عمل بوکال فت چیست؟

اگر صورتتان پُف دارد و دوست دارید خطوط فک و گونه‌تان واضح‌تر شود، عمل بوکال فت (برداشتن چربی عمقی گونه) می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد — البته با آگاهی کامل از شرایط، مراقبت‌ها و ریسک‌ها. این عمل بدون برش روی پوست انجام می‌شود و دوره نقاهت کوتاهی دارد، اما مهم است که مهارت جراح و مراقبت بعد از عمل به‌درستی انجام شود، دوره نقاهت کوتاهی دارد.

بوکال فت چیست؟ 

• تعریف: پد چربی بوکال (Buccal Fat Pad) لایه‌ای طبیعی از چربی در عمق عضلات گونه است که به چهره ظاهری نرم و پر می‌دهد.

• بوکال فت برای چه کسانی است؟ همه افراد این چربی را دارند ولی اندازه ضخامت آن مختلف است.

• تغییر با سن: با افزایش سن، معمولاً بخشی از این چربی کاهش می‌یابد، اما در برخی افراد این بخش همچنان حجیم باقی می‌ماند و باعث می‌شود چهره گردتر دیده شود.

در این جراحی، دکتر متخصص زیبایی با استفاده از برش‌های کوچک داخل دهان، بخشی از چربی طبیعی عمقی گونه را برمی‌دارد تا ظاهر گونه‌ها باریک‌تر شود. از آن‌جا که این روش از داخل دهان انجام می‌شود، هیچ جای برشی روی پوست باقی نمی‌ماند و ظاهر بیرونی کاملاً طبیعی حفظ می‌شود.

محل دقیق چربی‌های بوکال در صورت

پد چربی بوکال در قسمت میانی و عمقی گونه‌ها قرار دارد و مانند بالشتکی نرم بین دو عضله‌ی مهم صورت جای گرفته است:

• عضله‌ی باکسیناتور (Buccinator): در قسمت داخلی گونه، نزدیک دهان
• عضله‌ی ماستر (Masseter): در سمت بیرونی، مسئول حرکات جویدن

این بخش از چربی‌های سطحی زیر پوست جداست و در لایه‌ای عمیق‌تر، نزدیک استخوان گونه قرار دارد. این چربی معمولاً در سه بخش (قدامی، میانی و خلفی) تقسیم می‌شود که بخش میانی هدف اصلی عمل تخلیه چربی گونه است.

تفاوت‌های نژادی در حجم و موقعیت چربی بوکال

مطالعات علمی نشان داده‌اند که توزیع، حجم و عمق چربی بوکال در گروه‌های قومی مختلف متفاوت است — بنابراین تکنیک جراحی باید برای هر قومیت شخصی‌سازی شود. تفاوت در حجم و موقعیت پد چربی بوکال در هر قومیت، تأثیر مستقیمی بر نتایج جراحی دارد. برای مثال:

آسیایی‌ها

چربی بوکال در این گروه معمولاً حجیم‌تر و جلوتر قرار دارد. بنابراین، در جراحی فقط بخش جلویی برداشته می‌شود تا چهره طبیعی‌تر باقی بماند و فرم صورت حفظ شود.

مطالعه‌ای از JAMA Facial Plastic Surgery نشان داد که در بیماران آسیایی، حذف فقط چربی جلویی، نتایج مثبت‌تری در حفظ ویژگی‌های طبیعی صورت دارد.

اروپایی‌ها/آمریکایی‌ها

در این گروه، چربی معمولاً در قسمت‌های عمیق‌تر و عقب‌تر صورت قرار دارد. حذف این چربی معمولاً موجب زاویه‌دار شدن بیشتر چهره می‌شود، که در برخی موارد مورد نظر است، اما در برخی دیگر ممکن است به تغییرات نامطلوب در خطوط طبیعی صورت منجر شود.

خاورمیانه‌ای‌ها

در این گروه، حجم چربی معمولاً متوسط است، اما چربی تمایل به پایین‌تر بودن دارد و با افزایش سن دچار افتادگی می‌شود. به همین دلیل، بهتر است در این گروه جابه‌جایی چربی انجام شود تا حذف کامل، چرا که جابه‌جایی می‌تواند نتایج طبیعی‌تری به‌ویژه در نواحی تحتانی صورت ایجاد کند.

مطالعه‌ای در Aesthetic Surgery Journal نشان داد که در خاورمیانه‌ای‌ها، جابه‌جایی چربی نسبت به حذف کامل، نتایج طبیعی‌تری می‌دهد.

آفریقایی‌تبارها

چربی در این گروه معمولاً ضخیم اما کم‌چگالی است. به همین دلیل، تأثیر بصری حذف چربی در این افراد کم‌تر از سایر گروه‌هاست. در این موارد، اغلب نیازی به حذف زیاد چربی بوکال نیست، چرا که تغییرات در ظاهر کمتر خواهد بود.

تفاوت عمل بوکال فت با تخلیه چربی زیرگونه

از دید بالینی، عمل Buccal Fat  جراحی عمقی و ظریف‌تری است که مستقیماً به حجم میانی صورت مربوط می‌شود، در حالی که تخلیه چربی زیر گونه بیشتر روی سطح و فرم خارجی گونه و فک اثر می‌گذارد. در جدول زیر بیشتر به تفاوت این دو اقدام زیبایی پرداخته‌ایم:

انواع روش‌های عمل بوکال فت چیست؟

عمل برداشت چربی عمقی گونه بسته به فرم صورت، ضخامت چربی و هدف زیبایی بیمار، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در ادامه، متداول‌ترین روش‌های این جراحی را به‌صورت خلاصه معرفی می‌کنیم:

۱. روش کلاسیک:

در این مدل، از طریق برش داخل دهان، بخش مشخصی از چربی عمقی گونه برداشته می‌شود. برای افرادی با صورت گرد یا پُف‌دار مناسب است و تغییر محسوسی در فرم گونه ایجاد می‌کند، بدون اینکه اثری از زخم روی پوست بماند.

۲. روش جزئی (انتخابی)

در این روش تنها مقدار کمی از چربی برداشته می‌شود تا ظاهر چهره طبیعی‌تر بماند. مناسب کسانی است که پُفی خفیف در گونه دارند و نمی‌خواهند تغییر زیادی در فرم صورت ایجاد شود.

۳. روش ترکیبی

در برخی موارد، تخلیه چربی گونه همراه با عمل‌های دیگری مانند لیفت صورت یا زاویه‌سازی فک انجام می‌شود. این روش برای کسانی مناسب است که قصد اصلاح کلی فرم صورت را دارند و می‌خواهند همه تغییرات در یک مرحله انجام شود.

۴. جراحی با انتقال چربی

در این تکنیک، چربی برداشته‌شده به نواحی کم‌حجم‌تر مانند زیر چشم یا چانه تزریق می‌شود تا تعادل بیشتری در چهره ایجاد گردد.

۵. روش ترمیمی

در مواردی که بیمار از نتیجه عمل قبلی رضایت ندارد، از تزریق چربی یا فیلر برای بازسازی حجم از دست‌رفته استفاده می‌شود تا تقارن و فرم طبیعی گونه بازگردد.

به گفته‌ی متخصصان زیبایی، انتخاب روش مناسب باید پس از ارزیابی دقیق چهره انجام شود تا علاوه بر بهبود فرم صورت، بافت طبیعی گونه و جوانی چهره حفظ شود.

مراحل انجام عمل بوکال فت صورت

جراحی Buccal Fat ، روشی کم‌تهاجمی اما دقیق است که معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. در ادامه مراحل اصلی را مرور می‌کنیم:

1. ضدعفونی دهان: دهان با محلول آنتی‌سپتیک (مثل کلرهگزیدین) شست‌وشو داده می‌شود تا احتمال عفونت کاهش یابد.
2. بی‌حسی موضعی: درون دهان بی‌حسی تزریق می‌شود تا بیمار حین عمل هیچ دردی احساس نکند.
3. برش داخلی: برشی حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر در داخل دهان، نزدیک عضله‌ی گونه ایجاد می‌شود؛ این برش ظاهری روی پوست ندارد.
4. تخلیه چربی: با فشار ملایم روی گونه، پد چربی عمقی نمایان و بخش موردنظر آن (معمولاً قسمت میانی) با دقت خارج می‌شود.
5. بخیه و کنترل خون‌ریزی: محل برش با بخیه‌های جذبی بسته می‌شود که خودبه‌خود جذب شده و نیازی به کشیدن ندارد.
6. پانسمان و ترخیص: پس از اطمینان از توقف خون‌ریزی، پانسمان سبک انجام می‌شود و بیمار همان روز مرخص می‌گردد.

در اغلب موارد، بی‌حسی موضعی همراه با تزریق لیدوکائین و اپی‌نفرین استفاده می‌شود. این ترکیب، علاوه بر بی‌درد کردن ناحیه، موجب کاهش خون‌ریزی حین جراحی خواهد شد. مدت عمل حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه برای هر دو طرف صورت است و فرد می‌تواند پس از ۴۸ ساعت به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.

چه کسانی برای عمل بوکال فت مناسب‌اند؟

این عمل برای همه افراد مناسب نیست و فقط در چهره‌های خاص نتیجه طبیعی و ماندگار دارد. افراد مناسب برای عمل بهتر از ویزگی‌های زیر را داشته باشند:

• افراد با صورت گرد، پُف‌دار یا بافت چربی میانی زیاد
• سن کمتر از ۴۵ سال و پوست با خاصیت ارتجاعی بالا
• سلامت عمومی مناسب و عدم مصرف سیگار یا نیکوتین
• وزن پایدار و انتظارات واقع بینانه از نتیجه عمل
• تمایل به زاویه سازی ملایم و طبیعی در چهره

چه کسانی عمل بوکال فت برایشان مناسب نیست؟

• چهره‌های لاغر یا استخوانی که احتمال فرورفتگی گونه دارند
• افراد مسن‌تر با افتادگی پوست یا کاهش بافت چربی طبیعی
• مبتلایان به دیابت کنترل‌نشده، اختلالات انعقادی یا عفونت فعال دهان

جراحی بوکال فت روی چربی عمقی اثر می‌گذارد و برای افرادی که تجمع چربیِ سطحی زیرپوستی دارند (زیرگونه/فک)، ممکن است لیپوساکشن سطحی یا روش‌های غیرتهاجمی مناسب‌تر باشد.

هزینه بوکال فت

هزینه این جراحی بسته به شرایط هر فرد متفاوت است و معمولاً پس از معاینه توسط جراح تعیین می‌شود. عوامل مؤثر بر هزینه شامل موارد زیر است:

• تجربه و تخصص جراح
• محل انجام عمل (کلینیک یا مرکز جراحی مجهز)
• نوع بی‌حسی یا بیهوشی مورد استفاده
• انجام هم‌زمان سایر جراحی‌ها مانند زاویه‌سازی یا فیس‌لیفت
• میزان چربی قابل برداشت و پیچیدگی آناتومی صورت

فواید و عوارض بوکال فت چیست؟

جراحی Buccal Fat با کاهش چربی عمقی گونه‌ها باعث کاهش پُفی صورت و وضوح بیشتر خطوط فک و گونه می‌شود. برش از داخل دهان انجام می‌گیرد، بنابراین هیچ جای زخمی روی پوست باقی نمی‌ماند و نتیجه ظاهری طبیعی و متعادل دارد. با این حال عوارض زیر نیست ممکن است در شرایطی بروز پیدا کنند:

• تورم، کبودی 
• احساس سفتی موقت در ناحیه گونه
• عدم تقارن موقت به‌علت تفاوت جذب تورم در دو سمت

در صورتی که عمل اصولی انجام نشود، در موارد نادر ممکن است شاهد عفونت، خون مردگی، آسیب به مجرای پاروتید یا شاخه‌های عصب فاسیا یا حتی برداشت بیش از حد چربی نیز باشیم.

سایت plasticsurgery توصیه می‌کند:

“اگر به جراحی فکر می‌کنید، زمانی را صرف بررسی عکس‌های جراحی حذف چربی دهانی کنید و در مورد آنچه که باید در دوران نقاهت انتظار داشته باشید، اطلاعات کسب کنید. آمادگی قبل از عمل به بیماران کمک می‌کند تا انتظارات معقولی داشته باشند و بهبودی سریع‌تری داشته باشند.”

مراقبت بعد از بوکال فت 

رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از عمل نقش مهمی در جلوگیری از بروز عوارض بالا و دستیابی به نتیجه بهینه دارد. مهم‌ترین مراقبت‌ها را در ادامه آورده‌ایم:

• استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول برای کاهش تورم و التهاب.
• خودداری از فشار یا لمس گونه‌ها تا زمان جذب بخیه‌ها.
• رعایت بهداشت دهان با شست‌وشوی منظم.
• خوابیدن با زاویه‌ی نیمه‌نشسته (۳۰ تا ۴۵ درجه) برای جلوگیری از تجمع مایع در گونه‌ها.
• مصرف غذاهای نرم و سرد تا سه روز و پرهیز از غذاهای داغ، سفت و ادویه‌دار.
• عدم مصرف سیگار، قلیان و الکل تا حداقل دو هفته پس از عمل.
• شروع فعالیت‌های سبک پس از روز سوم و پرهیز از ورزش سنگین تا پایان هفته‌ی دوم.
• معاینه‌ی پیگیری در هفته‌ی اول برای بررسی روند ترمیم بافت و تقارن گونه‌ها.

چه زمانی نتیجه قطعی لاغری گونه ها دیده می‌شود و چقدر ماندگاری دارد؟

در بیشتر بیماران، کاهش پُف گونه‌ها طی ۳ تا ۴ هفته نخست پس از عمل قابل مشاهده است، اما فرم نهایی چهره معمولاً پس از ۳ تا ۶ ماه مشخص می‌شود. این مدت زمانی است که تورم به طور کامل برطرف شده و بافت‌ها تثبیت می‌شوند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که در بیماران بدون تزریق قبلی، موفقیت عمل تقریباً ۱۰۰٪ بوده و عوارض به میزان قابل توجهی کمتر گزارش شده است. این مطالعه که در ژورنال Plastic & Reconstructive Surgery – Global Open منتشر شده، نشان می‌دهد که بیماران بدون تزریق قبلی، نتیجه بسیار بهتری داشته و کمتر دچار عوارض می‌شوند.

آیا شایعه پیری بعد از بوکال فت واقعیت دارد؟

برخلاف تصور رایج، بوکال فت به خودی خود موجب پیری چهره نمی‌شود. این مشکل فقط زمانی رخ می‌دهد که چربی عمقی گونه بیش از حد برداشته شود یا فرد از ابتدا صورت لاغر و پوست نازکی داشته باشد. در واقع، با افزایش سن، چربی طبیعی صورت کاهش می‌یابد و اگر در جوانی این ناحیه به صورت افراطی تخلیه شود (Over-resection)، احتمال گودی یا افتادگی گونه بیشتر خواهد شد.

جمع‌بندی

عمل بوکال فت روشی موثر برای زاویه‌سازی و کاهش پف گونه است، اما موفقیت آن به انتخاب درست هدف جراحی و مهارت جراح بستگی دارد. این عمل در صورت اجرای اصولی، تاثیری طبیعی و ماندگار خواهد داشت و برخلاف باور عمومی، باعث پیری چهره نمی‌شود. رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل و پرهیز از برداشت بیش از حد چربی، کلید دستیابی به نتیجه‌ای دلخواه و ماندگار است.