راهنمای علائم سرطان ریه در کودکان

سرطان ریه در کودکان گرچه نادر است، اما از خطرناک‌ترین انواع سرطان محسوب می‌شود و تشخیص به‌موقع آن می‌تواند جان کودک را نجات دهد. مهم‌ترین علائم اولیه شامل سرفه‌های مکرر و مقاوم به درمان، تنگی نفس، درد قفسه سینه، تب‌های بی‌دلیل و عفونت‌های مکرر تنفسی است. والدین باید این نشانه‌ها را جدی گرفته و بدون اتلاف وقت کودک را به پزشک متخصص ریه یا انکولوژی کودکان نشان دهند؛ چرا که تنها بررسی تخصصی و انجام آزمایش‌های تکمیلی می‌تواند وجود یا عدم وجود سرطان را مشخص کند. آگاهی از این علائم و اقدام سریع برای درمان، کلید اصلی کنترل بیماری و افزایش شانس بهبودی است.

سرطان ریه در کودکان

سرطان ریه به معنی گسترش کنترل‌نشده سلول‌ها تغییریافته در بافت شش‌ها است. با وجود نادر بودن، همچنان این بیماری برخی از کودکان زیر ۱۳ سال را درگیر می‌کند و در صورت عدم اداره صحیح سبب آسیب‌های ناگواری می‌شود. توضیحات تخصصی که در ژورنال‌های بین‌المللی در تعریف از این موضوع ارائه شده است به این شرح است:

سرطان های ریه در جمعیت های اطفال نادر است، اما شامل تومور کارسینوئید، میوفیبروبلاستیک التهابی و بلاستومای پلئورو ریوی است. حتی تومورهایی که به ندرت دیده می شوند شامل کارسینوم سلول کوچک و آدنوکارسینوم هستند.

انواع سرطان ریه در کودکان

انواع مختلفی از این بیماری در کودکان تشخیص داده شده است. برخی از این سلول‌های سرطانی تنها بافت ریه را درگیر می‌کنند و برخی دیگر با تهاجم سبب درگیر شدن سایر ارگان‌ها می‌شوند. امروزه انواع سرطان ریه در کودکان شامل دو مورد اصلی می‌شود:

• سرطان سلول ریه کوچک ریه: Small-Cell Lung Cancer یا به اختصار SCLC چندان در کودکان شایع نیست. با این حال این بیماری به سرعت رشد می‌کند و احتمال متاستاز آن به سایر ارگان‌ها زیاد است.
• سرطان غیر سلول کوچک ریه: Non-Small Cell Lung Cancer یا NSCLC شیوع بیشتری دارد و خود شامل آدنوکارسینوما، کارسینوم سلول بزرگ و کارسینوم سلول سنگفرشی می‌شود.

علائم و نشانه‌های سرطان ریه در کودکان

جهت این که بتوانید با تشخیص زود هنگام از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و روند بهبود آن را تسریع کنید، باید علائم و نشانه‌های سرطان ریه را به خوبی بشناسید. برخی از علائم سرطان ریه در کودکان با بزرگسالان مشترک هستند و برخی دیگر به شکل اختصاصی رخ می‌دهند.

علائم اولیه سرطان ریه در کودکان

علائم سرطان ریه در مراحل ابتدایی بیماری، شباهت زیادی با علائم بیماری‌های رایج تنفسی دارند. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های اولیه سرطان ریه در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند:

• سرفه‌های مکرر و مقاوم به درمان
• تنگی نفس بدون دلیل واضح و ناگهانی
• درد منتشرشونده قفسه سینه
• خستگی و ضعف در حین انجام فعالیت‌های روزمره
• تب‌های مکرر که بدون دلیل واضح رخ می‌دهند
• عفونت‌های مکرر تنفسی مثل ذات الریه و برونشیت مقاوم به درمان
• کاهش اشتها و عدم تمایل به غذا خوردن

علائم پیشرفته سرطان ریه در کودکان

رشد تومور و گسترش بیماری در بدن می‌تواند علائم پیشرفته سرطان ریه را ایجاد کند. موارد زیر جزئی از علائم سرطان ریه در کودکان به شکل پیشرفته محسوب می‌شوند:

• سرفه مداوم و خونی
• صدای خس خس سینه در حین تنفس
• کاهش وزن شدید و غیرقابل توضیح
• علائم متاستاز مثل سردردهای مکرر یا تورم شکم
• کبودی پوست یا خونریزی غیرعادی

علائم خاص در کودکان

برخی از علائم در کودکان زنگ خطری برای تشخیص سرطان ریه محسوب می‌شوند. در حقیقت این علائم فقط در بیماران کم سن و سال مشاهده می‌شود. تاخیر در رشد، کاهش انرژی و عدم تمایل به بازی کردن از علائم سرطان در بچه‌ها هستند. ممکن است علائم عصبی خاصی مثل تشنج یا سندرم هورنر نمایانگر این بیماری باشند. پس در صورت مشاهده این علائم در اسرع وقت کودک خود را جهت معاینه تخصصی نزد پزشک ببرید.

هشدارها و علائم غیرمعمول

برخی از علائم سرطان ریه شیوع زیادی ندارند و معمولا بررسی آن‌ها پزشک را به سوی سایر مشکلات هدایت می‌کند. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعریق شبانه
• ضخیم شدن نوک انگشتان و تغییر شکل ناخن‌ها
• تغییر رنگ پوست
• تورم صورت و گردن به دلیل انسداد ورید اجوف فوقانی
• مشکلات بلع
• درد شانه و بازو

حتما به علت گریه شبانه کودک خود توجه کنید و البته به این مسئله دقت کنید که هیچ یک از این علائم به تنهایی نمی‌تواند بیانگر وجود سرطان ریه در کودک شما باشد. بررسی و تشخیص نهایی بر عهده پزشک متخصص است. بنابراین در صورت وجود چند مورد از این علائم بهتر است با مراجعه به پزشک، از وجود یا عدم وجود بیماری باخبر شوید.

نحوه تشخیص سرطان ریه در کودکان

سوال بسیاری این است که پس از مشاهده علائم سرطان ریه در کودکان، از چه روش‌های برای تشخیص قطعی بیماری استفاده می‌شود. مجموعه‌ای از معاینات بالینی و آزمایشات برای تشخیص سرطان ریه در کودکان استفاده می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

روش‌های تشخیصی متداول

در ابتدا پزشک متخصص ریه با استفاده از استتوسکوپ یا همان گوشی پزشکی، به صدای ریه کودک گوش می‌دهد و برای تشخیص بهتر، نواحی مشکوک را لمس می‌کند. سپس برای بررسی تاریخچه پزشکی بیمار سوالاتی در مورد وجود افراد سیگاری در خانواده و سوابق بیماری کودک را مطرح می‌کند. یکی دیگر از سوالات مهم در بررسی‌های بالینی، وجود سابقه سرطان در اقوام درجه یک کودک است.

استفاده از تصاویر پزشکی و اسکن‌ها

استفاده از تصاویر پزشکی و انواع اسکن به تشخیص بیماری و آگاهی از وضعیت پیشرفت آن کمک می‌کند. به طور کلی از رادیوگرافی، CT اسکن و MRI برای تشخیص بیماری سرطان ریه کودکان استفاده می‌شود:

• رادیوگرافی قفسه سینه: در رادیوگرافی معمولی از قفسه سینه می‌تواند وجود تومور را به شکل یک توده سفید یا خاکستری مشاهده کرد.
• سی تی اسکن: در این روش با استفاده از تصویربرداری سه‌بعدی، می‌توان اطلاعات دقیق‌تری نسبت به اندازه و محل دقیق قرارگیری تومور به دست آورد.
• ام آر آی: این روش بیشتر در مراحل پیشرفته بیماری و برای بررسی وضعیت متاستاز یا تهاجم توده به سایر ارگان‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پیشگیری و آموزش والدین

با وجود این که سرطان شش در کودکان شیوع زیادی ندارد، همچنان باید به علائم سرطان ریه در کودکان دقت کرد. به همین دلیل والدین باید با شناخت علائم سرطان ریه در بچه‌ها، در تشخیص بیماری کودکان پیشرو باشند.

آگاهی والدین از علائم و پیشگیری

به طور کلی برای پیشگیری زودهنگام از پیشرفت بیماری باید علائم هشدار دهنده مثل سرماخوردگی ساده بیش از ۲ هفته را جدی بگیرید. در صورتی که کودک شما از کاهش وزن شدید و بی‌دلیل یا بی‌اشتهایی افراطی رنج می‌برد، باید علائم را پیگیری کنید. سرفه‌های مکرر، تب بی‌دلیل و درد قفسه سینه از دیگر مواردی هستند که باید پس از مشاهده متداول آن‌ها به پزشک مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که سابقه سرطان ریه در اقوام درجه یک نیز نقش مهمی در ابتلای کودک به این بیماری دارد.

برای پیشگیری از ابتلای کودک خود به این بیماری از قرار گرفتن کودک در معرض آلاینده‌های محیطی مثل دود سیگار یا آلودگی هوا پرهیز کنید. با داشتن یک تغذیه سالم، سیستم ایمنی کودک را تقویت کرده و او را در یک محیط سالم پرورش دهید.

سخن پایانی

سرطان ریه در کودکان بیماری نادری است اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند به سرعت گسترش یابد و عوارض جبران‌ناپذیری ایجاد کند. آشنایی والدین با علائم اولیه مانند سرماخوردگی طولانی‌مدت، کاهش وزن شدید، سرفه خونی، تب‌های مکرر و بی‌حالی نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و موفقیت درمان دارد. اشتباه گرفتن این علائم با عفونت ساده ریه و درمان خودسرانه با مصرف شربت برای عفونت ریه کودک را در خطر قرار می دهند. بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت مشاهده نشانه‌های مشکوک، هرچه سریع‌تر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. برای دریافت خدمات تخصصی می‌توانید به متخصص ریه کودکان در شیراز یا متخصص ریه کودکان در کرج مراجعه کرده و از تجربه و دانش آن‌ها در مسیر درمان بهره‌مند شوید.