فهرستی کامل از خصوصیات افراد دارای وسواس فکری
وسواس فکری-عملی (OCD) یکی از پیچیده‌ترین اختلال‌های روانی به شمار می‌رود که زندگی فرد را مختل می‌کند. از مهم‌تریتن خصوصیات افراد دارای وسواس فکری می‌توان به رفتارهای تکراری و اضطراب شدید اشاره کرد. این افراد اغلب درگیر افکار مزاحم و ناخواسته هستند.
برای کاهش این افکار و اضطراب شدید نیز دست به اعمال تکراری و خاصی مانند شستن دست‌ها می‌زنند. شدت این اختلال تا حدی است که زندگی روی روابط اجتماعی و زندگی فرد بیمار نیز اثر منفی می‌گذارد. اطلاع دقیق از اینکه وسواس فکری چیست و شناخت نشانه‌های وسواس فکری به تشخیص زودهنگام آن کمک می‌کند.
بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت در حدود ۲ تا ۳ درصد از جمعیت جهان به یکی از انواع وسواس فکری مبتلا هستند. از این رو می‌توان نتیجه گرفت این اختلال روانی چندان نادر نبوده و در هر دو جنسیت زن و مرد مشاهده می‌گردد.
شناخت علائم OCD هم به افراد مبتلا و هم به درک اطرافیان از شرایط آنها کمک زیادی می‌کند. ترس، افکار وسواسی، کمال گرایی بیش از حد همه از نشانه‌های این بیماری هستند. تست‌هایی وجود دارد که به تشخیص دقیق‌تر این اختلال روانی کمک می‌کند. برای مطالعه بیشتر درباره تست تشخیص OCD از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید.
وسواس فکری-عملی (OCD) چیست؟
این بیماری روانی نوعی اختلال اضطرابی محسوب می‌گردد که با وسواس فکری و رفتارهای اجباری بروز پیدا می‌کند. هر دو مولفه ذکر شده باید همزمان در فرد بروز کنند تا به عنوان بیمار مبتلا به OCD شناخته شود. در وسواس فکری بیمار درگیر افکار، تصاویر ذهنی و انگیزه‌های ناخواسته و مزاحم است. در نتیجه بیمار با اضطراب شدید مواجه می‌شود که برای رهایی از آن ناگزیر به انجام برخی از رفتارهای تکراری است.
این رفتارهای تکراری به عنوان بارزترین خصوصیات افراد دارای وسواس فکری شناخته می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند علل اصلی این اختلال روانی ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی و نورولوژیک است. در وسواس فکری یا OCD عملکرد برخی از نواحی مغز بیمار به خصوص قشر اوربیتوفرونتال دچار اختلال می‌شود. عدم توازن در مدارهای مغزی بیمار دلیل اصلی عدم کنترل افکار و واکنش‌های بیمارگونه به آن هستند.
علائم وسواس
طبق گفته mayoclinic وسواس‌های OCD افکار مداوم و ناخواسته‌ای هستند که باز می‌گردند یا تمایلات یا تصاویری که مزاحم و آزاردهنده‌اند و اضطراب یا ناراحتی ایجاد می‌کنند. ممکن است تلاش کنید تا آنها را نادیده بگیرید یا با انجام رفتارهای خاص بر اساس یک مراسم، آنها را از بین ببرید. این وسواس‌ها معمولاً زمانی وارد ذهن می‌شوند که در تلاش هستید به افکار یا کارهای دیگری بپردازید.
۱۰ خصوصیت بارز افراد دارای وسواس فکری
ویژگی‌های افراد وسواسی از مهم‌ترین نشانه‌های تشخیص این بیماری به شمار می‌رود. ۱۰ مورد از خصوصیات افراد وسواس فکری از شایع‌ترین ویژگی‌های این گروه از بیماران روانی محسوب می‌شوند.
۱- افکار وسواسی مزاحم
وجود افکار ناخواسته و تکرار شونده را می‌توان شایع‌ترین ویژگی بیماران مبتلا به OCD دانست. کنترل این افکار وسواسی دشوار بوده و همین ویژگی وجه تمایز آنها با سایر افکار آزاردهنده هستند. در این گروه از بیماران افکار ناخواسته و مزاحم اغلب با علائمی همچون:
- اضطراب
- احساس گناه
- ترس
همراه است. به عنوان مثال برخی از این بیماران همیشه نگران آسیب زدن به عزیزان خود هستند در حالی که هرگز چنین رفتاری از خود بروز نداده‌اند.
۲- شک و تردید مداوم
بیماران مبتلا به وسواس فکری نسبت به عملکرد و تصمی‌گیری‌های خود دچار شک و تردید دائمی هستند. به عنوان مثال برخی از این بیماران ده‌ها بار قفل بودن درب یا خاموش بودن اجاق گاز را کنترل می‌کنند. چون تشخیص و یادآوری دقیق انجام این اعمال برایشان دشوار است. این بخش رفتارهای وسواسی در بیمار اضطراب شدیدی ایجاد می‌کند.
۳- ترس از آلودگی
یکی دیگر از خصوصیات افراد دارای وسواس فکری ترس از آلودگی یا وجود میکروب است. آنها روزانه به دفعات بسیار زیاد دست‌های خود را می‌شویند. علاوه بر آن از تماس با بسیاری از سطوح در مکان‌های عمومی وحشت دارند. این ترس از آلودگی ریشه در اضطراب آنها داشته و تناسبی با میزان آلودگی محیطی ندارد.
۴- چک کردن‌های مکرر
تکرار رفتارهای بررسی کننده در بیماران OCD بسیار شایع می‌باشد. آنها دائما برق، گاز یا قفل در را کنترل و بررسی می‌کنند. این در حالیست که ارتباط منطقی بین ترس آنها و واقعیت محیطی وجود ندارد.
۵- ترس از آسیب رساندن به دیگران
یکی از ترس‌ها و مشکلات جدی در برخی از بیماران وسواس فکری ترس از صدمه زدن به دیگران است. به عنوان مثال در زمان رانندگی مدام نگران هستند به کسی برخورد کنند. برخی از این بیماران نیز از آسیب زدن ناخواسته به فرزند خود احساس نگرانی شدیدی می‌کنند. این نگرانی از صدمه زدن به دیگران در بیماران OCD باعث بروز اضطراب شدید در آنها می‌گردد.
۶- وسواس نظم و تقارن
تعدادی از بیماران وسواس فکری به شدت به برقراری تقارن و نظم در محیط پیرامون خود نیاز دارند. چینش کتاب‌ها، لوازم خانه و اشیاء شخصی آنها باید بر اساس نظم ذهنی آنها صورت گیرد. به نحوی که عدم تقارن و بی‌نظمی در محیط پیرامون موجب سلب آرامش و تمرکز آنها می‌گردد.
۷- کمال‌گرایی وسواسی
یکی دیگر از مهم‌ترین خصوصیات افراد دارای وسواس فکری کمال‌گرایی افراطی است. این بیماران ساعت‌ها زمان صرف می‌کنند تا یک کار ساده بر اساس استانداردهای آنها انجام شود. در غیر این صورت دچار ناراحتی و اضطراب شده و قادر به تحمل آن نیستند.
۸- انباشت اشیاء غیرضروری
برخی از بیماران مبتلا به OCD به اختلال انباشت که جمع‌آوری اشیاء بی‌ارزش است مبتلا می‌شوند. دلیل ذهنی جمع‌آوری لوازم بی‌ارزش توسط این بیماران احتمال نیاز پیدا کردن به آنها است.
۹- اجتناب از موقعیت‌های خاص
این بیماران برای پیشگیری از اضطراب شدید خود از مواجه با برخی از موقعیت‌ها خودداری می‌کنند. به عنوان مثال از سرویس بهداشتی عمومی حتی در شرایط اضطراری نیز به دلیل ترس از آلودگی استفاده نمی‌کنند.
۱۰- رفتارهای آیینی یا تکراری
برخی از رفتارهای آیینی و تکراری در بیماران وسواس فکری با هدف کاهش اضطراب انجام می‌شود. دعا خواندن‌های مکرر، شمردن و ضربه زدن‌های پیاپی از جمله این نوع از رفتارهای بیمارگونه به شمار می‌روند.
با شناخت دقیق خصوصیات افراد وسواس فکری می‌توان نسبت به تشخیص و درمان به موقع بیماری اقدام کرد.
نحوه تشخیص وسواس فکری و تست‌های رایج
برای شروع روند درمان مهم‌ترین گام تشخیص وسواس فکری می‌باشد. بر اساس معیارهای DSM-5 برای OCD برای تشخیص ابتلا به این بیماری باید افکار وسواسی و رفتارهای اجباری همزمان بروز کند. همچنین لازم است رفتارهای آزاردهنده تکراری برای کاهش اضطراب ناشی از افکار وسواسی انجام گیرد.رفتارهای تکراری بیمار در این اختلال روانی زمان‌بر بوده و در عملکرد روزانه وی اثر منفی به جای گذارد. بعلاوه این رفتارها نباید بخشی از عوارض جانبی مصرف داروهای مختلف باشد، البته در برخی از موارد روانشناس پیشنهاد می کند روش های درمان بدون دارو وسواس فکری را انجام دهید.
روانپزشکان از یک تست معتبر برای تشخیص این اختلال روانی کمک می‌گیرند. تست Y-BOCS که توسط دانشگاه ییل و براون توسعه پیدا کرده است شامل مجموعه‌ای از سوالات است. بر اساس پاسخ بیمار می‌توان میزان وسواس فکری و اجبار فرد را ارزیابی نمود. نمره نهای این تست که توسط روانپزشک یا روانشناس انجام می‌شود شدت بیماری را نشان می‌دهد. برای تشخیص اولیه این اختلال روانی می‌توانید از تست روانشناسی OCD به صورت آنلاین نیز استفاده کنید.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
وسواس فکری یا OCD یک اختلال روانی است که با افکار مزاحم و رفتارهای تکرار شونده شناخته می‌شوند. خصوصیات افراد دارای وسواس فکری بهترین راهکار برای تشخیص این بیماری روانی می‌باشد. ترس از آلودگی، کمال‌گرایی افراطی، وسواس نظم و تقارن و افکار مزاحم مهم‌ترین مشخصه‌های این بیماران محسوب می‌شود.
برای کمک به افراد وسواسی و درمان وسواس ان‌ها باید با راهنمای کامل OCD آشنا باشید. تست Y-BOCS یکی از روش‌های تشخیص شدت این بیماری در مبتلایان به OCD است. در این مقاله خلاصه‌ای از وسواس فکری و ویژگی‌های آن را شرح دادیم. با مطالعه سایر مقالات سایت می‌توانید اطلاعات کامل‌تری درباره این بیماری کسب کنید. برای تشخیص دقیق و شروع درمان به روانپزشکان مجرب کشور از طریق سایت طبیبی نو مشورت کنید.