دیسک کمر چیست و علائم آن
دیسک کمر چیست؟
در ابتدا باید بدانید که دیسک کمر (Lumbar Disk) یک بیماری خاص نیست، بلکه مجموعهای از مشکلات مختلف مربوط به دیسک است که باعث کمردرد در بزرگسالان میشود. این عارضه عمدتاً با اختلال دیسک، بیماری دژنراتیو یا بیثباتی سگمنتال همراه است. دیسک کمر میتواند ناشی از برآمدگی دیسک باشد که در آن مایع و آب موجود در دیسک خشک میشود. وقتی این اتفاق میفتد، لایه بیرونی دیسک ترک میخورد و دیسک از نقطه خود بیرون میزند و باعث کمردرد میشود.
دیسک کمر ممکن است ناشی از پارگی یا فتق دیسک باشد که در آن بخشی از دیسک از غشاء بیرون رانده میشود که این موضوع به اعصاب نخاعی فشار میآورد. علائم دیسک کمر شدید معمولاً شامل بیحسی، احساس سوزش و درد در اطراف ناحیه آسیب دیده هستند.
علائم دیسک کمر
مهمترین علائم دیسک کمر را به صورت جداگانه در جدول زیر آوردهایم:
نوع دیسک کمر | علائم دیسک کمر |
دیسک کمر خفیف | درد یا ناراحتی خفیف در کمر، سفتی گاهبهگاه در کمر، محدودیتهای حرکتی جزئی |
دیسک کمر خطرناک | کمردرد شدید و مزمن، بیحسی یا گزگز در پاها، ضعف اندام تحتانی، از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در موارد شدید نشان دهنده سندرم دم اسبی) |
دیسک کمر جوانی | کمردرد، دردی که به پاها میرسد (سیاتیک)، ضعف عضلانی، فعالیت یا تحرک محدود، تاثیر منفی بر رشد فیزیکی و فعالیتهای ورزشی |
دیسک کمر عصبی | درد تشعشع کننده (سیاتیک)، بیحسی یا گزگز در پاها، ضعف عضلانی، تغییرات رفلکس، مشکل در عملکردهای حرکتی در قسمت تحتانی بدن |
دیسک کمر بارداری | کمردرد، دردی که به پاها میرسد (سیاتیک)، افزایش ناراحتی به دلیل وزن اضافی (وزن جنین)، اختلالات خواب به دلیل درد، توانایی محدود در انجام فعالیتهای روزانه |
فتق دیسک | گردن یا کمر درد همراه با گزگز، بیحسی یا ضعف در بازوها، دستها و پاها، از دست دادن تعادل و احساس شوک مانند در بدن |
دیسک برآمده | کمر درد، بیحسی یا سوزن سوزن شدن در شانهها و بازوها، گردن درد، مشکلات در خم شدن کمر، ضعف عضلانیدرد در باسن |
درد دیسک کمر چگونه است؟
درد دیسک کمر معمولاً به صورت درد عمیق و دردناک در قسمت پایین کمر ظاهر میشود. این درد میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب با حرکاتی مانند خم شدن، بلند کردن یا چرخیدن در ناحیه کمر بدتر میشود. این درد ممکن است به طور ناگهانی پس از آسیب رخ دهد یا به تدریجی در طول زمان به دلیل تحلیل رفتن دیسک ایجاد شود. علائم دیسک کمر اغلب به صورت موضعی در ناحیه مرکزی کمر و در ستون فقرات احساس میشوند، اما به نواحی مجاور مانند باسن، پا و رانها نیز سرایت میکنند.
توجه داشته باشید که نقطه اصلی درد دیسک کمر در راستای ستون فقرات به ویژه در مرکز آن است. اگر احساس کردید در پایین کمر، شانه یا نواحی دیگر درد دارید، اما در ستون فقرات دردی احساس نمیکنید، مشکل دیسک نیست. از طرفی، افراد ممکن است سفتی و دامنه حرکتی محدودی را در قسمت پایین کمر خود تجربه کنند که انجام فعالیتهای روزمره را برای آنها دشوار میکند.
در برخی موارد، نشستن یا ایستادن طولانی مدت میتواند درد را تشدید کند، در حالی که دراز کشیدن درد را تسکین میدهد. در درد دیسک کمر موارد شدیدتر میتوانند به پایین ساق پا منتهی شوند، وضعیتی که به عنوان سیاتیک شناخته میشود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که فتق یا برآمدگی دیسک عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد. بیماران اغلب این درد را به صورت سوزش یا خنجر زدن توصیف میکنند.
مهمترین علتهای بروز دیسک کمر
با بررسی علائم دیسک کمر میتوان علت دیسک کمر در زنان و مردان را تشخیص داد. مهمترین علل دیسک کمر عبارتند از:
- با افزایش سن، دیسکها محتوای آب و خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهند و مستعد آسیب و فتق میشوند.
- ساییدگی و پارگی ستون فقرات ناشی از افزایش سن میتواند منجر به آرتروز شود و دیسکها و ساختارهای اطراف آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
- آسیبهای ناگهانی مانند آسیبهای ناشی از سقوط، تصادف یا ورزش میتوانند باعث برآمدگی یا فتق دیسک شوند.
- فشار مکرر بر ستون فقرات ناشی از فعالیتهایی مانند بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن و چرخش میتوانند به تدریج به دیسکها آسیب برسانند.
- وضعیت نامناسب بدنی در هنگام نشستن یا ایستادن به ویژه برای زمان طولانی میتواند فشار بر دیسکهای کمر را افزایش دهد.
- بلند کردن اجسام سنگین بدون تکنیک مناسب میتواند به ستون فقرات کمری فشار وارد کند و به دیسک آسیب برساند.
- حمل وزن اضافی باعث افزایش بار روی ستون فقرات کمری میشود و ساییدگی دیسک را تسریع میکند.
- استعداد ژنتیکی میتواند در ایجاد مشکلات دیسک کمر نقش داشته باشد و برخی افراد را مستعد انحطاط و فتق دیسک کند.
انواع بیماریهای دیسک کمر
بدن شما ۲۴ دیسک در ستون فقرات دارد. این دیسکها بین تک تک مهرهها در کمر و گردن قرار دارند که از قسمتهای بیرونی سخت با فضای داخلی نرم و ژل مانند ایجاد شدهاند. دیسکها بین استخوانهای کمر قرار میگیرند. شبیه بالشتک هستند. دیسکهای ستون فقرات به عنوان ضربه گیر برای بدن عمل میکنند و مهرهها را از یکدیگر جدا نگه میدارند. با علائم دیسک کمر میتوان نوع دیسک را مشخص کرد. با این حال، در ادامه به انواع بیماریهای دیسک کمر اشاره میکنیم:
فتق دیسک
یکی از رایجترین مشکلات دیسک به نام فتق دیسک (Herniated Disc) شناخته میشود که گاهی اوقات به آن دیسک لغزش یا پارگی دیسک نیز میگویند. هنگامی که شما فتق دیسک دارید، مواد نرم داخل دیسک به دلیل پارگی قسمت بیرونی، نشت میکنند. گاهی اوقات اعصاب مجاور را تحریک میکنند و باعث میشوند شما درد و علائم مختلفی را تجربه کنید.
در حالی که مشکلات فتق دیسک ستون فقرات اغلب نتیجه افزایش سن هستند، همچنین بلند کردن نادرست اجسام سنگین نیز در آن دخیل است. اگر به جای پاهایتان با کمر بلند شوید یا در حین بلند کردن اجسام سنگین بپیچید یا بچرخید، ممکن است به فتق دیسک دچار شوید. گاهی اوقات، فتق دیسک ممکن است ناشی از حوادث آسیبزا مانند افتادن یا ضربه به کمر باشد. اگر اضافه وزن دارید، در یک شغل سخت با فعالیت فیزیکی مشغول هستید یا سابقه خانوادگی فتق دیسک دارید، بیشتر در معرض خطر این مشکل قرار دارید.
عصب فشرده
در حالی که یک عصب فشرده (Pinched Nerve) میتواند در سراسر بدن شما رخ دهد، داشتن فتق دیسک یکی از شایعترین دلایل فشرده شدن عصب است. به عنوان مثال، اگر فتق دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات رخ دهد، ممکن است به ریشه عصب فشار وارد کند که باعث ایجاد درد تابشی از کمر به باسن یا پا میشود. اعصاب فشرده زمانی اتفاق میافتد که فشار بیش از حد روی اعصاب توسط بافتهای اطراف وارد میشود. این مشکل میتواند ناشی از خارهای استخوانی، برخی از بیماریها (مانند دیابت، بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید)، صدمات، چاقی و سایر موارد باشد.
دیسک برآمده
اگر دیسک برآمده (Bulging Disc) دارید، در امتداد غشای یکی از دیسکهای خود برآمدگی خواهید داشت، اما غشای سخت هنوز پاره نشده است. این برآمدگی اغلب در امتداد مرکزی ستون فقرات و کناری دیسک ظاهر میشود و به عصب فشار وارد میکند و باعث درد میشود. بسته به محل برآمدگی دیسک خود، ممکن است این علائم را در نواحی مختلف بدن خود تجربه کنید.
اگر برآمدگی دیسک شما در ناحیه پایین کمر (Lumbar Region) باشد، ممکن است علائم دیسک کمر را در قسمت پایین کمر، پاها، باسن و ساقها تجربه کنید. اگر مشکل در ناحیه دهانه گردنی (Cervical Region) باشد، ممکن است علائم را در گردن، بازوها یا دستان خود احساس کنید. شما حتی ممکن است درد را در قسمت بالایی کمر و سرتاسر شکم یا قفسه سینه خود تجربه کنید. این نوع درد اغلب با مشکلات قلبی عروقی اشتباه گرفته میشود.
سیاتیک
اصطلاح سیاتیک (Sciatica) به علائمی اشاره دارد که شامل درد پا در امتداد عصب سیاتیک بزرگی است که در امتداد کمر و هر یک از پاهای شما قرار دارد. این درد اغلب همراه با سوزن سوزن شدن، بیحسی و ضعف نشان داده میشود که از قسمت پایین کمر سرچشمه میگیرد و در تمام قسمت کمر تا ساق حرکت میکند. سیاتیک به خودی خود یک بیماری پزشکی محسوب نمیشود، بلکه علائم یک بیماری دیگر است. سیاتیک میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری دژنراتیو دیسک
- فتق دیسک در ناحیه کمر
- تنگی کانال نخاعی
- اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره)
بیماری دژنراتیو دیسک
دیسکهای ستون فقرات با افزایش سن علائم مربوط به فرسودگی را نشان میدهند. در این میان، ممکن است به بیماری دژنراتیو دیسک (Degenerative Disc Disease) به عنوان بخشی طبیعی از روند پیری مبتلا شوید. اگرچه دژنراتیو دیسک لزوماً یک بیماری نیست، اما زمانی ایجاد میشود که آسیب به دیسکها باعث درد شود. این مشکل بدین دلیل اتفاق میافتد که دیسکهای شما ذخایر خون پایینی دارند و پس از زخمی شدن قادر به ترمیم خود نیستند.
روند طبیعی پیری علت اصلی بیماری دژنراتیو دیسک است، زیرا دیسکها به طور طبیعی با افزایش سن فرسوده میشوند. فعالیتها و عوامل خاصی میتوانند فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد کنند و ممکن است آسیب به دیسکها را تسریع کنند. این فعالیتها شامل بلند کردن مکرر اجسام سنگین، چاقی، خم شدن مکرر، حوادث ورزشی و آسیبهای تروماتیک (وارد آمدن ضربه) هستند.
نحوه تشخیص دیسک کمر
تشخیص اغلب از روی علائم دیسک کمر انجام میشود. پزشک ابتدا تاریخچه کامل مشکل و معاینه فیزیکی را شروع میکند. سپس سوالات زیر را از شما میپرسد:
- آیا مصدومیت داشتهاید؟
- درد دقیقاً در چه ناحیهای است؟
- آیا احساس بیحسی دارید؟
- آیا قبلا این مشکل یا چیزی شبیه به آن را داشتهاید؟
- آیا اخیراً دچار کاهش وزن، تب یا بیماری شدهاید؟
- آیا مشکلی در ادرار یا اجابت مزاج دارید؟
- آیا در نشستن، برخاستن یا بلند کردن اجسام احساس درد میکنید؟
- آیا احساس درد موقع خواب فروکش میکند؟
پزشک ممکن است عکسبرداری با اشعه ایکس از ناحیه کمر را توصیه کند. اشعه ایکس نوع دقیق دیسک کمر را نشان نمیدهد، اما به پزشک در مورد میزان ساییدگی و پارگی در ستون فقرات اطلاعات لازم را ارائه میدهد. اسکن و MRI رایجترین آزمایشی است که امروزه برای تشخیص دیسک کمر انجام میشود.
اسکن MRI بدون درد و بسیار دقیق است و تا جایی که میدانیم هیچ عارضهای ندارد. این تست تقریباً به طور کامل جایگزین سایر آزمایشها مانند میلوگرام و اسکن CAT شده است. گاهی اوقات، اسکن MRI تمام مشکل را نشان نمیدهد؛ بنابراین، ممکن است آزمایشهای دیگری پیشنهاد شوند. در جدول زیر میتوانید تستهای تشخیصی دیسک کمر را بررسی کنید:
نوع تست | نام تست | کاربرد |
معاینه فیزیکی | معاینه عصبی | رفلکسها، قدرت عضلانی و پاسخ حسی را برای تعیین درگیری عصبی ارزیابی میکند. |
بلند کردن مستقیم پاها (SLR) | شامل بلند کردن پای بیمار در حالی که به پشت دراز کشیده است تا دلایل ایجاد درد شدید بررسی شوند. | |
تستهای محدوده حرکت | انعطاف پذیری و محدودیتهای حرکتی در قسمت پایین کمر را ارزیابی میکند. | |
مطالعات تصویربرداری | اشعه ایکس | برای رد شکستگیها یا ناهنجاریهای ساختاری مفید است، اما برای تجسم دیسکها موثر نیست. |
MRL | تصاویر دقیقی از بافتهای نرم از جمله دیسکها، اعصاب و نخاع ارائه میدهد. | |
سی تی اسکن | تصاویر مقطعی دقیقی از ستون فقرات ارائه میدهد که برای تجسم ساختار استخوان و دیسک مفید است. | |
میلوگرام | شامل تزریق رنگ کنتراست به کانال نخاعی برای تجسم بهتر نخاع و ریشههای عصبی است. | |
تستهای الکترودیاگنوستیک | EMG | فعالیت الکتریکی عضلات را برای شناسایی آسیب یا اختلال عملکرد عصبی اندازه گیری میکند. |
مطالعه هدایت عصبی (NCS) | سرعت و قدرت سیگنالهای الکتریکی در اعصاب را برای تشخیص آسیب عصبی ارزیابی میکند. | |
ایسکووگرافی | دیسکوگرام | شامل تزریق رنگ کنتراست به دیسک تحت هدایت اشعه ایکس برای ارزیابی اینکه آیا دیسک خاصی منبع درد است یا خیر. |
راههای درمان دیسک کمر
گزینههای درمانی مختلفی برای درمان دیسک کمر وجود دارند. پزشک معمولاً بعد از تشخیص علائم دیسک کمتر به سراغ برنامه درمانی میرود. گزینههای درمان عبارتند از:
داروی ضد درد
مصرف داروهای ضد درد، یکی از موثرترین راهها برای درمان درد حاد و سایر علائم دیسک کمر خطرناک است. بسته به شدت آسیب، داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای تخفیف درد موثر هستند. با این حال، اگر اسپاسم عضلانی یا درد ناشی از عصب سیاتیک را تجربه میکنید، شل کننده عضلانی یا داروهای درد عصبی مانند ترامادول میتوانند به تسکین علائم دیسک کمر در زنان و مردان کمک کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست برای تخفیف علائم دیسک کمر خفیف میتواند با یک سری تمرینات به تسکین علائم بپردازد. این تمرینات میتوانند از حرکات کششی ساده تا پیچیده مانند ایروبیک متغیر باشند. فیزیوتراپی همچنین میتواند شامل درمانهایی مانند درمان سرد و گرم، درمان اولتراسوند یا تحریک الکتریکی خفیف عضلات باشد. یادتان باشد، فیزیوتراپی تنها برای تسکین علائم دیسک کمر در جوانی، بزرگسالی و پیری کاربرد دارد و یک درمان قطعی نیست.
تزریق اپیدورال
اگر فیزیوتراپی و داروهای ضد درد به درد دیسک کمکی نکنند، پزشک میتواند استروئیدها را به ستون فقرات شما تزریق کند. این کار باعث میشود تورم ناشی از آسیب دیسک کاهش یابد. تزریق اپیدورال یکی از موثرترین راههایی است که میتوانید درد ناشی از فتق دیسک را تسکین دهید. با این حال، به خاطر داشته باشید که این درمان فقط برای مدتی میتواند مفید واقع شود. اگر به دنبال تسکین درد مزمن هستید، جراحی بهتر است.
جراحی دیسک کمر
اگر مشکل دیسک ستون فقرات به اندازه کافی آسیبزا باشد یا علائم به قدری شدید هستند که شما را از انجام کارهای روزانه باز میدارند، پزشک ممکن است یک روش جراحی را در نظر بگیرد. عمل دیسککتومی به این صورت است که دیسک آسیب دیده از ستون فقرات شما برداشته میشود تا فشار و تورم روی عصب نخاعی کاهش یابد.
عمل لامینکتومی کمری برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک یا مدیریت مشکلاتی مانند درد پا انجام میشود. برای موارد پیشرفته شدیدتر، جراح ممکن است دیسکهای ستون فقرات را با دیسکهای مصنوعی ساخته شده از پلاستیک یا فلز جایگزین کند. جراحی میتواند درمان قطعی برای دیسک کمر باشد؛ اما مهم است که پیشگیریها و پرهیزهای لازم را رعایت کنید.
عوارض دیسک کمر
در ادامه به عوارض دیسک کمر میپردازیم که عبارتند از:
- کمردرد مزمن
- سیاتیک
- فشرده سازی عصب
- ضعف عضلانی
- از دست دادن حس یا بیحسی
- کاهش تحرک و انعطاف پذیری
- مشکل در راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی
- اختلال عملکرد مثانه و روده (در موارد شدید، سندرم دم اسبی)
- آسیب عصبی دائمی در صورت عدم درمان
- افزایش خطر مشکلات دیسک یا شرایط ستون فقرات در آینده
- کاهش کیفیت زندگی به دلیل درد و محدودیتهای حرکتی
راههای پیشگیری از دیسک کمر
برای اینکه علائم دیسک کمر را کاهش دهید یا از این عارضه دور بمانید:
- حفظ وزن سالم: اضافه وزن میتواند فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد کند و خطر دیسک کمر را افزایش دهد. با اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل و انجام فعالیت بدنی منظم میتوانید وزن خود را کنترل کنید.
- بلند کردن درست اجسام: سعی کنید برای بلند کردن اجسام خم نشوید و ابتدا بنشینید و سپس با پاهای خود بلند شوید.
- حفظ وضعیت درست بدن: سعی کنید ستون فقرات خود را در یک راستا نگه دارید و از خم شدن زیاد خودداری کنید. خرید یک صندلی ارگونومیک یا استفاده از بالشتکهای پشتیبان کمر و گردن توصیه میشود.
- ورزش کردن: ورزش کردن میتواند ماهیچههای بدن شما را تقویت کند. یوگا، پیلاتس یا شنا برای ثبات و حمایت از ستون فقرات عالی هستند. ترکیب ورزشهای هوازی (پیاده روی) و قدرتی (وزنه زدن) توصیه میشود.
- استراحت و حرکتهای کششی: استراحتهای مکرر و حرکات کششی برای جلوگیری از دیسک کمر عالی هستند. عوارض نشستن طولانی مدت را با گنجاندن استراحتهای منظم و تمرینات کششی کاهش دهید.
پرهیزهای مهم برای افراد مبتلا به دیسک کمر
اولین کار این است که علائم دیسک کمر را تشخیص دهید تا ببینید چطور باید با مشکل روبرو شوید. برای جلوگیری از فشار بیشتر بر دیسک کمر از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. در زمان نشستن طولانی مدت روی صندلی از بالشتک برای کمر و گردن استفاده کنید. اگر وزن زیادی دارید، ورزش و رژیم غذایی سالم را در اولویت قرار دهید.
سیگار کشیدن میتواند جریان خون را در دیسکها کاهش دهد و مانع از بهبودی شود پس سیگار را به طور کامل حذف کنید. فیزیوتراپی و درمانهای توانبخشی را به صورت مکرر انجام دهید. برای حفظ سلامت دیسکهای ستون فقرات، آب زیادی بنوشید. توصیه میکنیم، کفش ورزشی مناسب به پا کنید و از پوشیدن کفشهای پاشنهدار یا صندل خودداری کنید.
رژیم غذایی مناسب برای دیسک کمر
رژیم مدیترانهای میتواند راهی برای تغذیه مطلوب باشد. این رژیم غذایی حاوی انواع ویتامینها و مواد معدنی است که برای استخوانها، ماهیچهها، دیسکها و دیگر ساختارهای ستون فقرات اثرات مثبت دارد. رژیم مدیترانهای بر غذاهای ضد التهابی مانند پروتئینهای گیاهی، سبزیجات، غلات، آجیل، میوهها، غذاهای دریایی، مرغ، تخم مرغ، لبنیات، چربیهای سالم مانند روغن زیتون فرابکر و غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و ۹ تاکید دارد.
مواد معدنی و ویتامینهایی که به حفظ سلامت ستون فقرات کمک میکنند عبارتند از:
- منیزیم میتواند تنش عضلانی را کاهش دهد و در سبزیجات برگ سبز، ماهی، لوبیا، دانهها، آجیل، آووکادو و موز یافت میشود.
- کلسیم، ویتامین D و K برای استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان مفید هستند. این مواد در محصولات لبنی، سبزیجات برگ سبز و ماهی وجود دارند.
- ویتامینهای A، آهن و ویتامینهای B که از عملکرد ستون فقرات و اعصاب حمایت میکنند، در سبزیجات سبز تیره، لوبیا، آجیل، هویج و سیب زمینی شیرین موجود هستند.
نکته: غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد شامل کربوهیدراتهای تصفیه شده، غذاها و نوشیدنیهای گازدار، غذاهای فرآوری شده و چربیهای ترانس هستند.
کلام آخر
وقتی علائم دیسک کمر در نهایت منجر به مشکل اساسی شدند، شروع درمان ضروری است. اگرچه این مشکل دردناک است، اما میتوان آن را مدیریت کرد. تغییراتی در شیوه زندگی از جمله نحوه درست نشستن، بلند نکردن اجسام سنگین، رعایت رژیم غذایی و غیره به کاهش درد کمک میکنند. با این حال، هر نوع درد کمر را نادیده نگیرید و به سرعت به دنبال درمان باشید. انتخاب پزشک باتجربه در تشخیص درست و ارائه برنامه درمانی بسیار مهم است. برای این منظور از وبسایت «طبیبینو» برای انتخاب پزشک مورد نظر خود استفاده کنید.
سوالات متداول
دیسک کمر و بیحسی پا چه ارتباطی با هم دارند؟
مشکلات دیسک کمر میتوانند اعصاب را فشرده کنند و منجر به بیحسی پا و سیاتیک شوند.
آیا دیسک کمر خوب میشود؟
دیسک کمر با درمان مناسب به مرور زمان بهبود مییابد، اما برخی موارد ممکن است نیاز به مداخله پزشکی و جراحی داشته باشند.
بهترین ورزش برای دیسک کمر چیست؟
ورزشهایی مانند پیاده روی، شنا و تمرینات کششی و یوگا برای سلامت دیسک کمر عالی هستند.
آیا اضافه وزن موجب دیسک کمر میشود؟
اضافه وزن باعث افزایش فشار روی ستون فقرات کمری میشود و باعث انحطاط و آسیب دیسک خواهد شد.