مهمترین عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب که حتما باید بدانید

آنژیوگرافی قلب روشی تشخیصی و درمانی است که در مواقع گرفتگی عروق قلب به کار می‌رود. این متد تشخیصی-درمانی از طریق رگ‌های دست یا پای بیمار و توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب در بیشتر موارد جدی نبوده و خطری به همراه ندارند. اما اطلاع از عوارض جانبی آنژیوگرافی می‌تواند تا حدی از نگرانی‌های بیمار بکاهد. درد در محل ورود کاتتر،کوفتگی و واکنش‌های آلرژیک از جمله عوارض آنژیوگرافی قلب هستند.

همچنین عوارض نادر آنژیوگرافی مانند پارگی عروق، عفونت و خونریزی نیز در برخی از بیماران بروز پیدا می‌کند. به جز عوارض نادر آنژیوگرافی در سایر موارد خطرات جدی سلامت و زندگی بیمار را تهدید نمی‌کند.

مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب به پیشگیری و مدیریت عوارض آن کمک می‌کند. استراحت، نوشیدن مایعات بیشتر و مراجعه به موقع به پزشک از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب می‌باشند. برای اطلاع از عوارض رایج و نادر آنژیوگرافی قلب با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

عوارض و مشکلات عمومی بعد از آنژیوگرافی

برای آنژیوگرافی قلب از طریق سرخرگ دست یا ران پا کاتتر را وارد می‌کنند. این کاتتر در طول رگ به سمت قلب بیمار حرکت داده می‌شود. با این کار تا حد زیادی وضعیت عروق قلب برای پزشک مشخص خواهد شد. بنا به شرایط بیمار و تشخیص دکتر امکان قرار دادن بالن برای باز کردن عروق قلب در سرخرگ وجود دارد.

برخی از عوارض این پروسه تقریبا در همه بیماران مشاهده می‌شود. عوارض رایج آنژیوگرافی قلب عبارتند از:

• درد در محل ورود کاتتر: درد از عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب محسوب می‌شود که بسیار شایع است. این درد گاهی با حس سوزش و حساسیت به لمس در فرد بروز پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که دردهای خفیف در محل ورود کاتتر بعد از آنژیوگرافی تا حدی زیادی طبیعی است. اما اگر درد این ناحیه شدت زیادی پیدا کرد یا با خونریزی همراه شد حتما به پزشک مراجعه کنید.
• کبودی: کبودی هم از دیگر عوارض آنژیوگرافی قلب محسوب می‌شود که به دلیل برش روی پوست و رود کاتتر ایجاد می‌گردد.
• خونریزی: گاهی خونریزی در زیر پوست و در محل ورود کاتتر ایجاد می‌شود. اگر مقدار خونی که خارج می‌شود کم باشد و بعد از چند روز برطرف گردد مشکل‌ساز نمی‌باشد.
• کوفتگی (هماتوم): احساس کوفتگی در محل ورود کاتتر نیز در بیشتر بیمارانی که آنژیوگرافی می‌کنند مشاهده می‌شود.
• واکنش‌های آلرژیک به رنگ کانتراست: برای تشخیص راحت‌تر از رنگ‌های کنتراست، استفاده می‌شود. برخی از افراد به مواد این رنگ‌ها حساسیت داشته و در نتیجه بعد از آنژیوگرافی قلب واکنش‌های آلرژیک نشان می‌دهند.

با مراجعات دوره‌ای به پزشک بعد از آنژیوگرافی قلب می‌توان این عوارض را بهتر مدیریت کرد.

عوارض نادر و جدی بعد از آنژیوگرافی

برخی از عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب جدی و خطرناک محسوب می‌شوند. خوشبختانه این عارضه‌های جدی نادر بوده و درصد کمی از بیماران آن‌ها را بعد از آنژیوگرافی قلب تجربه می‌کنند.

با این همه لازم است همه افرادی که آنژیوگرافی می‌کنند با این عوارض نادر اما جدی آنژیوگرافی قلب آشنا باشند.

چرا که در صورت بروز می‌توانند هوشیارانه عمل کرده و مخاطرات آن پیشگیری کنند. توجه داشته باشید که در موارد بسیار اندکی آنژیوگرافی قلب موجب به مرگ بیمار نیز می‌شود.

بر اساس یافته های مجله nhs عوارض جدی ممکن شامل موارد زیر است:

• آسیب به کلیه‌ها به دلیل ماده حاجب – این معمولاً موقت است.

• حمله قلبی یا سکته مغزی

• آسیب به عروق خونی که منجر به خونریزی داخلی می‌شود – ممکن است به جراحی بیشتر برای ترمیم آسیب نیاز باشد.

این موضوع اهمیت شناخت عوارض خطرناک بعد از آنژیوگرافی قلب را دو چندان می‌کند.

 پارگی عروق

گاهی به دلیل وارد شدن کاتتر به عروق آسیب و پارگی‌هایی ایجاد می‌شود. این عارضه نادر در بیمارانی که از قبل به مشکل شراین مبتلا هستند بیشتر رخ می‌دهد. این آسیب به دلیل ورود کاتتر و ایجاد روزنه توسط آن ایجاد می‌گردد.

سکته مغزی

از دیگر عوارض نادر بعد از آنژیوگرافی قلب سکته مغزی بیمار است. آسیب دیدن عروق قلبی باعث تشکیل لخته‌های خون در رگ‌ها می‌شود.  خطر تشکیل لخته خون وقتی کاتتر وارد عروق مغزی گرد بیشتر خواهد بود. برخی از بیماری‌ها نظیر مشکلات انعقادی و پلاک‌های آترواسکلروتیک هم احتمال این عارضه بعد از آنژیوگرافی قلب را افزایش می‌دهند.

سکته قلبی

در پاره‌ای از موارد فرد بعد از آنژیوگرافی به آریتمی (اختلال ضربانن قلب) دچار می‌گردد. آریتمی و تپش قلب بعد از آنژیوگرافی می‌تواند نشان دهنده حملات قلبی در بیمار باشد. بنابراین لازم است این نشانه را جدی گرفت و فورا به پزشک مراجعه کنید.

عفونت

در حدود ۱ تا ۲ درصد از بیمارانی که آنژیوگرافی می‌کنند به عفونت دچار می‌شوند. به همین دلیل می‌توان گفت عفونت از نادرترین عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب محسوب می‌گردد. عفونت هم در محل ورود کاتتر و هم در شراین‌ها بروز پیدا می‌کند.

سن بالای ۶۵ سال، سابقه عفونت‌های قلبی و بیماری‌های زمینه‌ای نظیر دیابت احتمال عفونت را بالا می‌برند. تب و لرز و حالت تهوع و استفراغ از مهم‌ترین نشانه‌های عفونت بعد از آنژیوگرافی قلب هستند. عفونت مانند سکته مغزی و قلبی از دلایل مرگ بعد از آنژیوگرافی محسوب می‌گردد.

آسیب به کلیه‌ها

کسانی با این عارضه نادر درگیرمی‌شوند که از قبل مشکلاتی کلیوی یا کم آبی داشته باشند. همچنین بیماران دیابتی نیز ریسک بالاتری برای آسیب دیدگی کلیه‌ها بعد از آنژیوگرافی دارند. گاهی نیز رنگ مورد استفاده از آنژیوگرافی دلیل آسیب دیدن کلیه‌ها است.

واکنش‌های شدید بدن

اگر فرد نسبت به ماده‌ی رنگی استفاده شده در آنژیوگرافی حساسیت شدید داشته باشد به این عارضه مبتلا می‌شود. واکنش‌های شدید بدن می‌تواند به مشکلات تنفسی در فرد بعد از آنژیوگرافی قلب منتهی گردد.

برای شناسایی به موقع عوارض نادر بعد از آنژیوگرافی باید در دوره‌های منظم به دکتر متخصص داخلی معالج خود مراجعه کنید.

مراقبت‌های ضروری بعد از آنژیوگرافی

بعد  از آنژیوگرافی برای مدیریت عوارض آن و کوتاه کردن دوره نقاهت باید مراقبت‌هایی را انجام داد.

 استراحت بعد از آنژیوگرافی قلب

استراحت بعد از آنژیوگرافی قلب روند بهبود بیمار را سرعت می‌بخشد. البته ۱ تا ۲ روز بعد از آنژیوگرافی قلب می‌توانید فعالیت‌های سبک روزانه را انجام دهید. اما فعالیت‌های بدنی سنگین‌تر باید تا چند هفته بعد از آنژیوگرافی قلب به تعویض افتند.

 توجه به تغذیه

بعد از آنژیوگرافی قلب باید مایعات بیشتری مصرف کرد تا به گردش خون در بدن کمک شود. مصرف غلات کامل، برنج قهوه‌ای و خوراکی‌هایی که حاوی فیبر بیشتری هستند توصیه می‌شود. ماهی‌های چرب نظیر ماهی سالمون و ساردین را باید در رژیم غذایی بعد از آنژیوگرافی قلب قرار داد.

مصرف به موقع داروها

برای جلوگیری از عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب پزشک داروهایی را تجویز می‌کند. قرص‌های ضد پلاکت و ضد انعقادها برای پیشگیری از تشکیل لخته خون تجویز می‌شوند.

همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش سطح کلسترول خون بیمار تجویز گردد.  قرص‌های مسکن نیز برای کاهش درد بعد از آنژیوگرافی توصیه می‌شوند. مصرف به موقع داروها از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت بعد از آنژیوگرافی می‌باشند.

 مراقبت از محل ورود کاتتر

محل ورود کاتتر بعد از اتمام آنژیوگرافی قلب پانسمان می‌شود. مراقبت از این ناحیه جزو مراقبت‌های ضروری بعد از آنژیوگرافی قلب به شمار می‌رود. پانسمان را به موقع عوض کرده و محل زخم را به خوبی شستشو دهید. توصیه می‌شود از لوسیون و روغن در محل زخم ناشی از کاتتر استفاده نشود.

ارتباط مستمر با پزشک و پیگیری وضعیت بیمار بعد از آنژیوگرافی را نیز نباید فراموش کرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

برخی از علائم بعد از آنژیوگرافی قلب نشان دهنده وجود خطر هستند. بنابراین با مشاهده این نشانه‌ها باید فورا به پزشک معالج خود مراجعه کنید، اگر به دنبال فوق تخصص قلب در سراسر کشور هستید طبیبی نو می تواند در این راه همراه شماست. علائم خطرناک بعد از آنژیوگرافی قلب عبارتند از:

• دردهای شدید در قفسه سینه
• تغییر فشار خون
• تورم در محل ورود کاتتر
• عفونت

 بنابراین باید هر یک از علائم فوق را جدی گرفته و برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری از عوارض بعد از آنژیوگرافی

برای مدیریت عوارض رایج و پیشگیری از عوارض خطرناک آنژیوگرافی قلب راهکارهایی وجود دارد. مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه از عوارض آنژیوگرافی عبارتند از:

• رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از مواد مورد نیاز بدن باشد بهترین راهکار پیشگیرانه محسوب می‌شود.
• فعالیت بدنی: فعالیت بدنی: اغلب پزشکان توصیه می‌کنند بعد از آنژیوگرافی قلب روزانه به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. با فعالیت‌های بدنی سبک نظیر پیاده‌روی و شنا گردش خون بهبود یافته و از مشکلات احتمالی پیشگیری می‌شود. البته توجه داشته باشید که فعالیت‌های بدنی سنگین به هیچ وجه بعد از آنژیوگرافی قلب توصیه نمی‌شود.
• استفاده از تکنولوژی‌های جدید: استفاده از روش CTA یا سی تی آنژیوگرافی به عنوان جایگزین آنژیوگرافی شناخته می‌سود. این متد جدید کمتر تهاجمی بوده و عوارض بسیار اندکی برای بیمار به همراه دارد.

 نتیجه‌گیری

برای تشخیص وضعیت عروق قلبی و تا حدی باز کردن آن‌ها می‌توان از آنژیوگرافی کمک گرفت. اما این متد تشخیصی درمانی عارضه‌هایی نیز به همراه دارد. درد و احساس کوفتگی و خونریزی اندک از جمله رایج‌ترین عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب هستند.

گاهی نیز فرد با عوارض نادی و خطرناکی مانند سکته قلبی و مغزی بعد از آنژیوگرافی قلب مواجه می‌شود. مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی تا حد زیادی از عوارض بعد از آن جلوگیری می‌کند. استراحت و نوشیدن مایعات فراوان بعد از آنژیوگرافی تا حدی زیادی به تسریع روند بهبودی بیمار کمک می‌کنند.

برای بررسی وضعیت سلامت قلب خود و معاینات پس از آنژیوگرافی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. از طریق سایت طبیبی نو با بهترین پزشکان متخصص کشور در حوزه‌های مختلف از جمله قلب و عروق آشنا شوید. در این سایت امکان پرسش و پاسخ آنلاین و رزرو نوبت ویزیت پزشک مورد نظر شما وجود دارد.