آیا جرم گیری دندان را خراب میکند؟
فرقی نمی‌کند که در طول روز چند بار از مسواک و نخ دندان استفاده می‌کنید، در هر صورت این اقدامات نمی‌توانند جای جرمگیری عمقی را بگیرند. جرم و رسوبات به مرور زمان روی دندان‌ها را می‌پوشانند و ظاهری نامناسبی را به وجود می‌آورد. در چنین حالتی جرمگیری بهترین روش برای پاکسازی دندان است. با این حال نگرانی‌های زیادی در مورد مضرات جرمگیری و عوارض آن وجود دارد. سوال بسیاری از مراجعین این است که آیا جرم گیری دندان را خراب میکند یا آیا جرم گیری دندان ضرر دارد؟
به طور کلی پاسخ این سوال منفی است و این تفکر هیچ نوع پایه علمی و دقیقی ندارد. جرمگیری دندان می‌تواند علاوه بر لبخند زیبا، احساس خوشایندی را هنگام جویدن غذا به وجود بیاورد. بنابراین تاکید بر مضرات جرم گیری دندان، کاری بیهوده است. در ادامه این مطلب به نگرانی‌های شما در مورد عوارض و مشکلات جرمگیری دندان پاسخ می‌دهیم. برای اطمینان بیشتر، در منابع معتبر خارجی هم به این موضوع اشاره شده است که :
یکی از رایج‌ترین باورهای نادرست درباره جرمگیری دندان این است که این فرآیند باعث تضعیف و لق شدن دندان‌ها می‌شود. اما واقعیت این است که دندان‌های شما به دلیل وجود جرم و پلاک‌هایی که روی آن‌ها انباشته شده‌اند، از قبل ضعیف شده‌اند. جرمگیری این ذرات مضر را حذف میکند و در واقع برای سلامت دندان‌ها و لثه‌ها مفید است. بنابراین، به جای اینکه دندان‌هایتان ضعیف شوند، با انجام این فرآیند می‌توانید دندان‌ها و لثه‌هایی سالم و عاری از بیماری و باکتری داشته باشید.
تعریف علمی جرمگیری دندان
جمع شدن باقی‌مانده غذا، بزاق و باکتری‌ها سبب ایجاد لایه چسبنده‌ای به نام پلاک بر روی دندان‌ها می‌شود. در طولانی مدت این لایه به رسوباتی با رنگ سفید، زرد یا قهوه‌ای تبدیل می‌شود که نمی‌توان آن را با مسواک از بین برد. برای از بین بردن این لایه که تارتار یا کلس نام دارد، باید از تکنیک‌های جرم‌گیرنده استفاده شود. بنابراین اهمیت جرمگیری در دندانپزشکی بسیار زیاد است و به عنوان تکنیکی پرکاربرد شناخته می‌شود.
جرمگیری چیست؟
جرمگیری یا جرم‌زدایی یک پروسه دندانپزشکی روتین است که با هدف زدودن جرم‌های روی سطوح دندان‌ها، بالا و زیر لثه اجرایی می‌شود. در طی این فرایند، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، پلاک دندانی را از نواحی اطراف لثه و روی دندان برمی‌دارد. این روش غیرتهاجمی است و در زمان کوتاه و با هزینه به نسبت کم صورت می‌گیرد.
ابزارها و روش‌های رایج
بسته به نوع جرمگیری حرفه‌ای، دندانپزشک از ابزار جرمگیری مخصوص و روش‌های مختلفی برای زدودن پلاک‌های دندانی استفاده میکند. باید در نظر گرفت که شرایط دندان‌ها و میزان جرم موجود بر روی آن‌ها نیز بر روی ابزارها و روش‌های ایمن جرمگیری موثر هستند. این ابزارها نقش مهمی در پاسخ به سوال آیا جرم گیری دندان را خراب می کند خواهد داشت.
جرمگیری دستی
در جرمگیری دستی (Hand Scaling) از ابزارهایی مثل انواع کورت‌ها (Curettes) و اسکالرها (Scalers) استفاده می‌شود. این شیوه بیشتر مناسب جرم‌گیری‌های سطحی و دندان‌های حساس است؛ چرا که فرایند زدودن پلاک‌های دندانی بسیار آرام رخ می‌دهد.
جرمگیری با استفاده از دستگاه اولتراسونیک
استفاده از دستگاه اولتراسونیک در جرمگیری (Ultrasonic Scaling) به از بین بردن ساختار جرم‌ها و شستشوی آن‌ها کمک میکند. این روش برای از بین بردن جرم‌های سخت‌تر در سطح وسیع‌تر استفاده می‌شود و معمولا سریع‌تر از روش دستی انجام می‌گیرد. سریع‌تر بودن این پروسه یکی از گزینه‌های مهم در لیست تفاوت جرمگیری عادی و تخصصی است.
بررسی علمی اثر جرمگیری بر دندان
برای پاسخ دقیق به این سوال که آیا جرم گیری دندان را خراب می کند، باید تاثیر این تکنیک درمانی بر روی دندان را بررسی کنیم. جرمگیری با حذف پلاک دندانی یا پلاک باکتریایی، موادی که سبب آسیب و پوسیدگی دندان می‌شوند را از بین می‌برد. در نتیجه علاوه بر ایجاد ظاهر زیبا، این تکنیک سبب افزایش میزان استحکام دندان‌ها می‌شود.
آیا جرمگیری به مینای دندان آسیب می‌زند؟
یکی از بزرگترین نگرانی‌ها و دغدغه‌های افراد، آسیب مینای دندان در طی روند جرمگیری است. با در نظر گرفتن سه نکته مهم، این دغدغه کاملا غیرمنطقی به نظر می‌رسد:
- ساختار مینای دندان: مینای دندان مقاوم‌ترین بافت بدن است که نقش محافظتی دارد. پوشیده شدن دندان توسط جرم و باکتری، به مراتب آسیب بیشتری به این بخش وارد میکند.
- ابزارهای جرمگیری: ابزارهای تخصصی پاکسازی و جرم‌زدایی دندان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تنها رسوبات چسبیده بر سطح دندان شما را از بین ببرند.
- انتخاب دندانپزشک ماهر: اگر فرایند درمان جرم دندان توسط یک دندانپزشک حاذق و باتجربه صورت بگیرد، هیچ نوع آسیبی به مینای دندان وارد نمی‌شود.
حساسیت دندان پس از جرمگیری؛ علت و درمان
احتمالا وجود حساسیت دندان پس از فرایند جرمگیری، این سوال را در ذهن شما پدید می‌آورد که آیا جرم گیری دندان ضرر دارد؟ پس از پایان روند حذف جرم دندانی، سطح دندان‌ها کاملا تمیز است. این مسئله سبب می‌شود که مصرف غذای سرد و گرم تا چند روز ناخوشایند به نظر برسد. این دسته از اثرات جرمگیری کاملا طبیعی هستند و پس از چند روز برطرف می‌شوند.
برای درمان چنین وضعیتی می‌توانید از خمیردندان‌های ضدحساسیت و دهانشویه‌های فلورایددار استفاده کنید. همچنین بهتر است تا حد امکان از مصرف غذاهای تحریک‌کننده مثل خوراکی‌های اسیدی یا شیرین در روزهای اول پس از جرمگیری اجتناب کنید. اگر این حساسیت تا بیش از ۲ هفته بعد از جرم زدن ادامه داشت، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا جرم گیری دندان را خراب میکند؟
به طور کلی اگر جرمگیری به روش اصولی و با استفاده از ابزارهای مناسب صورت بگیرد، خطری دندان و لثه را تهدید نمی‌کند. این جرم‌ها هستند که برای سلامت دندان و دهان خطرناک هستند، نه فرایند جرمگیری! بنابراین پاسخ سوال آیا جرم گیری دندان ضرر دارد، منفی است.
باورهای غلط رایج
متاسفانه باورهای غلطی در مورد جرمگیری کردن و تمیزکردن دندان توسط دندانپزشک وجود دارد که افراد را از انجام این پروسه درمانی منصرف میکند. این شایعات غلط در مورد تاثیر جرم گیری بر دندان، هیچ پایه و اساس درستی ندارند. بنابراین نمی‌توان تکنیک‌های جرمگیری در منزل و کلینیک را با یکدیگر مقایسه کرد.
جرمگیری دندان‌ها را نازک میکند!
یکی از باورهای اشتباه و رایج در مورد درمان پلاک دندان، از بین رفتن لایه‌های این عضو در جریان جرمگیری است. وسایلی که برای پاک کردن پلاک دندانی استفاده می‌شوند، اصلا قادر به خراشیدن سطح دندان و مینای آن نیستند.
جرمگیری سبب لق شدن دندان می‌شود!
دیگر عقیده اشتباهی که ممکن است در ذهن شما شکل گرفته باشد، لق شدن دندان یا جابه‌جایی آن است. زمانی که بیماری پیشرفته لثه وجود داشته باشد، با از بین بردن جرم‌هایی که بین لثه سالم و دندان قرار گرفته‌اند، فرد احساس میکند دندانش لق شده. یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها در لیست تاثیر جرم بر لثه، تحلیل این عضو است. در نتیجه این لقی به دلیل حضور طولانی مدت جرم دندان و پلاک میکروبی است و جرمگیری هیچ نقشی در آن ندارد.
فواید جرمگیری در جلوگیری از آسیب‌های جدی‌تر
ممکن است از خود بپرسید که آیا جرمگیری ضروری است؟ تاثیر جرمگیری بر سلامت دهان چیست؟ جرمگیری با زدودن باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی مضر، از پوسیدگی و آسیب بیشتر دندان جلوگیری میکند. در واقع رابطه جرم گیری و خرابی دندان، کامل برعکس است. از سوی دیگر این تکنیک درمانی می‌تواند از ژنژیویت (التهاب لثه) یا پیشرفت آن به سمت پریودنتیت جلوگیری کند. در نظر بگیرید که در چنین حالتی هزینه درمانی نیز به شدت کاهش پیدا میکند.
جرمگیری مناسب چه کسانی است؟
فرقی نمی‌کند که چه روتین بهداشتی دقیقی برای حفظ سلامت دهان و دندان خود در نظر گرفته باشید، در هر صورت پلاک‌های دندانی روی سطوح دندان تشکیل می‌شوند. بنابراین همه افراد باید با توجه به شرایط خود، به شکل دوره‌ای برای انجام تکنیک جرمگیری به دندانپزشکی مراجعه کنند.
افراد مناسب برای جرمگیری
با توجه به سبک زندگی و میزان مراقبت از دندان‌ها، برخی از افراد بیشتر از سایرین نیاز به جرمگیری دارند. چرا که پلاک‌های دندانی در این افراد زودتر تشکیل می‌شوند. در صورتی که هر یک از عوامل زیر در مورد شما صدق میکند، باید با مراجعه به دندانپزشک، زمان مناسب برای جرمگیری دندان‌های خود را تعیین کنید:
- کسانی که پلاک دندانی دارند.
- کسانی که مبتلا به التهاب لثه هستند.
- افرادی که سیگار و سایر دخانیات را مصرف می‌کنند.
- افرادی که چای و قهوه زیادی می‌نوشند.
- کسانی که دندان‌های روی هم رفته دارند.
- افرادی که به شکل مرتب مسواک نمی‌زنند.
چه زمانی نباید جرمگیری انجام داد؟
آیا شرایط وجود دارد که مضرات جرم گیری دندان از فواید آن بیشتر باشد؟ پاسخ این سوال مثبت است! در چه شرایطی پاسخ سوال آیا جرم گیری دندان را خراب می کند، مثبت است؟ در برخی از شرایط برای جلوگیری از آسیب دندان، بهتر است که جرمگیری اجرایی نشود. زمانی که شخص به بیماری پیشرفته لثه، جرم زیرلثه یا پریودنتیت پیشرفته دچار است، جرمگیری نمی‌تواند مشکلی را حل کند. التهاب لثه این افراد به حدی زیاد است که به بافت همبند یا استخوان نفوذ کرده و تنها درمان آن جراحی است.
از دیگر محدودیت‌های جرمگیری دندان زمانی است که مینای دندان از قبل آسیب دیده باشد. در این صورت امکان بروز آسیب‌های جرمگیری دندان در اثر استفاده از ابزارها مختلف وجود دارد و بهتر است این تکنیک درمانی اجرایی نشود.
نتیجه‌گیری نهایی
جرمگیری مضر یا مفید؟ آیا جرم گیری دندان را خراب میکند؟ جرمگیری یکی از تکنیک‌های درمانی روتین و کم‌خطر در دندانپزشکی است که با هدف بهبود سلامت دندان صورت می‌گیرد. شاید شما هم شایعات و اطلاعات اشتباهی را در مورد عوارض و مضرات جرم گیری دندان شنیده باشید؛ اما به‌راستی آیا جرم گیری دندان را خراب می کند؟ همان‌طور که بررسی کردیم، این باورهای عامیانه کاملا غلط هستند و در صورت اجرای درست جرمگیری، هیچ‌گونه آسیبی به مینای دندان یا لثه وارد نمی‌شود.
در این مطلب هدف جرمگیری، ابزارها و روش اجرای آن را شرح دادیم؛ سپس به فواید و معایب جرمگیری پرداختیم. بهتر است با مراجعه به یک دندانپزشک ماهر به صورت دوره‌ای، نکات لازم برای رعایت بهداشت دهان و دندان را فرا بگیرید.