در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم؟ نکات مهم از زبان متخصصان

یکی از پرتکرارترین پرسش‌های مادران باردار، این است که در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم و از چه کارهایی پرهیز کنیم؟ در ماه آخر بارداری باید معاینات هفتگی تحت نظر پزشک را انجام دهید، تست‌های سلامت جنین مانند NST و سونوگرافی نهایی را فراموش نکنید و تغذیه سالم با وعده‌های کوچک و مغذی داشته باشید. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی و تمرینات لگن را با تأیید پزشک انجام دهید و از کارهای سنگین، سفر طولانی و استرس دوری کنید. همچنین ساک بیمارستان و برنامه زایمان خود را آماده کرده و با تکنیک‌های آرام‌سازی و حمایت خانواده، ذهن و بدن را برای زایمان مهیا کنید.

مراقبت‌های پزشکی ضروری در ماه نهم

اگر می‌پرسید در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم، باید توصیه‌های پزشک زنان درباره مراقبت‌های پزشکی را دنبال کنید. با انجام این اقدامات، که بر اساس راهنماهای علمی سازمان جهانی بهداشت (WHO) و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) ارائه شده‌اند، می‌توانید زایمانی راحت و بی‌خطر داشته باشید و حتی احتمال اتفاقاتی چون افسردگی پس از زایمان را کاهش دهید.

معاینات منظم هفتگی

در ماه آخر بارداری، انجام معاینات منظم هفتگی اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در این معاینه داخلی، وضعیت سلامت مادر و جنین بررسی می‌شود و پزشک پیشرفت زایمان را ارزیابی می‌کند. این بررسی‌ها به تشخیص به‌موقع مشکلات احتمالی و تصمیم‌گیری برای زمان مناسب زایمان کمک می‌کنند. برای رزرو وقت آنلاین پزشک زنان و زایمان و انجام معاینات ماه نهم بارداری، می‌توانید از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید.

آزمایش NST و سونوگرافی نهایی

در هفته‌های پایانی بارداری، انجام تست بیوفیزیکی (BPP) و آزمایش NST برای ارزیابی سلامت جنین ضروری است. این تست‌ها حجم مایع آمنیوتیک، ضربان قلب و حرکات جنین را بررسی می‌کنند. سونوگرافی هفته آخر نیز موقعیت جنین و جفت را بررسی کرده و نقش مهمی در تصمیم‌گیری برای نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) دارد.

بررسی وضعیت دهانه رحم و لگن

در هفته‌های پایانی بارداری، باید بررسی دهانه رحم انجام شده و موقعیت و میزان نرمی آن برای باز شدن، ارزیابی شود. این معاینات به پزشک زنان در تهران یا شهرهای دیگر کمک می‌کند تا روند آماده‌سازی برای زایمان را بررسی کرده و در صورت نیاز، اقدامات حمایتی مانند القای زایمان را برنامه‌ریزی کند.

تغذیه و رژیم غذایی در ماه آخر بارداری

یکی دیگر از کارهایی که در ماه آخر بارداری باید انجام دهیم، مصرف غذاهای مناسب است. رعایت تغذیه بارداری با جزئیات زیر و پرهیز از غذاهای مضر، می‌تواند به آماده‌سازی بدن مادر برای زایمانی آسان و ایمن، کمک کند. برای دریافت رژیم می‌توانید به یک متخصص تغذیه ماهر مراجعه کنید.

مواد غذایی تقویت‌کننده زایمان طبیعی

در ماه نهم حاملگی، مصرف سبزیجات برگ‌دار، غلات سبوس‌دار، حبوبات، مغزها و گوشت‌های کم‌چرب توصیه می‌شود. این غذاهای مفید بارداری سرشار از آهن، منیزیم و فیبر هستند و به حفظ انرژی، تقویت انقباض‌های رحمی و درمان یبوست در بارداری کمک می‌کنند. همچنین مصرف برخی خوراکی‌های محرک زایمان مانند خرما، روغن کرچک و سوپ و آش گرم تحت نظر پزشک، می‌تواند در آماده‌سازی بدن برای زایمان مؤثر باشد. 

غذاهای ممنوع و محدود

در آخرین ماه بارداری، باید مصرف غذاهای چرب، شور، پرادویه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و شیرینی‌های سنگین را کاهش دهید؛ چون احتمال سوزش معده بارداری، یبوست و افزایش فشار خون را بیشتر می‌کنند. مصرف گوشت نیم‌پز و تخم‌مرغ خام نیز ممنوع است. علاوه‌بر غذاها، باید به لیست داروهای مصرفی نیز توجه کنید. برای مثال جهت مقابله با افسردگی تنها داروهای ضد افسردگی مجاز در بارداری و تجویز شده توسط پزشک باید مصرف شود.

نحوه تقسیم وعده‌های غذایی

بهتر است مادر در رژیم ماه نهم بارداری، وعده‌های غذایی خود را به ۵ تا ۶ وعده کوچک و سبک در طول روز تقسیم کند تا فشار کمتری بر معده وارد شده و انرژی بیشتری داشته باشد. در ادامه، جدول پیشنهادی برای برنامه غذایی هفتگی در ماه آخر حاملگی را مشاهده می‌کنید:

لازم است بدانید که این برنامه غذایی، برای مادران سالم بدون شرایط خاص پزشکی مناسب است. اگر به بیماری‌هایی چون فشار خون بالا یا دیابت و… دچار شدید نیز حتما به رژیم دیابت بارداری و… پایبند بمانید.

فعالیت‌های مجاز و ممنوع در هفته‌های آخر

اگر می‌خواهید بدانید در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم و چه کارهایی نکنیم، حتما باید با لیست ورزش‌های مجاز و کارهای ممنوع در جدول زیر آشنا شوید:

ورزش‌های مناسب

در ماه آخر بارداری، انجام ورزش سبک با تأیید پزشک توصیه می‌شود. پیاده‌روی در بارداری یکی از ایمن‌ترین گزینه‌هاست که به بهبود گردش خون و کاهش استرس کمک می‌کند. همچنین انجام تمرینات لگن مانند اسکات، کگل و نشستن روی توپ پیلاتس، لگن مادر را برای زایمانی راحت آماده می‌کنند.

کارهای خانه

در ماه آخر بارداری، انجام کارهای سبک مانند آشپزی، جمع‌وجور کردن وسایل نوزاد یا گردگیری ملایم مشکلی ندارد؛ اما باید از کارهای خطرناک مانند بالا رفتن از پله، حمل وسایل سنگین یا ایستادن طولانی‌مدت پرهیز کنید. چون ممکن است به کمر، شکم یا لگن فشار وارد کرده و زایمان طبیعی را به خطر اندازد.

سفر و رانندگی

یکی از ممنوعیات ماه نهم حاملگی، سفرهای زمینی یا هوایی بدون هماهنگی با پزشک است؛ زیرا ممکن است شروع زایمان به‌صورت ناگهانی اتفاق بیفتد. همچنین به‌دلیل افزایش وزن رحم و فشار بر اندام‌های لگنی، سفرهای طولانی‌مدت و رانندگی بیش از یک ساعت بدون استراحت توصیه نمی‌شود.

آمادگی برای زایمان

اگر نمی‌دانید در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم، یکی از مهم‌ترین اقدامات، آماده‌سازی برای روز زایمان است. در این بخش با وسایل ضروری، مراحل زایمان و نحوه تنظیم برنامه زایمانی آشنا خواهید شد تا با آرامش و آمادگی بیشتری وارد بیمارستان شوید.

ساک بیمارستان

یکی از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی برای تولد، بستن ساک بیمارستان بر اساس چک لیست زایمان است. مادران باتجربه پیشنهاد می‌کنند این ساک و سایر وسایل بیمارستان از هفته سی‌وششم بارداری آماده باشد:

• مدارک شناسایی
• روپوش، دمپایی و لباس زیر برای مادر
• پوشک نوزاد، پتو، لباس سایز صفر
• شامپو، دستمال مرطوب، آب معدنی
• خوراکی سبک مانند خرما و دمنوش‌های مجاز

برنامه زایمان (Birth Plan)

داشتن برنامه زایمان به شما کمک می‌کند تا خواسته‌ها، ترجیحات و دغدغه‌هایتان درباره روند زایمان را از قبل، با پزشک یا ماما در میان بگذارید. مادران می‌گویند حتی اگر همه چیز طبق برنامه پیش نرود، همین برنامه‌ریزی، آرامش بیشتری ایجاد می‌کند و ترس از زایمان را کاهش می‌دهد.

آشنایی با مراحل زایمان

طبق تجربۀ مادران پیشین، اگر از قبل با مراحل زایمان آشنا شوید، نگرانی کمتری خواهید داشت. شناخت مرحله باز شدن دهانه رحم، دردهای فعال و زمان ورود به اتاق زایمان، به افزایش آمادگی ذهنی کمک می‌کند و انجام تمرین‌های تنفس، بر تسکین درد هنگام زایمان تاثیر می‌گذارد.

سایت معتبر mayo clinic پیشنهاد می‌کند:

“ترس از زایمان ممکن است در سه ماهه سوم بارداری بیشتر شود. چقدر درد خواهد داشت؟ چقدر طول خواهد کشید؟ چگونه با آن کنار خواهم آمد؟ اگر قبلاً این کار را نکرده‌اید، به شرکت در کلاس‌های زایمان فکر کنید. در این کلاس‌ها یاد می‌گیرید که چه انتظاری داشته باشید. همچنین با افرادی آشنا می‌شوید که هیجان و نگرانی‌های شما را به اشتراک می‌گذارند”

مراقبت‌های روانی و مدیریت اضطراب

یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات ماه آخر بارداری، توجه به سلامت روانی و تمریناتی برای کاهش استرس و اضطراب زایمان است. بنابراین لازم است که با مهارت‌ها و تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن خود آشنا باشید و بتوانید از همراهی همسر و خانوادۀ خود، بهره‌مند شوید.

استرس و ذهن آگاهی

بر اساس توصیه‌های روان‌شناسان و تجربه‌های مادران باردار، تمرین‌های تنفس عمیق، مراقبه‌های کوتاه و نوشتن احساسات روزانه، ابزار مؤثری برای مدیریت استرس در ماه آخر حاملگی هستند. این تمرین‌ها به کاهش اضطراب بارداری، بهبود خواب و افزایش حس کنترل در مادر کمک می‌کنند.

نقش خانواده و همسر

مطالعات روان‌شناختی و راهنمایی‌های ماماها نشان می‌دهد که حمایت همسر در ماه پایانی بارداری، عاملی بسیار مهم در کاهش استرس و ترس از زایمان است. حضور فعال، گوش‌دادن به نگرانی‌ها، کمک در امور خانه و همراهی در معاینات پزشکی، به ایجاد حس امنیت و آرامش روانی در مادر کمک زیادی می‌کند.

تکنیک‌های آرام‌سازی

برای حفظ سلامت روان مادر، استفاده از تکنیک‌های ساده‌ای مانند گوش سپردن به موسیقی آرام، مدیتیشن بارداری، تمرین تنفس دیافراگمی و یوگا توصیه می‌شود. این روش‌ها باعث کاهش تنش‌های عضلانی، آماده‌سازی روحی و آرام‌کردن ذهن برای زایمان می‌شوند. اجرای روزانه حتی چند دقیقه از این تمرین‌ها بسیار مؤثر است.

تغییرات فیزیکی و روانی بدن در ماه نهم بارداری

برای اینکه بدانیم در ماه آخر بارداری چه کارهایی انجام دهیم و در چه شرایطی به پزشک مراجعه کنیم، لازم است با تغییرات طبیعی بدن و نشانه‌های غیرطبیعی آن در این دوران آشنا باشیم. در ادامه می‌توانید جزئیات بیشتر و علمی‌تری از تغییرات بدن را مطالعه کنید؛ اما بد نیست با نگاه به جدول زیر، از تغییرات خطرناک بدن نیز مطلع شوید:

تغییرات رحم و دهانه رحم

در ماه نهم بارداری، رحم به بیشترین اندازه خود می‌رسد و تحت تأثیر تغییرات هورمونی، به‌تدریج نرم، نازک و باز می‌شود. در این مرحله، مادر ممکن است درد لگن و انقباضات نامنظم و خفیفی را تجربه کند که به آن‌ها دردهای کاذب یا انقباضات Braxton Hicks گفته می‌شود؛ این انقباضات اگرچه از نشانه‌های نزدیک‌شدن به زایمان نیستند؛ اما بخشی از فرایند طبیعی آماده‌سازی بدن به شمار می‌روند.

افزایش وزن جنین و تأثیر بر بدن مادر

در ماه پایانی بارداری، جنین در هر هفته به‌طور متوسط ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم وزن اضافه می‌کند. این افزایش وزن، فشار شکم، تنگی نفس، درد در ناحیه تحتانی کمر و افزایش دفعات ادرار را به دنبال خواهد داشت. رحم به اندام‌های اطراف مانند مثانه و دیافراگم فشار وارد می‌کند که موجب ناراحتی‌های فیزیکی و محدودیت در حرکت می‌شود.

تغییرات روانی

در ماه نهم حاملگی، بسیاری از مادران دچار اضطراب پیش از زایمان، بی‌قراری و نوعی حالت انتظار دائمی می‌شوند. این حالات روانی معمولا ناشی از نگرانی درباره زمان زایمان، سلامت نوزاد و ناشناخته‌بودن مراحل پیش‌رو است. حمایت عاطفی و آگاهی کافی، نقش مهمی در مدیریت این وضعیت روانی دارد.

ماه آخر بارداری خود را همراه با پزشک متخصص بگذرانید

در این مقاله، با تمام کارهایی آشنا شدیم که باید در ماه آخر بارداری انجام دهیم تا آمادگی جسمی و روانی مادر برای زایمانی سالم و بی‌خطر فراهم شود. بنابراین، می‌توانید با تکیه به این راهنمای ماه آخر بارداری، استرس و اضطراب را از خود دور کرده و برای یک پایان بارداری سالم آماده شوید. اما اگر هریک از هشدارهای خطر را در بدن خود مشاهده کردید یا با هر نوع درد و نشانۀ غیرعادی روبه‌رو شدید، خونسردی خود را حفظ کرده و وقت معاینۀ خود را به صورت سریع و آنلاین، از سایت طبیبی نو رزرو کنید. پزشکان ما آمادۀ پاسخ به هر مشکل و همراهی با شما در این دوران حساس هستند.