بهترین قرص آهن برای درمان کم خونی | داخلی و خارجی
بهترین قرص آهن برای درمان کم‌خونی، مکملی است که جذب بالایی داشته باشد و عوارض گوارشی کمی ایجاد کند.
رایج‌ترین گزینه‌ها شامل فروس سولفات، فروس فومارات و فروس گلوکونات هستند که پزشکان بسته به شرایط بیمار تجویز می‌کنند. برخی برندهای معتبر خارجی و ایرانی با ترکیب ویتامین C یا فولیک اسید، جذب آهن را بیشتر می‌کنند. اگر قصد مصرف قرص‌های ایرانی را دارید، می‌توانید از ففول یا فروسیتر استفاده کنید؛ اما اگر روی محصولات خارجی تاکید دارید، قرص‌های Thorne یا Solgar گزینه‌های بهتری هستند. در کل، مصرف خودسرانه توصیه نمی‌شود و حتماً باید با نظر پزشک باشد.
انواع قرص آهن موجود در بازار ایران و جهان
در میان انواع مکمل آهن، چهار ترکیب زیر به‌عنوان فرمولاسیون‌های رایج در داروهای موجود در بازار شناخته می‌شوند:
- فروس سولفات (Ferrous sulfate): پرمصرف‌ترین شکل آهن است که تاثیر بالایی در درمان کم‌خونی دارد؛ اما به‌دلیل تحریک دستگاه گوارش، ممکن است باعث یبوست یا تهوع شود.
- فروس فومارات (Ferrous fumarate): حاوی درصد بالاتری از عنصر آهن است و معمولا برای کم‌خونی‌های شدیدتر تجویز می‌شود؛ هرچند احتمال بروز ناراحتی‌های گوارشی نیز در آن بیشتر است.
- فروس گلوکونات (Ferrous gluconate): به‌دلیل آهن کمتر، ملایم‌تر بوده و برای بیماران حساس مناسب‌تر است.
- فروس بیس‌گلیسینات (Ferrous bisglycinate): بهترین مکمل آهن برای کسانی که از مشکلات معده رنج می‌برند. این دارو به‌عنوان یک قرص بدون عوارض گوارشی شناخته می‌شود و جذب بالایی هم دارد؛ به همین دلیل برای مصرف بلندمدت یا در دوران بارداری، مناسب است.
مقایسه بهترین قرص آهن برای درمان کم خونی در بازار
قرص‌ها و شربت‌های آهن موجود در بازار، اغلب از ترکیب یکی از فرمولاسیون‌های فوق تشکیل می‌شوند؛ بااین‌حال، اگر برایتان مهم است که بهترین قرص آهن خارجی برای درمان کم خونی چیست یا کدام داروی ایرانی برای درمان فقر آهن مناسب است، جدول زیر را بررسی کنید:
| نام مکمل | ایرانی/خارجی | ترکیب فعال | دوز مصرف روزانه | مزایا | عوارض |
| ففول (Fefol) | ایرانی | فروس سولفات؛ اسید فولیک | ۱ کپسول برای پیشگیری؛ 2 کپسول برای درمان |
درمان سریع؛ مناسب دوران بارداری؛ کاهش خستگی و ضعف؛ تقویت پوست | یبوست؛ اسهال؛ ناراحتی معده یا حالت تهوع؛ تیرگی رنگ مدفوع |
| فروسیتر (Ferrocitrate) | ایرانی | فروس آمونیوم سیترات | ۱ تا ۲ قرص بسته به تجویز پزشک | جذب بالاتر؛ عوارض کمتر؛ حاوی ویتامین C | احتمال تهوع یا ناراحتی خفیف معده |
| Thorne Iron Bisglycinate | خارجی | آهن بیس‌گلیسینات | ۱ تا ۳ کپسول بسته به تجویز پزشک | بهترین قرص آهن گیاهی با جذب بالا و کاهش عوارض گوارشی | قیمت بالاتر؛ احتمال مسمومیت آهن در اثر مصرف زیاد |
| Solgar Gentle Iron | خارجی | آهن بیس‌گلیسینات | ۱ کپسول | گیاهی؛ بدون عوارض گوارشی؛ مناسب معده‌های حساس | در صورت کم‌خونی شدید، نیاز به مصرف در دوزهای بیشتر |
| Floradix (مکمل مایع) |
خارجی | معمولا گلوکونات با ترکیبات گیاهی | ۱ تا ۲ قاشق بسته به تجویز پزشک | گیاهی و ملایم؛ مناسب افرادی که نمی‌توانند قرص مصرف کنند | — |
قرص آهن چگونه عمل می‌کند؟
هموگلوبین پروتئینی در گلبول قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت‌ها منتقل می‌کند. آهن نیز ماده‌ای حیاتی است که نقش مهمی در ساخت هموگلبین دارد.؛ بنابراین با کم‌شدن آن، تولید هموگلوبین کاهش یافته و فرد دچار کم‌خونی می‌شود. اگر با انجام آزمایش فریتین مشخص شود که میزان ذخایر آهن در بدن کم شده، پزشک مصرف قرص کم‌خونی را تجویز می‌کند تا آهن موردنیاز بدن، تأمین شود و علائم کم خونی شدید در بانوان و آقایان رفع گردد.
جذب آهن در روده باریک، به‌ویژه داخل دوازدهه، انجام می‌شود. بدن دو نوع آهن را از غذاها یا مکمل‌ها دریافت می‌کند: آهن هم (Heme) که از منابع حیوانی مانند گوشت قرمز تأمین می‌شود و جذب بالایی دارد؛ و آهن غیرهم (Non-Heme) که در گیاهان و بیشتر مکمل‌ها یافت می‌شود و جذب کمتری دارد.
| ویژگی | آهن هم | آهن غیرهم |
| منبع اصلی | محصولات حیوانی (گوشت قرمز، مرغ، ماهی) | منابع گیاهی (عدس، اسفناج، لوبیا) |
| میزان جذب در بدن | بالا (۱۵ تا ۳۵ درصد) | پایین (۲ تا ۲۰ درصد) |
| استفاده در مکمل‌ها | بسیار کم (اغلب در داروهای تزریقی) | بسیار زیاد |
پزشکان متخصص خون توصیه می‌کنند که نحوه مصرف قرص آهن با معده نسبتا خالی و همراه با یک منبع ویتامین C (مثل آب پرتقال) باشد؛ چراکه به جذب بهتر آهن کمک می‌کند. همچنین بهتر است مکمل با فاصله از لبنیات، چای، قهوه و مکمل‌های کلسیم مصرف شود؛ چون این مواد میزان جذب آهن را کاهش می‌دهند.
“به گفته متخصصان، مصرف آهن در اوایل صبح موثر است زیرا بدن تازه یک خواب طولانی را پشت سر گذاشته است و در این زمان، سطح کلسیم و آهن بدن در پایین ترین حد خود قرار دارد. به همین دلیل، مصرف آهن در صبح توسط متخصصان توصیه می شود. آهن در حالت ناشتا بهتر جذب می‌شود زیرا غذا جذب این ریزمغذی مهم را کاهش می‌دهد. بهتر است آهن قبل یا بعد از صبحانه حدود ۳۰ دقیقه مصرف شود.”
منبع: vinmec
چه کسانی باید از قرص آهن استفاده کنند؟
برخی از افراد به دلیل شرایط ویژه‌ای که دارند، بسیار بیشتر از دیگران در معرض خطر کم‌خونی هستند و باید با مصرف دارو برای کم‌خونی فقر آهن خود را برطرف کنند. برای مثال، زنان باردار به دلیل افزایش نیاز بدن به خون‌سازی، باید حتماً از مکمل‌های حاوی آهن در بارداری استفاده کنند. سازمان CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده) توصیه می‌کند که از ابتدای بارداری، مصرف روزانه ۳۰ میلی‌گرم آهن از طریق قرص آهن برای بانوان یا مکمل‌های مشابه، آغاز شود.
کم‌خونی نوجوانان در دوره رشد سریع، افراد دارای رژیم گیاه‌خواری، سالمندان و کسانی که خونریزی شدید قاعدگی دارند نیز در بسیار رایج است. علاوه‌بر این، ورزشکاران حرفه‌ای به دلیل از دست دادن آهن از طریق تعریق، تخریب گلبول‌ها و استرس بدنی، درگیر کمبود آهن ورزشکاران می‌شوند. بیماران کلیوی نیز به‌دلیل کاهش تولید هورمون اریتروپویتین و دفع آهن از طریق دیالیز، به‌شدت مستعد کم‌خونی هستند.
برای این افراد، استفاده از قرص هماتینیک به‌عنوان بهترین قرص آهن برای درمان کم خونی، مکمل‌هایی مانند کپسول ففول یا دیگر انواع داروی کم خونی توصیه می‌شود. برخی کودکان نیز بنا به تشخیص پزشک متخصص خون اصفهان یا شهرهای دیگر ایران، به قرص آهن برای کودکان نیاز دارند تا فرایند تولید گلبول قرمز در بدنشان تنظیم شود.
عوارض رایج قرص آهن و راه‌های کاهش آن
مصرف قرص‌های کم‌خونی، می‌تواند با مشکلات گوارشی آهن مانند یبوست، تهوع، سیاه شدن مدفوع یا معده درد با قرص آهن همراه باشد. البته قطره آهن که بیشتر برای نوزادان و کودکان استفاده می‌شود، عوارض خفیف‌تری داشته و مشکلات گوارشی کمتری به دنبال دارد؛ بااین‌حال، پراستفاده‌ترین ترکیبات مانند فروس‌سولفات، احتمال بروز عوارض قرص آهن را افزایش می‌دهند که می‌توان با چند راهکار سادۀ زیر، این عوارض را به حداقل رساند:
- کاهش دوز مصرف یا شروع با دوز پایین و افزایش تدریجی
- اصلاح نحوه مصرف مکمل آهن همراه با غذا یا بعد از آن
- همراه کردن مکمل آهن با مایعات و غذاهای غنی از فیبر برای کاهش یبوست
- پرهیز از هم‌زمانی مصرف با لبنیات، چای یا قهوه
- مصرف قرص آهن با ویتامین C برای جذب بهتر
- رعایت برنامه غذایی و رژیم آهن‌دار برای تامین بخش مهمی از نیاز روزانه
در نهایت، اگر مشکل گوارشی دارید یا به دنبال قرص آهن بدون یبوست هستید، مکمل‌های ملایم‌تر مانند آهن بیس‌گلیسینات برایتان مناسب خواهد بود. این قرص، با تحریکات معده سازگارتر بوده و با ترکیبات گیاهی خود، بهترین قرص آهن خارجی برای درمان سریع کم خونی در مردان به شمار می‌رود.
بررسی علمی و مقایسه برندهای مطرح قرص آهن
در انتخاب بهترین قرص آهن برای درمان کم خونی باید به ترکیب مؤثر، عوارض کمتر و تأییدیه‌های معتبر جهانی آن توجه کنیم. بررسی‌های انجام‌شده روی فرمولاسیون آهن بیس‌گلیسینات، نشان می‌دهد که این ترکیب نه‌تنها جذب بالایی دارد، بلکه به‌طور قابل‌توجهی از بروز مشکلات گوارشی آهن جلوگیری می‌کند. فروس بیس‌گلیسینات در افزایش سطح هموگلوبین خون نیز بهتر عمل کرده و در تحقیقات اخیر، موثرتر از فروس‌سولفات گزارش شده است.
با توجه به این مورد، انتخاب بهترین برند قرص آهن شامل فروس بیس‌گلیسینات، چندان دشوار نخواهد بود! در مقایسه قرص‌های آهن، محصولی مانند Thorne Iron Bisglycinate با پشتوانه تحقیقات معتبر و تأییدیه NSF، بهترین مکمل دارای تاییدیه FDA شناخته می‌شود. از سوی دیگر، Solgar Gentle Iron نیز با گواهی‌های بین‌المللی، معتبرترین قرص خونساز و بهترین قرص آهن اصل در بازار جهانی محسوب می‌شود.
مکمل و قرص آهن را تحت نظر پزشک مصرف کنید
مکمل آهن همانند قرص‌های دیگر مانند قرص تپش قلب، فشار خون و… باید بر اساس نیاز واقعی بدن و تحت نظر پزشک مصرف شود؛ چراکه انتخاب نادرست یا مصرف خودسرانۀ حتی بهترین قرص آهن خارجی برای درمان کم خونی، می‌تواند باعث مشکلات گوارشی یا تجمع بیش‌ازحد آهن در بدن شود. بنابراین لازم است که پزشک با بررسی آزمایش‌ها، نوع و دوز مناسب قرص آهن ایرانی یا خارجی را تجویز کرده و مکمل‌های لازم برای کمبود مواد معدنی بدن را پیشنهاد دهد.
اگر فقر آهن شدید دارید، پیشنهاد می‌کنیم فرصت را از دست ندهید و همین حالا برای مشاوره یا معاینه توسط پزشکان متخصص خون تهران یا شهر محل سکونت خود طبیبی نو وقت رزرو کنید.
سوالات متداول پیرامون انتخاب بهترین قرص آهن برای درمان کم خونی
آیا مصرف قرص آهن باعث یبوست می‌شود؟
بله، برخی انواع آهن عوارضی مثل یبوست، دل‌درد و تهوع دارند، اما می‌توان با مصرف آب کافی و فیبر، آن را کاهش داد.
بهترین قرص آهن برای زنان باردار چیست؟
زنان باردار معمولاً از مکمل‌های آهن همراه با اسید فولیک و ویتامین C استفاده می‌کنند؛ نوع دقیق باید توسط متخصص زنان تعیین شود.
آیا قرص آهن خارجی بهتر از ایرانی است؟
نه لزوماً. بسیاری از برندهای ایرانی کیفیت خوبی دارند و با قیمت مناسب عرضه می‌شوند؛ انتخاب باید براساس تجویز پزشک باشد.
آیا می‌توان قرص آهن را با ویتامین C مصرف کرد؟
بله، ویتامین C جذب آهن را بیشتر می‌کند و توصیه می‌شود همراه آب پرتقال یا مکمل ویتامین C مصرف شود.
چه مدت طول می‌کشد تا قرص آهن کم‌خونی را درمان کند؟
معمولاً بعد از ۴ تا ۶ هفته علائم بهبود می‌یابد، اما درمان کامل ممکن است ۳ تا ۶ ماه طول بکشد.
آیا مصرف زیاد قرص آهن خطرناک است؟
بله، مصرف بیش از حد می‌تواند باعث مسمومیت آهن، آسیب کبد و قلب شود؛ بنابراین دوز باید دقیقاً طبق نسخه باشد.
آیا مصرف قرص آهن در دوران قاعدگی لازم است؟
برای زنانی که خونریزی شدید دارند، مصرف قرص آهن می‌تواند از کم‌خونی فقر آهن جلوگیری کند.
از کجا بفهمیم قرص آهن مصرفی ما موثر است؟
با کاهش علائم کم‌خونی (خستگی، رنگ‌پریدگی، تنگی نفس) و آزمایش خون پس از چند هفته می‌توان اثرگذاری را بررسی کرد.
