راهنمای علائم سرطان ریه در کودکان
محتوای این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان متخصص مشورت بگیرید.
سرطان یکی از آن بیماری‌های ناگواری است که متاسفانه گریبان‌گیر کودکان نیز می‌شود و شیوع، پیش‌آگاهی و روش درمان آن با بزرگسالان تفاوت دارد. سرطان ریه یک بیماری کشنده به شمار می‌رود که با وجود شیوع کم در کودکان، همچنان جان بسیاری از آن‌ها گرفته است. به همین دلیل ضروری است که علائم این بیماری از جمله سرفه، درد سینه، بی‌حالی، ضعف و… در سطوح زودهنگام شناسایی شده و هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام شود. کسب آگاهی نسبت به این علائم می‌تواند سبب تسریع فرایند بهبود کودک شود. البته در نظر داشته باشید که تشخیص قطعی پس از دریافت نتایج آزمایشات و تنها با تایید پزشک صورت می‌گیرد و نباید هر علامتی را جزئی از نشانگرهای سرطان دانست.
سرطان ریه در کودکان چیست؟
برای این که بتوانید علائم سرطان در کودکان را به درستی تشخیص دهید، ابتدا باید با مفهوم و انواع مختلف آن آشنا شوید.
تعریف سرطان ریه در کودکان
سرطان ریه به معنی گسترش کنترل‌نشده سلول‌ها تغییریافته در بافت شش‌ها است. با وجود نادر بودن، همچنان این بیماری برخی از کودکان زیر ۱۳ سال را درگیر می‌کند و در صورت عدم اداره صحیح سبب آسیب‌های ناگواری می‌شود. توضیحات تخصصی که در ژورنال‌های بین‌المللی در تعریف از این موضوع ارائه شده است به این شرح است:
سرطان های ریه در جمعیت های اطفال نادر است، اما شامل تومور کارسینوئید، میوفیبروبلاستیک التهابی و بلاستومای پلئورو ریوی است. حتی تومورهایی که به ندرت دیده می شوند شامل کارسینوم سلول کوچک و آدنوکارسینوم هستند.
انواع سرطان ریه در کودکان
انواع مختلفی از این بیماری در کودکان تشخیص داده شده است. برخی از این سلول‌های سرطانی تنها بافت ریه را درگیر می‌کنند و برخی دیگر با تهاجم سبب درگیر شدن سایر ارگان‌ها می‌شوند. امروزه انواع سرطان ریه در کودکان شامل دو مورد اصلی می‌شود:
- سرطان سلول ریه کوچک ریه: Small-Cell Lung Cancer یا به اختصار SCLC چندان در کودکان شایع نیست. با این حال این بیماری به سرعت رشد می‌کند و احتمال متاستاز آن به سایر ارگان‌ها زیاد است.
- سرطان غیر سلول کوچک ریه: Non-Small Cell Lung Cancer یا NSCLC شیوع بیشتری دارد و خود شامل آدنوکارسینوما، کارسینوم سلول بزرگ و کارسینوم سلول سنگفرشی می‌شود.
علائم و نشانه‌های سرطان ریه در کودکان
جهت این که بتوانید با تشخیص زود هنگام از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و روند بهبود آن را تسریع کنید، باید علائم و نشانه‌های سرطان ریه را به خوبی بشناسید. برخی از علائم سرطان ریه در کودکان با بزرگسالان مشترک هستند و برخی دیگر به شکل اختصاصی رخ می‌دهند.
علائم اولیه سرطان ریه در کودکان
علائم سرطان ریه در مراحل ابتدایی بیماری، شباهت زیادی با علائم بیماری‌های رایج تنفسی دارند. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های اولیه سرطان ریه در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند:
- سرفه‌های مکرر و مقاوم به درمان
- تنگی نفس بدون دلیل واضح و ناگهانی
- درد منتشرشونده قفسه سینه
- خستگی و ضعف در حین انجام فعالیت‌های روزمره
- تب‌های مکرر که بدون دلیل واضح رخ می‌دهند
- عفونت‌های مکرر تنفسی مثل ذات الریه و برونشیت مقاوم به درمان
- کاهش اشتها و عدم تمایل به غذا خوردن
علائم پیشرفته سرطان ریه در کودکان
رشد تومور و گسترش بیماری در بدن می‌تواند علائم پیشرفته سرطان ریه را ایجاد کند. موارد زیر جزئی از علائم سرطان ریه در کودکان به شکل پیشرفته محسوب می‌شوند:
- سرفه مداوم و خونی
- صدای خس خس سینه در حین تنفس
- کاهش وزن شدید و غیرقابل توضیح
- علائم متاستاز مثل سردردهای مکرر یا تورم شکم
- کبودی پوست یا خونریزی غیرعادی
علائم خاص در کودکان
برخی از علائم در کودکان زنگ خطری برای تشخیص سرطان ریه محسوب می‌شوند. در حقیقت این علائم فقط در بیماران کم سن و سال مشاهده می‌شود. تاخیر در رشد، کاهش انرژی و عدم تمایل به بازی کردن از علائم سرطان در بچه‌ها هستند. ممکن است علائم عصبی خاصی مثل تشنج یا سندرم هورنر نمایانگر این بیماری باشند. پس در صورت مشاهده این علائم در اسرع وقت کودک خود را جهت معاینه تخصصی نزد پزشک ببرید.
هشدارها و علائم غیرمعمول
برخی از علائم سرطان ریه شیوع زیادی ندارند و معمولا بررسی آن‌ها پزشک را به سوی سایر مشکلات هدایت می‌کند. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعریق شبانه
- ضخیم شدن نوک انگشتان و تغییر شکل ناخن‌ها
- تغییر رنگ پوست
- تورم صورت و گردن به دلیل انسداد ورید اجوف فوقانی
- مشکلات بلع
- درد شانه و بازو
البته به این مسئله دقت کنید که هیچ یک از این علائم به تنهایی نمی‌تواند بیانگر وجود سرطان ریه در کودک شما باشد. بررسی و تشخیص نهایی بر عهده پزشک متخصص است. بنابراین در صورت وجود چند مورد از این علائم بهتر است با مراجعه به پزشک، از وجود یا عدم وجود بیماری باخبر شوید.
نحوه تشخیص سرطان ریه در کودکان
سوال بسیاری این است که پس از مشاهده علائم سرطان ریه در کودکان، از چه روش‌های برای تشخیص قطعی بیماری استفاده می‌شود. مجموعه‌ای از معاینات بالینی و آزمایشات برای تشخیص سرطان ریه در کودکان استفاده می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
روش‌های تشخیصی متداول
در ابتدا پزشک متخصص ریه با استفاده از استتوسکوپ یا همان گوشی پزشکی، به صدای ریه کودک گوش می‌دهد و برای تشخیص بهتر، نواحی مشکوک را لمس می‌کند. سپس برای بررسی تاریخچه پزشکی بیمار سوالاتی در مورد وجود افراد سیگاری در خانواده و سوابق بیماری کودک را مطرح می‌کند. یکی دیگر از سوالات مهم در بررسی‌های بالینی، وجود سابقه سرطان در اقوام درجه یک کودک است.
استفاده از تصاویر پزشکی و اسکن‌ها
استفاده از تصاویر پزشکی و انواع اسکن به تشخیص بیماری و آگاهی از وضعیت پیشرفت آن کمک می‌کند. به طور کلی از رادیوگرافی، CT اسکن و MRI برای تشخیص بیماری سرطان ریه کودکان استفاده می‌شود:
- رادیوگرافی قفسه سینه: در رادیوگرافی معمولی از قفسه سینه می‌تواند وجود تومور را به شکل یک توده سفید یا خاکستری مشاهده کرد.
- سی تی اسکن: در این روش با استفاده از تصویربرداری سه‌بعدی، می‌توان اطلاعات دقیق‌تری نسبت به اندازه و محل دقیق قرارگیری تومور به دست آورد.
- ام آر آی: این روش بیشتر در مراحل پیشرفته بیماری و برای بررسی وضعیت متاستاز یا تهاجم توده به سایر ارگان‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مشاوره با پزشک متخصص
پس از انجام معاینات بالینی و آزمایشات، باید با پزشکان متخصص ریه و متخصص انکولوژی کودکان صحبت کنید. پیشنهاد می‌کنیم که پس از مشورت با چند متخصص در این زمینه در مورد شیوه درمان تصمیم‌گیری کنید. به طور کلی بسته به علائم سرطان ریه در کودکان و مرحله آن، پلن‌های درمانی متفاوتی در نظر گرفته می‌شود. روش‌های استاندارد برای درمان کودکان مبتلا به سرطان ریه شامل موارد زیر می‌شود:
جراحی تومور
در صورتی که متاستاز صورت نگرفته باشد و سایز تومور سبب بروز اختلالات مختلف شده باشد، از تکنیک‌های جراحی برای برداشتن آن استفاده می‌شود. با این وجود احتمال عود کردن بیماری و بازگشت تومور وجود دارد.
شیمی درمانی برای از بین بردن سرطان ریه کودکان
در این روش درمان سرطان استفاده از داروهای مختلف سبب سرکوب رشد و ریشه‌کن شدن سلول‌های تغییر یافته می‌شود. تعداد جلسات درمانی، نوع دارو، فاصله بین هر جلسه و… با توجه به تشخیص پزشک تعیین می‌شوند.
پرتو درمانی برای درمان سرطان ریه
پرتو درمانی که معمولا همراه با شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، روشی است که در آن سلول‌های سرطانی مورد هدف اشعه قرار می‌گیرند. این روش معمولا زمانی استفاده می‌شود که سرطان گسترش زیاد پیدا نکرده باشد.
پیشگیری و آموزش والدین
با وجود این که سرطان شش در کودکان شیوع زیادی ندارد، همچنان باید به علائم سرطان ریه در کودکان دقت کرد. به همین دلیل والدین باید با شناخت علائم سرطان ریه در بچه‌ها، در تشخیص بیماری کودکان پیشرو باشند.
آگاهی والدین از علائم و پیشگیری
به طور کلی برای پیشگیری زودهنگام از پیشرفت بیماری باید علائم هشدار دهنده مثل سرماخوردگی ساده بیش از ۲ هفته را جدی بگیرید. در صورتی که کودک شما از کاهش وزن شدید و بی‌دلیل یا بی‌اشتهایی افراطی رنج می‌برد، باید علائم را پیگیری کنید. سرفه‌های مکرر، تب بی‌دلیل و درد قفسه سینه از دیگر مواردی هستند که باید پس از مشاهده متداول آن‌ها به پزشک مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که سابقه سرطان ریه در اقوام درجه یک نیز نقش مهمی در ابتلای کودک به این بیماری دارد.
برای پیشگیری از ابتلای کودک خود به این بیماری از قرار گرفتن کودک در معرض آلاینده‌های محیطی مثل دود سیگار یا آلودگی هوا پرهیز کنید. با داشتن یک تغذیه سالم، سیستم ایمنی کودک را تقویت کرده و او را در یک محیط سالم پرورش دهید.
مشاوره و حمایت روانی
در صورتی که که کودک به سرطان ریه مبتلا است، باید حمایت روانی و عاطفی را بیش از پیش جدی بگیرید. والدین و کودک باید تحت نظر یک مشاور متخصص در این حوزه، نگرانی‌ها و استرس‌ها خود را مدیریت کرده و با چالش‌های عاطفی خود روبرو شوند. این نکته به عنوان پشتیبانی روانی به کودکان کمک می‌کند که به شیوه بهتری با درمان و عوارض جانبی ناشی از آن مقابله کنند.
نتیجه‌گیری
سرطان ریه یک بیماری ناشایع اما خطرناک در کودکان است که معمولا در دو نوع SCLC و NSCLC دیده می‌شود. در صورت عدم درمان صحیح و به موقع، این بیماری در سراسر بدن کودک پخش شده و تبعات بسیار بدی را به همراه دارد. آشنایی با علائم سرطان ریه در کودکان سبب تشخیص زودهنگام بیماری و تسریع روند بهبودی می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم با مشاهده علائمی مثل سرماخوردگی طولانی مدت، کاهش وزن شدید، سرفه خونی و تب مکرر، بی‌حالی و… به پزشک متخصص مراجعه کنید. فراموش نکنید که اکثر سرطان‌های ریه پس از گذراندن دوره درمان به شکل کامل بهبود پیدا می‌کنند.