامل افسردگی در زنان می‌توان تا حدی به پیشگیری و درمان این اختلال روانی کمک نمود.
عوامل بیولوژیکی و هورمونی
مهم‌ترین علت افسردگی در زنان تغییرات هورمونی در بدن آن‌ها می‌باشد. زنان در طول عمر خود با تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی و قاعدگی موجه می‌شوند. به همین دلیل تعادل شیمیایی در مغز به هم می‌خورد و زمینه‌ساز بروز افسردگی می‌گردد. افسردگی بعد از زایمان یکی از شایع‌‍ترین انواع این اختلال روانی در زنان به شمار می‌رود.
کاهش سریع سطح هورمون‌ها بعد از زایمان این دوره را به یکی از بحرانی‌ترین دوران زندگی زنان تبدیل کرده است. علاوه بر تغییر هورمونی عامل ژنتیک هم نقش پررنگی در بروز افسردگی در زنان ایفا می‌کند. احتمال ابتلا به افسردگی در زنانی که سابقه افسردگی یا دیگر اختلالات روانی در خانواده دارند بیشتر است.
به همین دلیل توصیه می‌شود این افراد تحت بررسی‌های دوره‌ای روانشناسی قرار گیرند. حضور در جلسات مشاوره می‌تواند تا حد زیادی از بروز افسردگی در کسانی که زمینه ژنتیکی دارند پیشگیری کند.
عوامل روانشناختی و اجتماعی
توجه به عوامل اجتماعی و روانشناختی در درمان افسردگی شدید در زنان اهمیت زیادی دارد. استرس‌های محیطی و فشارهای اجتماعی در ابتلای زنان به افسردگی نقش پررنگی دارند.
زنان در جامعه اغلب فشارهای چند جانبه‌ای نظیر شغل، خانواده و توقعات اجتماعی را متحمل می‌شوند. به همین دلیل بیشتر از مردان در خطر ابتلا به افسردگی‌های شدید قرار دارند. مواردی دیگری نظیر:
- مرگ عزیزان
- طلاق
- مشکلات خانوادگی
- تجربیات کودکی
- ظرفیت روانی فرد
نیز در بروز افسردگی در زنان موثر هستند. تربیت خانوادگی و تنش‌های دوران کودکی هم روی شکل‌گیری شخصیت و ظرفیت روانی افراد نقش به سزایی دارد. از این رو زنانی که در محیط‌های پرتنش همراه با سوء استفاده‌های عاطفی رشد کرده‌اند بیشتر در معرض افسردگی هستند.
سبک زندگی و عوامل محیطی
سبک زندگی غیر اصولی و عادت‌های اشتباه عامل کلیدی در ابتلا به افسردگی به ویژه در زنان می‌باشد. تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های گروه B و ویتامین D با بروز اختلالات خلقی ارتباط مستقیمی دارند.
ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون اندروفین در بدن گردد. این هورمون به هورمون شادی معروف است و از بروز افسردگی جلوگیری می‌کند. از این رو برای درمان افسردگی شدید در زنان، اصلاح سبک زندگی الزامی است. از دیگر عوامل محیطی مهم در بروز افسردگی وابستگی به شبکه‌های اجتماعی و تاثیرات منفی آن می‌باشد.
زیرا موجب مقایسه ناسالم بین زنان و در نتیجه کاهش اعتماد به نفس آن‌ها می‌گردد. وابستگی به شبکه‌های اجتماعی حس ناکافی بودن القا می‌کند و زنان را در چرخه‌ای منجر به افسردگی گرفتار می‌کند.
روش‌های درمان افسردگی شدید در زنان
امروزه روش‌های متعددی برای بهبود و درمان افسردگی وجود دارد که بسیار موثر هستند. دارو درمانی، روان درمانی، روش‌های طبیعی و درمان‌های پیشرفته از جمله این شیوه‌ها به شمار می‌روند. اغلب اوقات برای بهبود کامل افسردگی نیاز به استفاده همزمان از چند متد درمانی است.
حتی شدیدترین افسردگی‌ها نیز قابل درمان هستند. درمان‌های رایج شامل داروهای ضد افسردگی، مشاوره روانی (حضوری یا آنلاین)، یا ترکیبی از دارو و درمان روان‌درمانی هستند. هیچ درمانی برای همه افراد یکسان نیست. ممکن است لازم باشد از روش‌های مختلف برای پیدا کردن بهترین درمان برای شما استفاده شود. یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی می‌تواند گزینه‌های مختلف درمانی را توضیح داده و به شما کمک کند تا بهترین درمان را براساس علائم خود انتخاب کنید. با کمک، شما می‌توانید احساس بهتری پیدا کنید.
منبع:nih
دارو درمانی
استفاده از داروهای ضد افسردگی از روش‌های درمان پایه به شمار می‌رود. داروهای مختلفی نظیر:
- داروهای گروه SSRI
- داروهای SNRI
- داروهای MAOI
به تنظیم سطح هورمون سروتونین و نوراپی‌نفرین در مغز کمک می‌کنند. با تنظیم سطح این هورمون‌ها خلق و خوی بیمار بهبود یافته و علائم افسردگی در وی کاهش پیدا می‌کند. البته از عوارض جانبی داروها که شامل:
- تهوع
- سردرد
- تغییر وزن
- کاهش میل جنسی
می‌باشند نیز نباید غافل شد. به همین دلیل توصیه می‌گردد حتما هر نوع دارویی برای درمان افسردگی با تجویز و نظارت پزشک متخصص مصرف شود. پزشک اطلاعات لازم درباره نحوه مصرف صحیح دارو و دوز مناسب را به شمار ارائه می‌کند.
روان درمانی
یکی از بخش‌های مهم پروسه درمان افسردگی روان درمانی تحت نظر متخصص است. درمان شناختی-رفتاری (CBT) به بیمار مبتلا به افسردگی برای شناسایی و اصلاح افکار منفی کمک می‌کند. در این شیوه درمان افسردگی شدید در زنان آموزش‌های لازم برای اصلاح الگوهای رفتاری ناسالم داده می‌شود.
درمان بین فردی یا IPT از دیگر راهکاری موثر برای برقرار روابط اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی مناسب است. به ویژه وقتی افسردگی بیشتر به دلیل مشکلات بین فردی بروز پیدا کرده باشد این روش نتایجی شگفت انگیز به همراه دارد.
گروه درمانی هم به ایجاد فضای امن برای زنان مبتلا به افسردگی و در نتیجه کاهش علائم بیماری کمک می‌کند. در جلسات گروه درمانی با ابراز احساسات و تبادل تجربیات روند بهبود فرد مبتلا به افسردگی تسریع می‌گردد.
روش‌های طبیعی و تغییر سبک زندگی
از روش‌های طبیعی به عنوان درمان حمایتی و مکمل برای بهبود افسردگی یاد می‌شود. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که ورزش روی بهبود افسردگی و خلق و خو موثر است.
چرا که باعث ترشح مقدار قابل توجهی از هورمون اندروفین در بدن می‌گردد. تاثیرات رژیم غذایی مناسب روی سلامت روان نیز به اثبات رشیده است. داشتن رژیم غذایی غنی و متعادل می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک زیادی کند. از راهکارهای طبیعی برای درمان افسردگی شدید در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیتیشن
- یوگا
- تمرینات ذهن آگاهی
این روش‌های درمان طبیعی افسردگی باعث کاهش استرس و افزایش آرامش ذهنی در بیمار می‌شوند. به همین دلیل به عنوان مکمل درمان‌های دارویی و روان درمانی شناخته می‌شوند.
درمان‌های نوین و پیشرفته
گاهی با روش‌های درمان کلاسیک افسردگی در زنان بهبود پیدا نمی‌کند. در این وضعیت می‌توان از شیوه‌های نوین درمان نظیر:
- درمان افسردگی با نوروتراپی: در این روش از مکمل‌هایی مانند آروماتراپی با استفاده از رایحه درمانی برای بهبود افسردگی کمک می‌گیرند. این تکنیک برای آرام سازی و تقویت روحیه در بیماران مبتلا به افسردگی به کار می‌رود.
- تحریک مغناطیسی مغز (TMS): با ارسال پالس‌های مغناطیسی به نواحی مشخصی از مغز، فعالیت عصبی را تنظیم می‌کنند.
بهره برد. توصیه می‌شود بهترین شیوه‌های درمان توسط پزشک متخصص و با مشورت وی انتخاب گردد.
نقش حمایت اجتماعی در درمان افسردگی زنان
حمایت خانوادگی و اجتماعی از زنان افسرده در روند بهبود آن‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند.
اهمیت حمایت خانوادگی
زنانی که افسردگی شدید رنج می‌برند بیش از سایرین نیاز به حمایت عاطفی خانواده دارند. نقش همسر، والدین و دوستان در بهبود زنان افسرده فراتر از چیزی است که تصور می‌شود. آن‌ها باید بتوانند بدون قضاوت و با همدلی به صحبت‌های فرد افسرده گوش کنند.
آن‌ها باید برای نحوه ایجاد محیط امن برای فرد افسرده آموزش ببینند. با این رفتارها، زنان افسرده انگیزه کافی برای پایبندی به درمان‌های مختلف را خواهند داشت. اطرافیان باید با علائم ونشانه‌های افسردگی در زنان نیز آشنا باشند. چراکه تشخیص به موقع و درمان زود هنگام روی روند درمان افسردگی اثر زیادی به جا می‌گذارد.
نقش جامعه و گروه‌های حمایتی
جامعه و گروه‌های حمایتی افسردگی، از دیگر ارکان مهم برای درمان افسردگی شدید در زنان هستند. حضور در انجمن‌های آنلاین و گروه‌های مشاوره‌ای به زنان امکان به اشتراک گذاشتن تجربیاتشان را می‌دهد. به اشتراک گذاشتن تجربیات مشترک با افرادی که شرایط مشابه دارند حس تنهایی در زنان افسرده را کاهش می‌دهد.
تاثیر روابط اجتماعی بر کاهش افسردگی چشمگیر و قابل توجه است. چرا که از طریق تعامل با سایرین سطح هورمون اکسی‌توسین و سروتونین در مغز بالا می‌رود. از این رو توصیه می‌گردد از تجربیات واقعی زنان بهبود یافته از افسردگی در روند درمان استفاده گردد.
روش‌های پیشگیری از افسردگی در زنان
پیشگیری از افسردگی همیشه موثرتر از درمان آن است. به همین دلیل باید با راه‌های جلوگیری از بروز افسردگی در زنان آشنا باشیم.
پیشگیری از طریق تغییر سبک زندگی
از اصلی‌ترین راه‌های پیشگیری از افسردگی به ویژه در زنان ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی است. ورزش و فعالیت بدنی منظم در کنار رژیم غذایی سالم می‌تواند تاثیرات انکار ناپذیری داشته باشد.
توصیه می‌شود از خوراکی‌های سرشار از امگا ۳ و ویتامین‌های گروه B و ویتامین D در رژِم غذایی خود استفاده کنید. این مواد غذایی موجب عملکرد بهتر مغز و بهبود خلق و خو می‌گردد. تنظیم خواب و مدیریت استرس به کمک تنکینی‌های تنفسی هم احتمال ابتلا به افسردگی شدید در زنان را کاهش می‌دهد.
خود مراقبتی و افزایش آگاهی
خود مراقبتی فاکتور مهم سلامت روان و پیشگیری و درمان افسردگی شدید در زنان است. تکنیک‌های افزایش عزت نفس و تقویت انگیزه نظیر نوشتن جملات مثبت به کنترل احساس در زندگی منجر می‌شوند.
در کنار این موارد مطالعه کتاب‌ها و منابع مفید برای سلامت روان نیز از ابزارهایی است که به زنان برای مقابله با افسردگی کمک می‌کند.
پیشگیری از افسردگی پس از زایمان و یائسگی
مراقبت روانی در دوران بارداری و پس از زایمان به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران از اهمیت بالایی برخوردار است.
حمایت‌های پزشکی و روانشناختی نظیر مشاوره‌های هورمونی و روان درمانی برای پیشگیری از افسردگی در زنان موثر می‌باشد. حمایت همسر و خانواده نیز را در مسیر پر چالش جلوگیری از افسردگی نباید از یاد برد.
نتیجه‌گیری
درمان افسردگی شدید در زنان نیاز به تشخیص به موقع علائم و ناشنه‌های این اختلال روانی دارد. حس بی‌ارزشی و ناامیدی در کنار اختلالت وزن و خواب از بارزترین نشانه‌های افسردگی هستند.
توصیه می‌شود برای درمان قطعی افسردگی از کمک حرفه‌ای مشاورین و روانپزشکان مجرب بهره‌مند شوید. برای برقراری ارتباط با بهترین مشاور های روانشناسی کشور و دریافت راهکارهای علمی برای افسردگی از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید. این مجموعه پل ارتباطی شما با بهترین دکترها و متخصصین پزشکی در کشور می‌باشد.