بهترین قرص برای ساییدگی زانو
بررسی دوز، عوارض و نکات مصرف
بهترین قرص برای ساییدگی زانو یک انتخاب واحد و قطعی برای همه بیماران نیست، چون شرایط هر فرد (سن، بیماری‌های زمینه‌ای، شدت درد و التهاب) متفاوت است. در اکثر موارد، NSAIDها مثل ایبوپروفن، ناپروکسن یا سلکوکسیب به عنوان اقدام اولیه برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند. اگر بیمار مشکلات گوارشی یا قلبی داشته باشد، استامینوفن یا در موارد خاص دولوکستین می‌تواند جایگزین باشد. در دردهای شدید و کنترل‌نشده نیز گاهی ترامادول با احتیاط استفاده می‌شود. در کنار این داروها، مصرف مکمل‌هایی مثل گلوکزامین و کندرویتین برای بهبود طولانی‌مدت و کاهش سرعت پیشرفت آرتروز توصیه می‌شود.
چرا ساییدگی زانو شایع است؟ علائم چیست و چرا انتخاب قرص اهمیت دارد؟
ساییدگی زانو یا آرتروز یکی از مشکلات شایع ارتوپدی است که در اثر فرسایش تدریجی غضروف و تغییر شکل استخوان‌های اطراف ایجاد می‌شود. بر اساس گزارش سایت WHO در سال ۲۰۱۹، حدود ۵۲۸ میلیون نفر در سراسر جهان با آرتروز زندگی می‌کردند که از سال ۱۹۹۰، ۱۱۳ درصد افزایش یافته است.
به طور عمده شیوع این بیماری به واسطه افزایش سن، سبک زندگی کم‌تحرک، چاقی و آسیب‌های ورزشی است به همین دلیل اقدامات پیشگیرانه، شروع به موقع درمان دارویی آرتروز زانو و استفاده از بهترین قرص برای ساییدگی زانو می‌تواند باعث جلوگیری از تعویض مفصل در اثر تشدید ساییدگی شود.
علائم اصلی ساییدگی زانو
در صورت بروز نشانه‌های زیر در زمان مناسب به یک ارتوپد خوب در تهران یا سایر شهرهای ایران مراجعه نمایید:
- درد مزمن به‌ویژه هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
- خشکی صبحگاهی به‌مدت بیش از ۳۰ دقیقه
- محدودیت حرکتی و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل
- ورم و التهاب اطراف زانو
- صدای تق‌تق یا کریپتاسیون هنگام حرکت مفصل
قرص‌ها و داروها به‌عنوان اولین راهکار درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هم به کنترل درد و هم کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. برای جلوگیری از بروز عوارض دارویی، پزشک باید مشخص کند که برای ساییدگی زانو چه بخوریم.
دسته‌بندی داروهای مؤثر در ساییدگی زانو
داروهای متنوعی برای درمان آرتروز زانو وجود دارند که هرکدام اثرات، مزایا و عوارض خاص خود را دارند. در این بخش به دسته‌بندی انواع قرص برای آرتروز می‌پردازیم:
۱- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
برای کنترل التهاب و درد آرتروز معمولا از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که اثرگذاری سریعی دارند استفاده می‌شوند. داروهای زیر توسط منابع معتبر پزشکی تایید شده‌اند:
- ایبوپروفن: تسکین سریع درد و التهاب، مناسب برای دوره‌های کوتاه. عارضه مهم: تحریک معده و افزایش ریسک زخم گوارشی
- ناپروکسن: اثر طولانی‌تر از ایبوپروفن، مناسب برای بیمارانی که درد مداوم دارند؛ عارضه قلبی کمتر
- دیکلوفناک: اثر ضدالتهابی قوی، علاوه بر فرم خوراکی، به صورت ژل موضعی هم استفاده می‌شود.
- سلکوکسیب: مهارکننده انتخابی COX-2، با عوارض گوارشی کمتر، مناسب بیماران با سابقه زخم معده
سایت arthritis می‌نویسد:
“یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ به طور سیستماتیک شواهد حاصل از نزدیک به ۲۰۰ آزمایش بالینی در مورد اثربخشی و ایمنی داروهای مسکن موجود مورد استفاده در درمان آرتروز، از جمله ۹۰ فرمولاسیون و دوز مختلف دارو را بررسی کرد. به نظر می‌رسد دیکلوفناک که روی پوست مالیده می‌شود، بهترین گزینه برای آرتروز زانو است. نکته مهم این است که مشخص شد مضرات احتمالی درمان با مواد افیونی از هرگونه فایده‌ای بیشتر است.”
۲- داروهای ضد درد غیر NSAID
وقتی بیمار به دلایل مختلف (مثل بیماری قلبی یا معده) نمی‌تواند NSAID مصرف کند یا درد او با آن‌ها کنترل نمی‌شود، بهترین قرص برای ساییدگی زانو مسکن‌های غیر استروئیدی است. البته این قرص‌ها معمولا التهاب مفصل را مستقیما کاهش نمی‌دهند بلکه روی سیستم عصبی و مسیرهای درد مرکزی و محیطی اثر می‌کنند.
- استامینوفن: انتخاب ایمن برای درد خفیف تا متوسط؛ عوارض گوارشی ندارد. محدودیت اصلی آن آسیب کبدی در مصرف بیش از حد است.
- ترامادول: اپیوئید ضعیف، گزینه‌ای برای درد متوسط تا شدید که با سایر داروها کنترل نشده است. عوارض مهم: وابستگی، یبوست، سرگیجه.
- دولوکستین: داروی ضدافسردگی با اثربخشی اثبات‌شده در درد مزمن اسکلتی–عضلانی. به‌ویژه برای بیمارانی که همزمان افسردگی یا اضطراب دارند انتخاب بسیار خوبی است.
۳- مکمل‌ها و غضروف‌سازها
مکمل‌ها معمولا همراه با داروهای دیگر تجویز می‌شوند و در کاهش التهاب و کند کردن پیشرفت بیماری نقش حمایتی دارند. در این داروها از ترکیبات موثر زیر استفاده می‌شود:
- گلوکزامین سولفات: ماده سازنده طبیعی غضروف. مصرف طولانی‌مدت می‌تواند درد را کاهش دهد و در برخی بیماران انعطاف‌پذیری را بهبود بخشد.
- کندرویتین: مکملی همراه گلوکزامین، در کاهش التهاب و تقویت خاصیت ارتجاعی غضروف موثر است.
- MSM (متیل‌سولفونیل‌متان): خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد، معمولاً در ترکیب با مکمل‌های دیگر مصرف می‌شود.
- کلاژن نوع II: به تقویت ساختار مفصل و غضروف و بهبود عملکرد حرکتی کمک می‌کند.
- آووکادو-سویا (Avocado Soy Unsaponifiables): ترکیبی گیاهی که در مطالعات بالینی اثر کندکننده بر پیشرفت آرتروز نشان داده است.
علاوه‌بر این موارد اصلی، از گیاهان ضدالتهابی مانند زنجبیل، زردچوبه، روغن ماهی و غیره و هیالورونیک اسید، کلاژن هیدرولیزه و ویتامین‌ها نیز در ساخت مکمل‌ها استفاده می‌شود.
معرفی برندهای داخلی و خارجی مکمل‌ها
برندهای مختلف برای ساخت مکمل‌ها از ترکیبات مختلفی استفاده می‌کنند که اثربخشی آن‌ها را متفاوت می‌سازد. در ادامه چند برند محبوب در بازار را مقایسه خواهیم کرد:
| نام برند | ترکیبات کلیدی | مزیت اصلی | موارد مصرف | محدودیت‌ها |
| آوودین (ایرانی تحت لیسانس) | آووکادو–سویا (ASU) | اثر گیاهی، تحمل بالا، کاهش التهاب | مناسب برای مراحل خفیف تا متوسط آرتروز | اثرگذاری آهسته، نیاز به مصرف طولانی‌مدت |
| فست‌ران (ایرانی) | آووکادو–سویا + MSM | اثر ضدالتهابی + کاهش درد | برای بیماران با درد مزمن و التهاب بیشتر | هزینه بالاتر نسبت به آوودین |
| جوینت فید (خارجی) | گلوکزامین + کندرویتین + MSM | ترکیب کامل غضروف‌سازها، اثربخشی بیشتر گزارش‌شده | مناسب برای آرتروز متوسط و بیماران متقاضی مکمل خارجی | قیمت بالاتر، دسترسی محدودتر |
۴- ویتامین‌ها و مواد معدنی
ویتامین‌ها و مواد معدنی به تنهایی درمان‌کننده آرتروز نیستند اما برای سلامت استخوان و غضروف ضروری‌اند و کمبودشان روند و علائم بیماری را بدتر می‌کند.
- ویتامین D: کمبود آن با افزایش درد و ضعف عضلانی همراه است. مصرف کافی آن برای جذب کلسیم و استحکام استخوان حیاتی است اما صرف بیش از حد ممکن است باعث افزایش کلسیم خون و آسیب کلیوی شود..
- ویتامین C: آنتی‌اکسیدان مهم و ضروری برای ساخت کلاژن غضروف. بر کاهش درد موثر است و کمبود آن روند تخریب مفصل را تسریع می‌کند.
- کلسیم: پایه اصلی استخوان‌ها، نقش حیاتی در کاهش ریسک پوکی استخوان و شکستگی دارد. مصرف بیش از حد کلسیم می‌تواند باعث سنگ کلیه شود
- ویتامین K: به تنظیم ساخت پروتئین‌های استخوانی و حفظ سلامت غضروف و بافت همبند کمک می‌کند.
دوز مصرفی بهترین قرص برای ساییدگی زانو
قطعا تعیین این که برای ساییدگی زانو چه بخوریم برعهده متخصص روماتولوژی یا ارتوپدی است. با این حال برای جلوگیری از مصرف بیش از حد و بروز عوارض دارو در بدن، در جدول زیر دوزهای مجاز و پیشنهادی را آورده‌ایم. دقت کنید که انتخاب بهترین قرص برای ساییدگی زانو با توجه به شرایط بدنی شما، سوابق بیماری و پزشکی و… تعیین می‌شود.
| گروه دارویی | نام دارو یا ترکیب | دوز پیشنهادی معمول |
| NSAID ها | ایبوپروفن | ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت (حداکثر ۲۴۰۰ میلی‌گرم در روز) |
| ناپروکسن | ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت (حداکثر ۱۰۰۰ میلی‌گرم) | |
| دیکلوفناک | ۵۰ – ۱۰۰ میلی‌گرم هر ۸–۱۲ ساعت یا ۷۵ میلی‌گرم ER روزانه | |
| سلکوکسیب | ۱۰۰–۲۰۰ میلی‌گرم روزانه (یک یا دو دوز) | |
| ملوکسیکام | ۷.۵–۱۵ میلی‌گرم روزانه | |
| ضد درد غیر NSAID | استامینوفن | ۵۰۰–۱۰۰۰ میلی‌گرم هر ۶–۸ ساعت (حداکثر ۳–۴ گرم) |
| ترامادول | ۵۰–۱۰۰ میلی‌گرم هر ۴–۶ ساعت (حداکثر ۴۰۰ میلی‌گرم) | |
| دولوکستین | ۳۰–۶۰ میلی‌گرم روزانه | |
| مکمل‌ها و غضروف‌سازها | گلوکزامین سولفات | ۱۵۰۰ میلی‌گرم روزانه (تقسیم ۲–۳ دوز) |
| کندرویتین | ۸۰۰–۱۲۰۰ میلی‌گرم روزانه (اثربخشی بیشتر در ترکیب با گلوکزامین) | |
| MSM | ۱۰۰۰–۳۰۰۰ میلی‌گرم روزانه | |
| کلاژن نوع II | ۴۰–۸۰ میلی‌گرم روزانه | |
| آووکادو–سویا (ASU) | ۳۰۰–۶۰۰ میلی‌گرم روزانه | |
| ویتامین‌ها و مواد معدنی | ویتامین D | ۸۰۰–۲۰۰۰ IU روزانه |
| ویتامین C | ۵۰۰–۱۰۰۰ میلی‌گرم روزانه | |
| کلسیم | ۱۰۰۰–۱۲۰۰ میلی‌گرم روزانه | |
| ویتامین K | ۹۰–۱۲۰ میکروگرم روزانه |
برای ساییدگی زانو چه بخوریم؟ (تغذیه و سبک زندگی)
تغذیه و سبک زندگی سالم مکمل درمان دارویی در کنترل ساییدگی زانو محسوب می‌شوند. حتی در برخی موارد پیشنهاد می‌شود به جای مصرف قرص و مکمل، تغذیه اصلاح شود تا فرد با عوارض دارویی نیز درگیر نباشد.
مواد مفید برای ساییدگی زانو
مواد موثر بر آرتروز زانو با کاهش التهاب، حفظ سلامت غضروف و کنترل وزن در کنترل علائم بیماری و بهبود آن نقش دارند.
- سبزیجات سبز و برگ‌دار (کلم بروکلی، اسفناج، کاهو): سرشار از ویتامین K، کلسیم، و آنتی‌اکسیدان‌ها که التهاب را کاهش می‌دهند و سلامت استخوان را حفظ می‌کنند.
- ماهی‌های چرب و منابع اُمگا-۳ (سالمون، ساردین، ماهی تن): حاوی EPA و DHA، اسیدهای چرب امگا-۳ که پاسخ التهابی مفصل را کاهش می‌دهند و خشکی و درد را کمتر می‌کنند.
- روغن‌های سالم و مغزها (روغن زیتون، روغن کنجد، بادام، گردو، فندق): دارای ترکیبات ضدالتهاب و آنتی اکسیدان هستند که التهاب مزمن مفصل را کاهش می‌دهند.
- حبوبات و غلات کامل (عدس، نخود، لوبیا، جو دوسر و برنج قهوه‌ای): فیبر بالا، کاهش التهاب سیستمیک و کنترل وزن.
میوه‌های ضد التهاب
- آناناس: حاوی بروملین، آنزیمی با اثر ضدالتهاب و کاهش درد مفصل.
- توت‌ها (توت فرنگی، زغال اخته): سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌ها که استرس اکسیداتیو مفصل را کاهش می‌دهند.
- مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپ‌فروت): ویتامین C بالا، برای سنتز کلاژن و سلامت غضروف ضروری است.
مواد غذایی مضر برای آرتروز زانو
همانطور که باید بدانیم برای ساییدگی زانو چه بخوریم، آگاهی درباره پرهیزات غذایی نیز ضروری است. به این ترتیب قادر خواهید بود یک رژیم غذایی آرتروز استاندارد و موثر را تنظیم کنید. مهم‌ترین موارد را مرور می‌کنیم:
- غذاهای سرخ‌کرده و پرچرب: باعث افزایش التهاب سیستمیک و تشدید درد مفصل می‌شوند.
- قندهای ساده و شیرینی‌ها: التهاب را افزایش داده و به افزایش وزن منجر می‌شوند که فشار روی مفصل زانو را بیشتر می‌کند.
- گوشت‌های فرآوری‌شده: حاوی نیتریت و نمک بالا که می‌تواند التهاب را تشدید کند.
- غلات تصفیه‌شده و فست‌فودها: باعث افزایش قند خون و التهاب سیستمیک می‌شوند و روند پیشرفت آرتروز را تسریع می‌کنند.
مثال این دسته‌ها را در جدول زیر بیان کرده و بهترین جایگزین را برای آن‌ها معرفی می‌کنیم:
| گروه غذایی | مثال‌ها | جایگزین‌های مفید |
| غذاهای پرچرب و سرخ‌شده | فست‌فود، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، مرغ سوخاری | غذاهای کبابی یا بخارپز، روغن زیتون، ماهی چرب |
| قندها و شیرینی‌های صنعتی | نوشابه، کیک و بیسکویت صنعتی، آب‌نبات | میوه تازه (توت، پرتقال، سیب)، خرما در حد محدود |
| گوشت‌های فرآوری‌شده | سوسیس، کالباس، گوشت دودی | مرغ بدون پوست، بوقلمون، حبوبات |
| غلات تصفیه‌شده | برنج سفید، نان سفید | نان سبوس‌دار، جو دوسر، برنج قهوه‌ای |
| نوشیدنی‌های ناسالم | نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی انرژی‌زا | آب، دمنوش‌های گیاهی، آب نارگیل طبیعی |
بهترین کار این است که رژیم غذایی توسط یک متخصص تغذیه یا روماتولوژی یا تحت نظارت ایشان تنظیم شود. اگر امکان مراجعه حضوری به مطب ایشان را ندارید، پیشنهاد می‌شود از طریق سامانه نوبت دهی طبیبی نو یک وقت مشاوره آنلاین از ایشان بگیرید و پس از توضیح شرایط خود و بیماری، یک برنامه تغذیه مناسب زانو دریافت کنید.
چه کسانی باید در مصرف داروها احتیاط کنند؟
داروهای آرتروز در عین موثر بودن، ممکن است عوارضی را ایجاد کنند که برای برخی افراد خطرناک است. به همین دلیل تاکید می‌شود که حین ویزیت با پزشک سوابق پزشکی خود را به طور کامل شرح دهید و اگر جزو گروه‌های زیر هستید، در انتخاب بهترین قرص برای ساییدگی زانو دقیق‌تر باشید:
- بیماران با مشکلات معده و زخم گوارشی: مصرف NSAID می‌تواند خونریزی و زخم معده را تشدید کند.
- افراد با بیماری قلبی یا فشار خون بالا: بعضی داروها مثل دیکلوفناک و سلکوکسیب ممکن است فشار خون را افزایش دهند یا ریسک قلبی را بالا ببرند.
- بیماران کلیوی: NSAID ها می‌توانند جریان خون کلیه را کاهش دهند و نارسایی کلیه را بدتر کنند.
- سالمندان: متابولیسم دارو در آن‌ها کندتر است و احتمال عوارض بیشتر می‌شود.
- بیماران دیابتی: برخی داروها (مثل استروئیدها) می‌توانند قند خون را افزایش دهند و کنترل دیابت را سخت‌تر کنند.
اگر جزو گروه‌های خطر هستید، چک‌لیست احتیاط در مصرف دارو را همیشه مدنظر داشته باشید:
- بررسی معده و کلیه قبل از مصرف NSAIDs
- اجتناب از مصرف خودسرانه ترامادول
- پایش عملکرد کبد در مصرف استامینوفن
- شروع دارو با دوز پایین و ایمن
- مراجعه منظم به متخصص و پایش و اصلاح روند درمانی
جمع‌بندی و سخن آخر
درمان دارویی ساییدگی زانو ترکیبی از مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب و مکمل‌های غضروف‌ساز است و انتخاب بهترین قرص برای ساییدگی زانو باید بر اساس شرایط فردی انجام شود. داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند و مکمل‌ها روند پیشرفت بیماری را کند می‌سازند. بنابراین بهترین نتیجه زمانی به دست می‌آید که مصرف دارو همراه با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و تحت نظر پزشک باشد. به کمک سامانه نوبت دهی اینترنتی طبیبی نو می‌توانید از بهترین متخصصین روماتولوژی و ارتوپدی در ایران برای مشاوره آنلاین، تلفنی یا حضوری نوبت بگیرید.
