درمان قطعی کبد چرب گرید ۲

هیچ داروی معجزه‌گری برای درمان قطعی کبد چرب گرید ۲ وجود ندارد؛ اما با ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، اصلاح تغذیه، کاهش وزن اصولی، ورزش و فعالیت بدنی منظم، درمان بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف دارو برای کبد چرب گرید ۲ تجویزشده توسط پزشک می‌توانید به بهبود این عارضه کمک کنید.

در این مرحله از کبد چرب، با حذف چربی‌های ناسالم، کنترل قند، استفاده از میوه، سبزیجات، غلات، پروتئین‌های سالم و کنترل سطح قند و چربی خون و پرهیز از مصرف الکل این عارضه قابل کنترل خواهد بود.

آیا درمان قطعی برای کبد چرب گرید ۲ وجود دارد؟

کبد چرب گرید ۲  مرحله متوسطی از بیماری کبد است که در صورت اقدام فوری، به راحتی قابل کنترل و بهبود است. معاینات منظم و تنظیم سبک زندگی پیشگیرانه، نقش قابل توجهی در درمان قطعی کبد چرب و جلوگیری از تبدیل آن به یک عارضه خطرناک‌تر دارند.

با این وجود، هنوز هیچ داروی معجزه‌گری برای درمان قطعی و درمان فوری کبد چرب گرید ۲ تولید نشده است. درمان دارویی کبد چرب بایستی با اصلاح سبک زندگی همراه باشد تا نتیجه مطلوب، حاصل شود.

شواهد بالینی استفاده از دارو‌های GLP-1، Resmetirom و agonists نشان از کاهش و بهبود فیبروز و استئاتوز ناشی از کبد چرب دارند. البته نتیجه‌دهی این داروها نیز کاملا وابسته به رعایت نکات تغذیه‌ای و سبک زندگی سالم است.

علائم و نشانه‌های کبد چرب گرید ۲

علائم کبد چرب گرید ۲ واضح‌تر از گرید ۱ است. به همین دلیل، شناسایی و اقدام به موقع برای درمان فوری کبد چرب گرید ۲ جهت جلوگیری از پیشرفت آن به راحتی امکان‌پذیر است. در غیر این صورت ممکن است به سمت گرید ۳ یا فیبروز پیشرفت کند.

اصلی‌ترین علائمی که به طور ناگهانی بروز می‌کنند و به شما در تشخیص کبد چرب کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:

• درد شکمی یا درد پهلو
• افزایش آتزیم‌های کبدی
• حالت تهوع
• کاهش وزن
• زردشدن پوست و سفیدی چشم
• تورم در شکم و پا
• خستگی مفرط و احساس گیجی
• ضعف

کبد چرب در اثر تجمع غیرطبیعی و بیش از اندازه چربی در کبد ایجاد می‌شود. به عبارتی، کبد در شرایط خاصی نظیر افزایش آنزیم AST و آنزیم ALT، نمی‌تواند چربی‌ها را به‌خوبی پردازش و تجزیه کند. این چربی‌ها در بافت کبد ذخیره می‌شوند و به مرور باعث التهاب، آسیب شدید کبدی و گریدهای مختلف کبد چرب می‌شوند.

کبد چرب بر اساس میزان تجمع چربی و میزان درگیرشدن کبد به سه درجه تقسیم می‌شود. در کبد چرب درجه یک، تجمع چربی حداقل مقدار ممکن است و کبد چرب به صورت خفیف و بدون التهاب یا آسیب کبدی رخ می‌دهد.

کبد چرب درجه ۲ با تجمع چربی متوسط ​​​​و التهاب احتمالی همراه است. در کبد چرب درجه ۳ نیز تجمع شدید چربی رخ می‌دهد و التهاب و آسیب احتمالی کبد به سمت شرایطی مانند NASH پیش می‌رود.

با توجه به شدت آسیب‌دیدگی کبد در کبد چرب گرید یک، دو و سه، بایستی در صورت مشاهده هر یک از علائم کبد چرب گرید ۲ به پزشک مراجعه کنید تا با کمک روش‌هایی نظیر سونوگرافی کبد، فیبرو اسکن و MRI، علت بروز این علائم بررسی شود و ابتلا به کبد چرب گرید ۲ را تشخیص دهد. پس از آن، بایستی درمان کبد چرب گرید۲ با روش‌های علمی و اصولی آغاز شود. بهترین درمان کبد چرب گرید ۲ و دیگر گریدها براساس شدت اختلال و علت بروز آن انتخاب می‌شود.

عوامل خطر و علل ایجاد کبد چرب گرید ۲

کبد چرب گرید ۲ نتیجه یک یا ترکیب چند عامل مختلف است که به مرور زمان باعث تجمع چربی در سلول‌های کبدی می‌شوند. عوامل خطر کبد چرب با سبک زندگی فرد، تغذیه ناسالم، شرایط ژنتیکی و بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط هستند:

• سبک زندگی ناسالم: عادات غذایی نادرست، خواب ناکافی، استرس مزمن و مصرف الکل بخشی از سبک زندگی ناسالم هستند که باعث ایجاد کبد چرب گرید ۲ می‌شوند. اصلاح سبک زندگی به عنوان بهترین درمان کبد چرب گرید ۲ شناخته می‌شود.
• رژیم غذایی پرچرب و پرقند: عادات غذایی نامناسب، استفاده بیش از اندازه از بست‌فودها و غذاهای فراوری‌شده و پیروی از رژیم غذایی سرشار از چربی و قند، منجر به ذخیره چربی بیش از حد در کبد می‌شود.
• کم‌تحرکی: عدم تحرک کافی و ورزش‌نکردن باعث کاهش سوخت‌و‌ساز بدن، چاقی و افزایش ذخیره چربی کبدی و چربی خون می‌شود که از دلایل اصلی پیشرفت عارضه کبد چرب است.
• مقاومت انسولین: در صورت عدم پاسخ مناسب سلول‌های بدن به انسولین، اختلال جدی در سوخت‌و‌ساز چربی‌ها ایجاد می‌شود. این سندرم متابولیک، نقش موثری در تجمل آن‌ها در کبد دارد.
• اضافه وزن: بالابودن وزن فرد باعث اختلال در پردازش چربی، رسوب چربی و ابتلا به کبد چرب می‌شود. به همین دلیل، یکی از راه‌های درمان کبد چرب گرید ۲، کاهش وزن ۷ تا ۱۰ درصدی است.
• ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی و ژنتیک کبد چرب نقش موثری در زمینه بروز کبد چرب و افزایش شدت آن دارد.
• عوارض جانبی داروها: ممکن است برای درمان برخی عارضه‌ها، داروهایی مصرف کنید که بر سلامت کبد تاثیر بگذارند و علت کبد چرب باشند.

علاوه‌بر این موارد، وجود بیماری‌های همراه نیز نقش موثری در ایجاد و تشدید کبد چرب گرید ۲ دارند. برای مثال، بیماری‌هایی نظیر اختلال در قند خون، دیابت، فشار خون بالا و سندروم متابولیک (چاقی شکمی، فشار خون بالا، قند خون بالا، تری‌گلیسیرید بالا و HDL پایین) احتمال ابتلا به کبد چرب گرید ۲ را افزایش می‌دهند و نقش موثری در تشدید آن دارند. برای درمان کبد چرب گرید۲ بایستی تمامی این موارد، اصلاح شوند.

تغییرات سبک زندگی برای بهبود کبد چرب گرید ۲

برای مدیریت موثر و درمان قطعی کبد چرب گرید ۲ (NAFLD) و  بازگشت آن، ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی اولین و موثرترین گام درمانی است. اصلی‌ترین اقداماتی که در این زمینه به شما کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:

میزان وزن شما تاثیر مستقیمی بر کبد چرب گرید ۲ دارد. کاهش وزن کبد چرب ۷ تا ۱۰ درصدی علاوه‌بر درمان این عارضه به از بین‌بردن فیبروز، کاهش التهاب کبد و بهبود مقاومت بدن نسبت به انسولین نیز کمک می‌کند.

الگوی غذایی حاوی فیبر بالا، قند پایین و فاقد چربی اشباع به درمان کبد چرب گرید ۲ کمک می‌کند. برنامه غذایی مدیترانه‌ای با داشتن روغن زیتون، چربی‌های سالم، سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات، غلات کامل، ماهی و مغزها و محدودبودن گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری‌شده از بهترین الگو و رژیم غذایی کبد چرب گرید ۲ است.

در رژیم DASH به عنوان تغذیه سالم کبد نیز بایستی مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و مرغ نسبتا زیاد باشد. لبنیات نیز به صورت کم‌چرب مصرف شود و برای کاهش فشار خون، نمک موجود در غذاها کاملا محدود باشد.

ورزش منظم، به‌ویژه فعالیت هوازی، به طور مستقل در کاهش چربی کبد، پیشگیری از فیبروز و کاهش شدت کبد چرب تاثیر می‌گذارد. ترکیب ورزش کبد چرب و تغذیه مناسب، اثرگذاری فوق‌العاده‌ای دارد.

تمرین مقاومتی نیز مکمل موثری برای کاهش چربی کبد است و مزایای زیادی برای سلامت عمومی و درمان سریع کبد چرب گرید۲ دارد. به عبارتی، شما بایستی در طول هفته مدت‌زمان مشخصی را به ترکیبی از فعالیت‌هاب هوازی، مقاومتی و پیاده‌روی اختصاص دهید تا کبد چرب شما هر چه سریع‌تر درمان شود.

درمان دارویی و مکمل‌ها

با وجود این که هیچ داروی قطعی برای درمان کبد چرب وجود ندارد، اما مصرف داروی کبد چرب گرید ۲ توصیه‌شده توسط پزشک، به کنترل این عارضه و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا کلسترول بالا کمک می‌کند.

رزمتیروم (Resmetirom) یکی از داروهای موثر برای درمان کبد چرب گرید ۲ است. این داروی کبد چرب خوراکی با نام تجاری رزدیفرا (Rezdiffra) شناخته می شود و توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۲۰۲۴ برای درمان این عارضه همراه با فیبروز متوسط تا شدید کبد (مرحله F2 و F3) تایید شده است. مصرف این داروی کبد چرب گرید ۲ در کنار رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، عملکرد کبد را بهتر می‌کند و کلسترول بد خون را نیز پایین می‌آورد.

داروهای Obeticholic acid، Lanifibranor، Tirzepatide نیز در مرحله تحقیق برای بررسی میزان اثرگذاری آن‌ها بر درمان کبد چرب قرار دارند. Tirzepatide به کاهش وزن و کنترل دیابت نیز کمک می‌کند. 

Obeticholic Acid به طور تخصصی در حال تحقیق است؛ اما ممکن است به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کبد کمک کند. تحقیقات موجود درباره Lanifibranor نیز تاثیر آن بر کاهش فیبروز و استائوز کبدی را نشان می‌دهد؛ اما همچنان در دست تحقیق برای تایید قطعی به عنوان دارو برای کبد چرب گرید ۲ است.

درباره تاثیر امگا ۳، قهوه و ویتأمین E کبد چرب گرید ۲ شواهد متوسطی وجود دارد. ویتامین E به عنوان مکمل کبد چرب و یک آنتی‌اکسیدان قوی به کاهش التهاب کبد و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند.

خاصیت ضدالتهابی امگا۳ نیز باعث شده است مصرف آن برای درمان کبد چرب گرید ۲ مورد استفاده قرار بگیرد. تاثیر کافئین و آنتی‌اکسیدان موجود در قهوه برای تنظیم آنزیم‌های کبدی و درمان دارویی کبد چرب نیز به اثبات رسیده است.

درمان‌های سنتی و خانگی (با رویکرد علمی)

خار مریم حاوی ترکیبات سیلیمارین است. به همین دلیل با خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی خود به خوبی از کبد محافظت می‌کند. در مطالعات نشان داده شده است که مصرف این داروی گیاهی و توصیه‌شده در طب سنتی به کاهش آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST، بهبود عملکرد کبد و درمان کبد چرب گرید ۲ کمک می‌کند.

زردچوبه نیز خاصیت ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدانی دارد که به کاهش التهاب کبدی و پاکسازی سلولی کمک می‌کند. با توجه به خواص کورکومین، علاوه‌بر استفاده به عنوان درمان خانگی کبد چرب، در بسیاری از مکمل‌های کبدی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با وجود این که مصرف گیاهان دارویی کبد بسیار مفید است، اما همچنان شواهد علمی کافی برای تایید مصرف آن‌ها در بلندمدت وجود ندارد. همچنین ممکن است زردچوبه کبد و دیگر گیاهان مورد تایید توسط طب سنتی کبد چرب با برخی داروهای مصرفی تداخل داشته باشند. به همین دلیل بایستی تحت نظر پزشک به مصرف آن‌ها بپردازید تا در کنار سبک زندگی سالم، کاهش وزن و ورزش به بهترین نتیجه برسید.

پیشگیری از پیشرفت بیماری

راه‌های درمان کبد چرب گرید ۲ و جلوگیری از پیشرفت آن بسیار متنوع هستند. غربالگری سالانه به‌صورت منظم و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مهم‌ترین اقداماتی هستند که برای بهبود و کنترل این عارضه بایستی انجام دهید.

افراد مبتلا به کبد چرب گرید ۲ بایستی تحت ارزیابی و بررسی دوره‌ای با استفاده از آزمون‌های خونی مثل FIB-4، AST، ALT و تعداد پلاکت‌ها، فیبرواسکن و سونوگرافی قرار بگیرند تا روند پیشرفت آسیب‌دیدگی کبد به طور جدی‌تری تحت کنترل باشد. پس از مشخص‌شدن نتایج این آزمایشات، در صورت نیاز به بررسی بیشتر، بیماران برای انجام مراحل درمانی ارجاع داده می‌شوند.

کنترل قند خون و کاهش کلسترول نیز در پیشگیری کبد چرب بسیار مهم است. مطالعات نشان می‌دهند که بالابودن میزان گلوکز با اختلالات شدید در سلول‌های کبد و فیبروز مرتبط است. چاقی، سندرم متابولیک و بیماری‌های همراه مانند دیابت، فشار خون و چربی خون، میزان پیشرفت کبد چرب را افزایش می‌دهند. به همین دلیل علاوه‌بر چکاپ کبد، بایستی وجود دیگر بیماری‌های مدثر بر این عارضه را نیز ارزیابی کنید.

جمع‌بندی و سخن آخر

کبد چرب گرید ۲ با تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی اصولی، فعالیت بدنی منظم و پیگیری درمانی قابل کنترل و بهبود است. درمان قطعی کبد چرب گرید ۲ نیازمند ترکیب پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و قندهای ساده، کنترل وزن، ترک مصرف الکل و استفاده از برنامه‌های درمانی تحت نظر پزشک متخصص است.

هرچه زودتر برای درمان این عارضه اقدام کنید، احتمال بازگشت سلامت کبد و پیشگیری از عوارض بعدی آن بیشتر خواهد بود. اگر علائمی مانند خستگی مداوم، درد در ناحیه راست شکم یا افزایش آنزیم‌های کبدی دارید، فرصت را از دست ندهید و همین حالا برای دریافت مشاوره تخصصی از پزشکان طبیبی نو و شروع مسیر درمان اقدام کنید تا آینده‌ای سالم‌تر و بدون عارضه را برای خود بسازید.