علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب چیست؟

شاید احساس درد در پاشنه پا بعد از یک روز پرکار و سخت تا حدی طبیعی باشد. اما درد پاشنه پا در صبح به هیچ وجه طبیعی نیست و به مشکلاتی در بدن ما اشاره دارد. علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب شامل موارد متعددی همچون فاشئیت کف پا یا خار پاشنه می‌باشد.

همچنین التهاب تاندون آشیل نیز موجب احساس درد در پاشنه پا بعد از بیدار شدن می‌گردد. مشکلاتی دیگری همچون اضافه وزن و دیابت و آرتروز هم می‌توانند به درد صبحگاهی پاشنه پا منجر شوند. در مان این درد باید بر اساس علت ایجاد آن بعد از تشخیص دکتر متخصص داخلی صورت گیرد.

معاینات بالینی و آزمایشات تکمیلی مانند سونوگرافی به شناسایی علت درد پاشنه پا بعد از بیدار شدن از خواب کمک می‌کنند. این درد بسیار آزاردهنده بوده و کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش می‌دهد. بنابراین لازم است با مراجعه به دکتر متخصص ارتوپد تهران برای درمان به موقع علت درد پاشنه پا اقدام نمود.

بر اساس اطلاعات موجود در وب‌سایت کلینیک مایو (Mayo Clinic)، شایع‌ترین علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب، التهاب فاسیای کف پا (Plantar Fasciitis) است.

“According to information available on the Mayo Clinic website, the most common cause of heel pain when getting out of bed is plantar fasciitis.”

علت‌های رایج درد پاشنه پا هنگام بیدار شدن از خواب

مشکل درد پاشنه پا وقتی در ابتدای صبح رخ دهد به مشکلات جدی‌تری در سلامت اشاره دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود درد پاشنه پا در صبح را جدی گرفته و به پزشک متخصص مراجعه کرد.

فاشئیت کف پا (Plantar Fasciitis)

فاشئیت کف پا از دلایل شایع درد پاشنه پا در صبح به شمار می‌رود. استخوان پاشنه پا از طریق یک نوار ضخیم به نام فاسیا به انگشتان متصل شده است. اگر این نوار ضخیم ملتهب شود دردهایی در ناحیه پاشنه پا در ابتدای صبح احساس می‌شود. اصلی‌ترین عوامل ایجاد کننده فاشئیت کف پا عبارتند از:

• استفاده بیش از اندازه از پا در طول روز با فعالیت‌هایی مانند دویدن، ایستادن و راه رفتن‌های مکرر
• چاقی و اضافه وزن که به وارد شدن فشار زیادی روی کف و پاشنه پا منتهی می‌گردد.
• افزایش سن یکی دیگر از دلایل شایع ابتلا به فاشیای کف پا است. در اغلب افراد بافت نواری فاسیا در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال ضعیف می‌شود. بنابراین این عارضه می‌تواند علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب باشد.

علائم رایج فاشئیت کف پا شامل موارد زیر می‌باشد:

• درد صبحگاهی در کف و پاشنه پا
• احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه کف پا
• درد شدید با برداشتن اولین قدم‌ها در صبح
• درد و گرفتگی کف پا هنگام بالا رفتن از پله

استراحت، کمپرس یخ و استفاده از داروهای ضد التهاب به عنوان درمان فاشئیت محسوب می‌شوند.

خار پاشنه (Heel Spur)

خار پاشنه به توده‌های استخوانی که در قسمت زیر استخوان پاشنه رشد می‌کنند گفته می‌شود. این عارضه بیشتر به دلیل التهاب و فشار طولانی مدت روی کف پا ایجاد می‌گردد. افرادی که به خار پاشنه مبتلا هستند با درد پاشنه پا بعد از خواب را تجربه می‌کنند. مهم‌ترین دلایل ایجاد خار پاشنه عبارتند از:

• ناهنجاری‌ در راه رفتن به نحوی که فشار زیادی روی استخوان پاشنه وارد شود.
• استفاده از کفش‌های نامناسب که پشتیبانی مناسبی از پاشنه نداشته باشند.
• ایستادن و راه رفتن‌های طولانی مدت که به کف و پاشنه پا فشار وارد شود.

 خار پاشنه و فاشئیت کف پا هر دو از نظر دلایل ابتلا مشابه هستند. بنابراین گاهی فرد به هر دوی این عارضه‌های دردناک در ناحیه پاشنه پا مبتلا می‌شود. استراحت و فیزیوتراپی و در نهایت جراحی از روش‌های درمان خار پاشنه هستند.

التهاب تاندون آشیل(Achilles Tendonitis)

در بین دلایل درد پاشنه پا بعد از بیدار شدن از خواب، التهاب تاندون آشیل کمتر شایع است. این تاندون ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند. در صورت استفاده زیاد از پا و وارد کردن فشار زیاد، این تاندون ملتهب می‌شود.

تحلیل رفتن تاندون آشیل نیز از دیگر عوارض فشار زیاد روی این بخش از بدن است. دویدن، پریدن و افزایش سن از جمله دلایل اصلی بروز التهاب تاندون آشیل هستند. روش‌های درمان تاندونیت آشیل عبارتند از:

• کمپرس یخ
• بالا بردن پا
• تزریق استروئید
• ورزش
• و در نهایت جراحی

تقویت عضلات ساق پا تا حد زیادی از بروز التهاب در تاندون آشیل جلوگیری می‌کند.

نوروپاتی

نوروپاتی محیطی نیز می‌تواند علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب باشد. این بیماری به آسیب دیدگی فیبرهای عصبی بدن اشاره دارد. بسته به اینکه کدام فیبرهای عصبی در بدن درگیر شده باشند ناحیه دردناک متفاوت خواهد بود. برخی از بیماری‌ها نظیر دیابت می‌تواننند ریسک ابتلای فرد به نوروپاتی را افزایش دهند.

سایر عوامل موثر بر درد پاشنه پا در صبح

دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارند که به بروز دردهای صبحگاهی پاشنه پا در افراد منجر می‌شوند. از جمله مهم‌ترین این دلایل می‌توان به:

• آرتروز: آرتروز به التهاب مفصل گفته می‌شود که در هر کدام از مفاصل بدن را می‌تواند درگیر کند. بر اثر این بیماری مفاصل مجاور پاشنه پا ملتهب شده و درد به پاشنه کشیده می‌شود.
• نقرس: این بیماری موجب حساسیت زیاد مفصل بزرگ پا شده و ایجاد التهاب و تورم در پاشنه پا می‌کند. دردی که بر اثر نقرس ایجاد شده باشد با لمس کمی تشدید می‌گردد.
• دیابت: دیابت باعث آسیب به عروق خونی بدن و کاهش گردش خون در پاشنه می‌شود. کاهش گردش خون در پاشنه پا نیز از دلایل مهم درد صبحگاهی در این ناحیه است.
• چاقی و اضافه وزن: وزن بالا، فشار زیادی روی تاندون آشیل و کف پا وارد می‌کند. در نتیجه حتی امکان پارگی‌های کوچک در این بافت‌ها وجود دارد.
• استفاده از کفش نامناسب: کفش‌هایی که پشتیبانی مناسبی برای پاشنه پا به همراه ندارد به این ناحیه فشار بیشتری وارد می‌کنند. به خصوص کفش‌های پاشنه بلند که علاوه بر درد پاشنه و درد در دیگر نواحی پا نیز منجر می‌شوند.

اشاره نمود.

روش‌های تشخیص علت درد پاشنه پا

برای تشخیص علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب باید به بهترین دکتر ارتوپد اصفهان مراجعه کرد. پزشکان از روش‌های مختلفی همچون معاینات بالینی و آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص استفاده می‌کنند.

معاینات بالینی و علائم کلیدی

با مراجعه به متخصص ارتوپد بررسی مشکلات پا توسط وی انجام می‌گیرد. پزشک در وهله اول با دریافت شرح حال از علائم و سوابق بیماری فرد به تشخیص اولیه دست می‌یابد. در معاینات بالینی مواردی نظیر:

• چه زمانی درد تشدید می‌شود؟
• آیا با لمس درد شدت پیدا می‌کند؟
• میزان تورم و التهاب پاشنه پا
• دامنه حرکتی پا

مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در مرحله بعد پزشک از روش‌های پیشرفته‌تری برای تشخیص کمک می‌گیرد.

آزمایش‌های تصویربرداری (سونوگرافی، MRI و X-ray)

در آزمایشات تصویربرداری بسیاری از مشکلات پاشنه پا نظیر خار پاشنه قابل مشاهده است. پزشک به کمک اطلاعات به دست آمده می‌تواند نوع عارضه و وضعیت آن را به خوبی شناسایی کند. در MRI جزئیات دقیق‌تری از کف و پاشنه پا در اختیار پزشک قرار می‌گیرد. بر اساس مشاهدات حاصل از این روش‌های تشخیصی درمان مناسب برای درد پاشنه پا توسط پزشک تعیین می‌شود.

روش‌های درمانی موثر برای درد پاشنه پا

بعد از تشخیص علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب باید بهترین درمان انجام شود.

درمان‌های خانگی و غیر تهاجمی

درمان‌های خانگی اولین و در دسترس‌ترین متدهای درمان درد پاشنه پا هستند. تکنیک‌هایی نظیر استراحت، استفاده از کمپرس سرد و گرم . ماساژ دادن پا در این بخش قرار می‌گیرند. برای ماساژ دادن پا می‌توان از برخی روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، زنجبیل و نعناع استفاده کرد. این روغن‌های گیاهی به دلیل خاصیت آنتی اکسیدان موجب کاهش التهاب و درد در ناحیه پاشنه پا می‌شوند.

فیزیوتراپی و تمرینات درمانی

در موارد شدیدتر درد پاشنه پا درمان‌های فیزیوتراپی توصیه می‌شود. تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات پا و کاهش فشار روی پاشنه اثر زیادی دارد. شاک ویو تراپی نیز از روش‌های کاهش درد پاشنه پا در فیزیوتراپی به شمار می‌رود. این درمان‌ها باید توسط افراد متخصص انجام شوند تا نتیجه مثبت و کارآمدی داشته باشند.

روش‌های درمانی پزشکی و جراحی

گاهی مشکل درد پاشنه با درمان‌های خانگی و فیزیوتراپی برطرف نمی‌شود. در این وضعیت باید از درمان‌های پیشرفته‌تری نظیر جراحی و تزریق استروئید کمک گرفت. جراحی برای درمان خار پاشنه و فاشئیت کف پا از متدهای کارآمد محسوب می‌شود.

اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از درد پاشنه پا

راه‌کارهای پیشگیرانه به ویژه برای جلوگیری از ابتلای مجدد به درد صبحگاهی پاشنه پا توصیه می‌شود.

انتخاب کفش مناسب و اصول صحیح راه رفتن

رعایت اصول صحیح راه رفتن از فشار مضاعف روی پاشنه پا جلوگیری می‌کند. پاها باید به اندازه شانه باز شوند و پنجه‌ها نیز باید موازی و در جهت جلو باشند.

استفاده از کفش مناسب روی نحوه راه رفتن ما اثر بسیار زیادی دارد. بنابراین باید از کفش‌های مناسب و کفش طبی برای جلوگیری از درد پاشنه پا استفاده نمود. کفشی را انتخاب کنید که حمایت کافی از پاشنه به عمل آورد.

سبک زندگی سالم و تاثیر آن بر سلامت پا

اضافه وزن، دیابت و کمبود برخی از ویتامین‌ها به درد پاشنه پا منتهی می‌شوند. بنابراین با داشتن رژیم غذای متعادل و غنی تا حد زیادی از ابتلا به درد پاشنه پا پیشگیری می‌گردد. ورزش و فعالیت بدنی نیز روی تقویت عضلات ساق پا و تاندون آشیل موثر است.

خوردن مواد غذایی ضد التهاب هم تورم و التهاب ایجاد شده روی تاندون آشیل را کاهش می‌دهد. اصلاح سبک زندگی علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب را از از بین می‌برد. در نتیجه فرد با این مشکل دردناک و آزاردهنده دست و پنجه نرم نخواهد کرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

درد پاشنه پا در بیشتر اوقات با درمان‌های خانگی و استراحت بهبود پیدا می‌کند. به ویژه اگر به دلیل فشارهای روزانه روی پا ایجاد شده باشد. اما اگر با استراحت و درمان‌های خانگی درد پاشنه پا تسکین نیافت باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علائمی نیز وجود دارند که با مشاهده آن‌ها باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه نمود تا بررسی‌های بیشتری صورت گیرد. از جمله علائم هشدار دهنده درد پاشنه پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم و کبودی در پاشنه و کف پا
• التهاب و تورم
• تغییر رنگ و شکل پا
• مشکلات جدی در حرکت و کاهش دامنه حرکتی

این علائم می‌توانند به مشکلات جدی‌تری در بدن شما اشاره داشته باشند. همچنین کسانیکه سابقه بیماری‌های مزمن نظیر دیابت و بیماری قلبی دارند باید درد پاشنه پا را جدی‌ بگیرند. زیرا احتمال دارد این درد به دلیل مشکلات عروقی در بدن فرد ایجاد شده باشد. با مراجعه به موقع به پزشک این نگرانی‌ها را بررسی و برطرف کنید.

نتیجه‌گیری

درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب می‌تواند به دلایل متعددی نظیر خار پاشنه، التهاب تاندون آشیل باشد. فشارهای روزانه روی پا نیز می‌تواند موجب دردهای پاشنه پا در اول صبح شود. دیابت و برخی از بیماری‌های مزمن نیز موجب مشکلاتی در سیستم گردش خون و درد پاشنه پا می‌شوند.

استراحت، ماساژ با روغن‌های گیاهی و فیزیوتراپی از روش‌های درمان درد پاشنه پا هستند. در موارد شدیدتر نیاز به تزریق استروئید و جراحی وجود دارد که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. رژیم غذایی متعادل و غنی پوشیدن کفش‌های مناسب به پیشگیری از درد پاشنه پا کمک می‌کنند.

برای رزرو وقت مشاوره از متخصص ارتوپدی می‌توانید از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید. مشاوره‌های آنلاین و پرسش از بهترین پزشکان کشور نیز از دیگر خدمات این وب سایت می‌باشد.

در این محتوا از مطالب سایت www.mayoclinic.org استفاده شده است.