از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم؟ علائم بیماری لثه که نباید نادیده بگیرید
لثه یکی از عضوهای حساس بدن به شمار می‌رود که مانند هر عضو دیگری، در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی، دچار بیماری و آسیب می‌شود. لثه سالم به عنوان عضو مهمی از لبخند هر شخص، می‌تواند زینت‌بخش صورت باشد. از سوی دیگر سلامت لثه تضمینی برای بوی مطبوع دهان و احساس راحتی در غذا خوردن خواهد بود. به همین دلیل ضروری است که بدانیم از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم؟ و روش پیشگیری از آن‌ها را یاد بگیریم.
نکته مهم درباره این بیماری‌ها، تشخیص زود هنگام آن‌ها و درمان به‌موقع است. اگر به علائم اولیه از جمله تغییر رنگ لثه، تورم و التهاب یا لکه‌های سفید بی‌توجهی شود، علائم شدیدتری مانند عفونت دندانی، بوی بد دهان و حتی آسیب به دندان‌ها را شاهد خواهیم بود. با توجه به تاثیر این بیماری بر کیفیت زندگی، بهتر است با مشاهده آن‌ها به سرعت به پزشک مجرب مراجعه کنید. در این مطلب به طور جامع به همراه منابع خارجی مانند به علائم بیماری لثه و واکنش مناسب در برابر آن‌ها خواهیم پرداخت. مطابق این منابع:
بیماری پریودنتال یا بیماری لثه (Periodontal Disease (Gum Disease)) التهاب و عفونت لثه‌ها و استخوانی است که از دندان‌های شما حمایت می‌کند. این بیماری ممکن است نتیجه بهداشت ضعیف دهان باشد، اما برخی افراد به دلایل مختلف بیشتر مستعد این نوع عفونت هستند. علائم این بیماری می‌تواند شامل بوی بد دهان، لق شدن دندان‌ها، خونریزی و تورم لثه‌ها باشد. بسته به شدت بیماری، درمان‌های مختلفی برای آن وجود دارد.
بیماری لثه چیست؟
جهت تشخیص بیماری لثه، ابتدا باید با مفهوم آن آشنا شویم. بیماری یا عفونت لثه در حقیقت به مجموعه‌ای از رایج‌ترین مشکلات دهان و دندان اطلاق می‌شود. برای جلوگیری از آسیب بیشتر به لثه و بافت‌های اطراف آن توسط این علائم، باید تعریف این بیماری و تاثیر آن بر سایر بیماری‌ها را بررسی کنیم.
تعریف بیماری لثه
به طور کلی می‌توان مهم‌ترین مشکلات لثه را در دو دسته ژنژیویت و پریودنتیت خلاصه کرد. در ادامه این دو اصطلاح پزشکی را بررسی می‌کنیم:
- ژنژیویت (Gingivitis)، عفونت باکتریایی لثه یا التهاب لثه، بیماری شایعی محسوب می‌شود که عامل اصلی ایجاد پلاک لثه یا همان جرم‌های سفید رنگ بر روی لثه است.
- پریودنتیت (Periodontitis) در حقیقت مرحله پیشرفته بیماری لثه است که التهاب مزمن موجود در لثه به لایه‌های زیرین مثل استخوان و بافت همبند سرایت کرده است.
تاثیر بیماری لثه بر سایر بیماری‌های بدن
جالب است بدانید که بیماری لثه یا بیماری پریودنتال می‌تواند بر روی روند پیشرفت سایر بیماری‌های مزمن تاثیر جدی بگذارد. به طور کلی این بیماری با افزایش سطح قند خون، مشکلات جدی در روند کنترل دیابت به وجود می‌آورد. از سوی دیگر این بیماری با ایجاد التهاب مزمن، شانس تشدید بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز افزایش می‌دهد.
علائم و نشانه‌های بیماری لثه
اگر از خود می‌پرسید که از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم، شناختن علائم این بیماری راهکار شما برای تشخیص خواهد بود. بسته به درجه شدت و شرایط بیماری، ممکن است فرد علائم متفاوتی را تجربه کند. برای درک بهتر، نشانه‌های بیماری لثه را بر اساس درجه پیشرفت بیماری، به دو دسته اولیه و پیشرفته تقسیم می‌کنیم.
علائم اولیه
علائم التهاب لثه در مرحله ابتدایی یا ژنژیویت، شیوع بسیار بالایی دارند. در چنین حالتی شاهد تغییر رنگ لثه، یعنی قرمز و متورم شدن آن‌ها هستیم. در نتیجه تورم لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، خونریزی لثه اتفاق می‌افتد. از سوی دیگر بعد از چند ساعت مسواک نزدن، می‌توان لکه‌های سفید رنگ را بر روی لثه‌ها مشاهده کرد.
علائم پیشرفته
در حالت پیشرفته کیسه‌هایی بین دندان و لثه ایجاد می‌شوند که میزان تجمع باکتری و عفونت را افزایش می‌دهند. وجود چرک در لثه‌ها بوی بد دهان را افزایش داده و درد مزمن لثه را برای فرد به وجود می‌آورد. در موارد خیلی پیشرفته نشانه‌های پریودنتیت، این پاکت لثه سبب لق شدن دندان و افتادن آن‌ها می‌شود. تورم بافت نرم با معاینه لثه تشخیص داده می‌شود.
عوامل ایجادکننده بیماری لثه
برای این که بفهمیم بیماری لثه داریم، باید با عوامل ایجادکننده آن آشنا باشیم تا از تاثیر آن‌ها تا حد امکان جلوگیری نماییم.
بهداشت نامناسب دهان
شاید بتوان مهم‌ترین علت ایجاد بیماری لثه را، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان دانست. جرم‌ها و باکتری‌هایی که به واسطه عدم رعایت بهداشت دهان ایجاد می‌شوند، علت اصلی پوسیدگی دندان و التهاب لثه به شمار می‌روند. تشکیل پلاک دندانی در مرور زمان سبب التهاب لثه و آسیب دیدن بافت دهان می‌شود.
سایر عوامل خطرزا
به غیر از عدم رعایت بهداشت، عوامل دیگری می‌توانند در ایجاد بیماری لثه دخیل باشند. در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- مصرف سیگار و دخانیات
- عوامل ژنتیکی
- ابتلا به دیابت پیشرفته و کنترل نشده
- استرس و اضطراب مداوم
- تغییرات هورمونی مثل افزایش هورمون استروژن و پروژسترون در بارداری یا سایر قسمت‌های چرخه قاعدگی و پریود
چگونه بیماری لثه را تشخیص دهیم؟
تا این قسمت اطلاعات خوبی را در مورد چیستی بیماری لثه، علائم و عوامل ایجادکننده آن ارائه کردیم. با این حال مهم‌ترین سوال این است که از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم؟ به طور کلی تشخیص عفونت لثه در خانه، امکان‌پذیر نیست و برای پاسخ به این سوال باید راهکارهای زیر را در نظر بگیریم.
معاینه توسط دندان پزشک
بهترین و مطمئن‌ترین راه برای تشخیص بیماری لثه، انجام معاینه توسط دندانپزشک است. شخصی که سال‌های زیادی را به مطالعه بیماری‌های دهان و دندان پرداخته است، بهتر می‌تواند وضعیت بیماری و روند پیشرفت آن را تشخیص دهد. برای مثال وجود عقب‌نشینی لثه می‌تواند نشان‌دهنده پیشرفته بودن این بیماری باشد. تشخیص مشکلات دندان و لثه توسط دندانپزشک و ارائه روش‌های درمانی اصولی، می‌تواند سلامت دهان و دندان شما را تضمین نماید.
ابزارهای تشخیصی
زمانی که برای تشخیص بیماری لثه به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، ممکن است او از ابزارهای تشخیصی زیر، برای تعیین شرایط لثه شما استفاده کند:
- پروب لثه: پروب لثه یا پریودنتال (Periodontal Probe) یک ابزار تشخیصی برای اندازه‌گیری عمق پاکت‌های لثه است. پاکت دندانی بیشتر از ۳ میلی‌متر، وجود بیماری لثه را تضمین می‌کند.
- اشعه ایکس: تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس از استخوان فک و بافت‌های اطراف لثه می‌تواند شدت بیماری و وضعیت دهان را برای فرد متخصص آشکار کند.
روش‌های پیشگیری از بیماری لثه
چگونه لثه‌های سالم داشته باشیم؟ برای پاسخ به این سوال باید به رابطه بین بهداشت دهان و پیشگیری از عفونت بپردازیم. به طور کلی داشتن یک روتین بهداشتی دقیق در کنار تغذیه مناسب می‌تواند شانس ابتلا به بیماری لثه را تا حد زیادی کاهش دهد. در ادامه هر یک از راه‌های پیشگیری از عفونت لثه را بررسی می‌کنیم:
داشتن روتین بهداشت دهان
روتین بهداشتی آسان و موثر برای حفظ سلامت لثه‌ها شامل چند اصل کلیدی می‌شود:
- مراقبت از لثه با مسواک زدن به شکل اصولی و آرام
- تعویض مسواک هر ۳ ماه یکبار
- استفاده از نخ دندان و دهانشویه به شکل روتین
- کنترل وضعیت دندان‌ها توسط دنداپزشک هر ۶ ماه یکبار
- پرهیز از استعمال سیگار و دخانیات
نقش تغذیه سالم
داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند با افزایش سیستم ایمنی بدن، احتمال رشد باکتری مضر در محیط دهان را کاهش دهد. به طور کلی اصول داشتن تغذیه سالم برای پیشگیری از بیماری‌های لثه شامل موارد زیر می‌شود:
- داشتن رژیم غنی از ویتامین‌های C و D
- مصرف مواد غذایی حاوی روی و آهن
- کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده
- کاهش مصرف شیرینی‌جات
- پرهیز از مصرف الکل
- مصرف آب کافی
درمان بیماری لثه
حالا که می‌دانیم باید از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم، باید شیوه‌های درمانی را بررسی کنیم. باید به این مسئله توجه کنید که درمان بیماری لثه با توجه به وضعیت بیماری فرد و میزان تخریب لثه صورت می‌گیرد. در ادامه رایج‌ترین روش‌های درمانی برای بیماری لثه را بررسی می‌کنیم.
درمان‌های اولیه
با مشاهده علائم اولیه التهاب لثه، می‌توان از برنامه‌های درمانی تمیز کردن عمیق دندان مثل روت پلنینگ و جرم‌گیری برای حفظ سلامت دهان استفاده کرد. برای درمان عفونت لثه به دستور پزشک می‌توان از آنتی بیوتیک‌های مختلف استفاده کرد. بعد از اجرای این روش‌ها شاهد رفع بوی بد دهان هستیم.
روت پلنینگ
روت پلنینگ (Root Planing) روشی است که در آن جرم دندان، خصوصا در قسمت خط لثه زدوده می‌شوند. در برخی موارد ممکن است بسته به وضعیت پلاک‌ها، حتی برخی از قسمت‌های دندان پولیش شود.
جرم‌گیری دندان
جرم‌گیری دندان یا (Scaling) از وسیله خاصی استفاده می‌شود تا هر نوع پلاک یا تارتار از زیر خط لثه‌ها پاک شود. به این ترتیب تمیز کردن پلاک لثه به شکل عمقی و اثربخش صورت می‌گیرد.
درمان‌های پیشرفته
در التهاب پیشرفته، بافت لثه دچار تحلیل می‌شود و بهترین راه برای درمان آن استفاده از تکنیک‌های مختلف جراحی است. با استفاده از درمان ریشه‌ای، جراح دندانپزشک فضای بین لثه‌ها و دندان‌ها را به شکل عمقی پاکسازی می‌کند. اگر وضعیت آبسه لثه بسیار پیشرفته باشد، جراح مجبور است که بخشی از بافت لثه را بردارد. در چنین شرایطی ممکن است از تکنیک‌های پیوند بافت یا استخوان استفاده شود.
درمان خانگی
در مراحل ابتدایی بیماری لثه، امکان بهبود آن با استفاده از درمان‌های خانگی وجود دارد. به طور کلی بهترین درمان خانگی برای تسکین بیماری لثه، استفاده از آب نمک برای کاهش التهاب است. در کنار آن می‌توانید از دهانشویه‌های موجود در داروخانه‌ها استفاده کنید.
پاسخ به دغدغه‌های مخاطبان
با وجود توضیحاتی که ارائه شد، همچنان ممکن است سوالاتی در ذهن شما وجود داشته باشد. در واقع پاسخ به این سوال که از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم، نمی‌تواند تمامی نگرانی‌ها در مورد بیماری لثه را کاهش دهد.
هزینه‌های درمان
به طور معمول هزینه‌های درمان مربوط به دندان اندکی بالا است. استفاده از خدمات بیمه می‌تواند تا حد زیادی این هزینه‌ها را پوشش دهد. از سوی دیگر می‌توانید با معاینه لثه توسط دندانپزشک و ویزیت دوره‌ای از پیشرفت بیماری و هزینه‌های هنگفت درمانی جلوگیری کنید.
آیا درمان دردناک است؟
میزان درد در پروسه‌های دندانپزشکی، به نوع تکنیک درمانی و تحمل درد فرد بستگی دارد. به طور کلی در حین اجرای برنامه‌های درمانی، پزشک از آمپول بی‌حسی استفاده می‌کند و میزان تجربه درد لثه توسط شما را به حداقل می‌رساند. با کمتر شدن میزان بی‌حسی ممکن است کمی احساس ناخوشایند داشته باشید که این مسئله با استفاده از مسکن برطرف می‌شود.
نتیجه‌گیری
حفظ سلامت دندان‌ها و لثه، اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که عدم توجه به نکات بهداشتی می‌تواند در طولانی‌مدت سبب تخریب دندان‌ها و التهاب لثه شود. این شرایط سبب بروز احساس درد، بوی بد دهان و حتی ایجاد هزینه‌های مربوط به درمان خواهد شد. بیماری لثه یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که مراحل مختلفی دارد و در سطح پیشرفته می‌تواند زندگی فرد را مختل کند.
در این مطلب توضیح دادیم که از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم و علائم این بیماری را شرح دادیم. شما می‌توانید با دریافت مشاوره از یک پزشک حاذق یا مطالعه مقالات مرتبط، اطلاعات کافی در مورد بیماری لثه و سایر بیماری‌های دندان را به دست بیاورید و تشخیص زودهنگام روند درمان را تسهیل کنید.