درمان لکنت زبان با عمل جراحی؛ مزایا و چالش‌ها

لکنت زبان نوعی اختلال گفتاری است که روی جنبه‌های مختلفی از زندگی فرد اثر منفی به جا می‌گذارد. کاهش اعتماد به نفس و مشکل در روابط اجتماعی از مهم‌ترین تبعات لکنت زبان می‌باشند. درمان لکنت زبان با عمل جراحی یکی از راهکارهای بهبود این اختلال محسوب می‌گردد. فرنکتومی و فرنولوپلاستی از عمل‌های جراحی هستند که به درمان لکنت زبان کمک می‌کنند. با این همه عمل جراحی تنها وقتی لکنت به دلیل مشکلات ساختاری زبان باشد کارساز است. اما دلایل لکنت همیشه مشکلات ساختاری و کوتاهی رباط‌های زبان نیست. در مواردی که فرد به دلیل استرس و عوامل روانی به لکنت دچار شده باشد جراحی تاثیری در بهبود ندارد. نتایج جراحی زبان در بهبود لکنت در کودکان چشمگیرتر و بارزتر از بزرگسالان است. 

عمل جراحی برای لکنت زبان- واقعیت یا تبلیغ

لکنت زبان از جمله اختلالات گفتاری است که اثرات مخرب روانی و اجتماعی زیادی دارد. در حال حاضر رو‌های مختلفی برای درمان و بهبود این مشکل وجود دارد. درمان لکنت زبان با عمل جراحی یکی از گزینه‌هایی است که مطرح می‌شود. اینکه چه روشی در بهبود لکنت زبان افراد موثر است به عوامل مختلفی مانند دلیل لکنت بستگی دارد و برای تعیین آن باید به یک گفتار درمانگر مراجعه نمایید. 

سایت speecheasy لکنت زبان را به سه نوع تقسیم می‌کند:

سه نوع لکنت زبان وجود دارد، یعنی – لکنت رشدی، که در کودکان در مراحل رشد آنها رایج است؛ لکنت نوروژنیک، که به دلیل مشکلات سیگنال از مغز به اعصاب و عضلات رخ می‌دهد؛ و لکنت روان‌زاد، که اعتقاد بر این است که زمانی ایجاد می‌شود که ناحیه‌ای از مغز که تفکر و استدلال را هدایت می‌کند، تحت تأثیر قرار گیرد.

زبان بند (Ankyloglossia) و نقش آن در لکنت

یکی از علت‌های احتمالی ابتلا به لکنت زبان زبان بند می‌باشد. این اختلال با نام گلو یا زبان بسته هم شناخته می‌شود. در این وضعیت فرد توانایی حرکت دادن زبان خود به سمت بالا یا پایین به اندازه کافی را ندارد. همین محدودیت در حرکت زبان از اصلی‌ترین دلایل بروز مشکلاتی در گفتار نظیر لکنت محسوب می‌گردد. برخی از پزشکان معتقد هستند که با اصلاح این مشکل لکنت زبان تا حد زیادی بهبود پیدا خواهد کرد. 

جراحی‌های مطرح: فرنکتومی، فرنولوپلاستی

برای درمان زبان بند دو روش جراحی وجود دارد که معمولا توسط متخصص گوش، حلق و بینی انجام می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:

• فرنکتومی زبان: در این جراحی بخش‌هایی از رباط‌های متصل به زبان بیمار بریده می‌شود. با این اقدام فرد توانایی لازم برای به حرکت در آوردن زبان خود در جهت‌های مختلف را پیدا می‌کند. از فرنکتومی در موارد بسیار شدید زبان بند کمک می‌گیرند. 
• فرنولوپلاستی: این روش نسبت به فرنکتومی زبان پیچیده‌تر بوده و علاوه بر بریدن رباط، آن را ترمیم و تنظیم هم می‌کند. در نتیجه موجب بهبود بیشتر حرکات زبان بیمار خواهد شد.

توجه داشته باشید که هر دو روش برای افرادی که به دلیل زبان بند مبتلا به لکنت شده‌اند موثر است. در نتیجه اگر مشکل لکنت زبان به دلیل محدودیت حرکتی زبان بیمار نباشد با این روش‌ها قابل درمان نیست.

موارد واقعی تاثیر جراحی بر لکنت 

روش‌های جراحی ممکن است برخی از محدودیت‌های حرکتی زبان را درمان کنند. اما برای همه افرادی که به لکنت زبان مبتلا هستند کاربردی ندارد. زیرا بسیاری از بیماران مبتلا به لکنت زبان به دلایل روانشناختی مانند استرس و اضطراب به این عارضه مبتلا هستند. این موارد به دلیل بی‌ارتباطی به حرکت زبان با عمل جراحی درمان نخواهد شد. همچنین فرنکتومی زبان در کودکان بیشتر از بزرگسالان موثر می‌باشد. نتایج جراحی برای گروه سنی بزرگسال محدودیت‌های بیشتری دارد. 

موارد نادر استفاده از جراحی

در برخی از موارد نادر درمان لکنت زبان با عمل جراحی مغز انجام می‌شود. اگر لکنت زبان فرد به دلیل اختلال شدید عصبی ایجاد شده باشد از جراحی مغز توسط جراح مغز و اعصاب کمک می‌گیرند. جراحی‌ مربوط به تحریک عمقی مغز (DBS) اصلی‌ترین روش جراحی مغز برای درمان لکنت است. البته این عمل جراحی بسیار نادر بوده و در مواردی که لکنت زبان بادرمان‌های معمول بهبود نیابد کاربرد دارد. 

درمان لکنت با لیزر

از روش‌های نوین درمان لکنت زبان لیزر درمانی است که عملکرد عضلات گفتاری را بهبود می‌بخشد. در این روش بافت‌های آسیب دیده در ناحیه حنجره و زبان بیمار ترمیم می‌شود. درمان مکانیکی لکنت نیز شامل تنظیم زمان‌بندی گفتار و کنترل حرکت عضلات بادستگاه‌های مخصوص است. 

بنابراین جراحی تنها در مواردی که لکنت به دلیل محدودیت فیزیکی زبان ایجاد شده باشد موثر خواهد بود.

روش‌های رایج درمان لکنت زبان (غیرجراحی)

خوشبختانه درمان‌های غیر تهاجمی و غیر جراحی متعددی نیز برای بهبود لکنت زبان وجود دارد. گفتار درمانی و درمان‌های رفتاری و شناختی از جمله این روش‌ها محسوب می‌شوند. 

گفتاردرمانی

یکی از موثرترین و رایج‌ترین درمان‌های لکنت زبان گفتاردرمانی است. در جلسات گفتاردرمانی از تکنیک‌های مختلفی برای بهبود روانی گفتار و کاهش استرس و اضطراب فرد استفاده می‌شود. شرکت منظم در این جلسات به تقویت مهارت‌های اجتماعی در افرادی که لکنت دارند کمک می‌کند. با آموزش کنترل تنفس و تمرکز روی آرامش عضلات گفتاری اضطراب فردی که لکنت دارد در حین صحبت کاهش می‌یابد. مهم‌ترین مزیت‌های این روش درمان لکنت عبارتند از:

• افزایش اعتماد به نفس فرد
• کاهش لکنت زبان
• بهبود روانی گفتار

اما با محدودیت‌هایی مانند نیاز به همکاری مداوم بیمار و زمان‌بر بودن درمان نیز مواجه هستیم.  میزان اثربخشی گفتاردرمانی نیز به برگزاری منظم جلسات درمان بستگی دارد. با این همه به عنوان یک راه حل و روش بسیار موثر برای بهبود لکنت زبان محسوب می‌شود.

درمان رفتاری و شناختی

 گاهی اضطراب شدید دلیل اصلی بروز لکنت زبان در فرد است. در این شرایط درمان‌های شناختی و رفتاری به فرد کمک می‌کنند تا افکار منفی اضطراب آور را شناسایی  اصلاح کند. در نتیجه فرد در موقعیت‌های اجتماعی راحت‌تر و روان‌تر صحبت خواهد کرد. این تکنیک‌ها به دلیل مزایایی همچون:

• کاهش استرس و اضطراب
• افزایش اعتماد به نفس در موقعیت‌های گفتاری

بیشتر از درمان لکنت زبان با عمل جراحی محبوب و رایج‌ هستند. با این همه رفتار درمانی شناختی محدودیت‌هایی مانند نیاز به پشتکار و تلاش زیاد را برای این شیوه درمان می‌توان ذکر نمود.

تکنولوژی‌های کمک درمانی (اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌ها) 

با پیشرفت‌های علمی به ویژه در سال‌های اخیر تکنولوژی‌های مفیدی برای درمان لکنت به کار گرفته شده است. به کمک این تکنولوژی‌ها به افراد برای غلبه بر مشکلات گفتاری که دارند کمک می‌شود. از جمله این تکنولوژی‌ها می‌توان به اپلیکیشن‌هایی مانند:

• Speech Easy
• Fluency Booster

اشاره نمود. این اپلیکیشن‌ها کمک می‌کنند ال فردی که لکنت دارد بازخورد صدای خود را بشنود. در نتیجه بعد از تمرین‌های متوالی می‌تواند به صورت روان‌تر صحبت نماید. البته ممکن است این دستگاه‌ها و تکنولوژی‌ها به اندازه گفتار درمانی موثر و کارآمد نباشند. 

 هر کدام از روش‌های فوق مزایا و محدودیت‌های خاص خود را برای بهبود  لکنت زبان دارند. بهترین روش درمان غیر جراحی برای لکنت زبان به نیازهای فردی و شرایط بیمار بستگی دارد.

دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و واقعیت‌ها درباره جراحی لکنت

لکنت زبان روی روابط اجتماعی افراد به ویژه کودکان تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل اغلب والدین نگران تاثیرات روانی لکنت زبان روی ابعاد مختلف زندگی فرزندشان هستند. این نگرانی‌ها گاهی تا حدی پیش می‌روند که حاضر به درمان لکنت زبان با عمل جراحی هم می‌شوند. اما سوال مهم این است که آیا جراحی واقعا می‌تواند وضعیت لکنت زبان افراد را بهبود بخشد؟!

چرا والدین به سمت جراحی جذب می‌شوند؟

یکی از دلایل اصلی والدین برای انتخاب روش جراحی امید آن‌ها به درمان سریع و قطعی لکنت زبان است. زیا آن‌ها نگران تاثیرات منفی هستند که لکنت زبان روی روان و روابط اجتماعی فرزندشان می‌گذارد. در واقع والدین جراحی را به عنوان راه حل فوری لکنت زبان فرزند خود می‌دانند. به خصوص وقتی گفتاردرمانی و رفتار درمانی نتایج مورد نظر آن‌ها را به همراه نداشته باشد بیشتر برای جراحی انگیزه پیدا می‌کنند.

نگرانی‌های علمی درباره تبلیغات جعلی

تبلیغات آنلاین و فضای مجازی لبریز از وعده‌های درمان لکنت با عمل جراحی است. بسیاری از این تبلیغات‌ها با هدف جذب مشتری بیشتری انجام می‌شوند. در نتیجه در آن‌ها نتایج بعد از عمل به شکل اغراق شده‌ای به بیننده ارائه می‌گردد. در نتیجه موجب تصمیم‌گیری‌های سریع و نادرست از سوی والدین گردد. این در حالی است که پزشکان متخصص تاکید دارند جراحی برای همه انواع لکنت زبان راه مناسبی به حساب نمی‌آید. 

آیا جراحی تضمین برای درمان است؟

متاسفانه برخی از افراد بر این باور هستند که جراحی راهی قطعی برای درمان لکنت زبان به شمار می‌رود. در حالی که این تصور با واقعیت تطابق نداشته و نادرست است. تنها در مواردی که لکنت زبان به دلیل مشکل زبان بند باشد می‌توان از جراحی به عنوان روش درمان نام برد. اما در مواردی که لکنت زبان به دلیل اضطراب و مشکلات روانی فرد باشد جراحی هیچ تاثیر درمانی ندارد. 

جراحی برای چه کسانی مناسب است؟ (معیارهای تخصصی انتخاب بیمار)

درمان لکنت زبان با عمل جراحی تنها در موارد خاص و تحت نظر پزشک متخصص گوش، حلق و بینی تهران یا سایر شهرها انجام می‌گیرد. انتخاب کیس مناسب جراحی بر اساس مشکلات ساختاری زبان در بیمار انجام می‌گیرد. 

تشخیص زبان بند توسط پزشک متخصص

اگر رباط‌های زبان کوتاه باشند حرکت این عضو را محدود می‌کنند. این مشکل روی گفتار فرد اثر گذاشته و حرف زدن بیمار را لکنت همراه می‌کند. البته این مشکل ساختاری زبان در موارد بسیار شدید به لکنت زبان منجر می‌گردد. با معاینه دقیق توسط پزشک متخصص می‌توان به کوتاهی رباط‌های زبان پی برد. سپس پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا با عمل جراحی می‌توان مشکل لکنت زبان بیمار را برطرف نمود یا خیر.

معاینه حرکتی زبان

برای ارزیابی کلیدی در تشخیص کوتاهی رباط‌های زبان معاینه حرکتی زبان اهمیت زیادی دارد. در این مرحله پزشک متخصص تعیین می‌کند که آیا محدودیت حرکتی زبان به لکنت منجر شده یا خیر. 

تفاوت در کودکان و بزرگسالان

در اغلب موارد جراحی لکنت زبان در کودکان نتایج موفقیت آمیز تری نسبت به بزرگسالان به همراه دارد. زیرا تطابق با تغییرات در سنین پایین سریع‌تر و بیشتر انجام می‌گیرد. در بزرگسالان نتایج جراحی به اندازه کودکان چشمگیر نیست. به همین دلیل برای بزرگسالان روش‌های غیر تهاجمی نظیر گفتار درمانی توصیه می‌گردد. 

توصیه‌های تخصصی و روش جایگزین

قطعا درمان لکنت زبان با عمل جراحی برای همه افراد کارساز و موثر نیست. بنابراین باید با روش‌های جایگزین برای بهبود لکنت زبان در افراد مختلف آشنا بود.

چه زمانی جراحی را انتخاب کنیم؟

جراحی تنها وقتی انجام می‌شود که مشکلات ساختاری زبان عامل بروز لکنت باشند. در این وضعیت می‌توان از جراحی فرنکتومی و فرنولوپلاستی برای بهبود لکنت زبان کمک گرفت.

اگر مناسب جراحی نیستید چه کنید؟

اگر لکنت به دلیل مشکلات ساختاری زبان نباشد عمل جراحی بیهوده خواهد بود. در این شرایط باید از روش‌های درمان دیگری نظیر گفتار درمانی و رفتار درمانی کمک بگیرید. با این تکنیک‌های درمانی اضطراب بیمار کاهش یافته و اعتماد به نفس بیشتری برای حرف زدن پیدا می‌کند.

راهکارهای عملی برای کاهش لکنت در خانه

برای کاهش لکنت زبان در خانه می‌توانید از روش‌های مختلف همچون موارد زیر استفاده نمایید:

• تمرینات تنفسی: این تمرینات در کاهش اضطراب و بهبود روانی گفتار موثر هستند.
• تمرینات گفتاری: خواندن بلند و تکرار کلمات از دیگر روش‌های بهبود لکنت زبان است که می‌تئان در خانه انجام داد. 
• آرامش ذهن: مدیتیشن و یوگا به کاهش استرس و در نتیجه بهبود لکنت زبان کمک می‌کنند.

خلاصه روش‌های درمانی لکنت زبان

نتیجه‌گیری

تصمیم برای درمان لکنت زبان با عمل جراحی باید بر اساس علت ابتلا به لکنت اتخاذ گردد. زیرا تنها در صورتی که لکنت به دلیل مشکلات ساختاری زبان ایجاد شده باشد عمل جراحی موثر است. در سایر موارد باید از درمان‌های جایگزین نظیر گفتار درمانی و رفتار درمانی شناختی برای بهبود توانایی‌های گفتاری فرد استفاده نمود. برای تصمیم‌گیری آگاهانه قبل از اتخاذ تصمیم با پزشک متخصص مشورت کنید. از این طریق می‌توانید تصمیم‌گیری درمان لکنت را به بهترین شکل و با مشورت پزشک اتخاذ کنید. از طریق سایت طبیبی نو نوبت مشاوره آنلاین وقت ویزیت خود با بهترین پزشکان کشور را رزرو کنید.