کامپوزیت دندان چیست؟ مراحل و مزایای آن

کامپوزیت دندان چیست؟

اگر در یکی از دندان‌های خود حفره یا پوسیدگی داشته باشید، به‌احتمال زیاد توصیه دندانپزشک‌تان این خواهد بود که برای جلوگیری از عفونت و پوسیدگی بیشتر، دندان خود را در اسرع‌ وقت پر کنید.

دندانپزشکان از مواد مختلفی برای ترمیم دندان استفاده می‌کنند، اما آمالگام و کامپوزیت (رزین کامپوزیت) از رایج‌ترین موادی هستند که به این منظور به کار می‌روند. آمالگام برای سال‌ها پرمصرف‌ترین ماده بود، اما کامپوزیت به دلیل مزایای بیشتری که نسبت به آمالگام دارد، از جمله زیبایی و دوام، در سال‌های اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. البته ناگفته نماند که کاربردهای کامپوزیت دندان تنها در پر کردن حفره‌ها و پوسیدگی‌های دندان نیست و در دندانپزشکی زیبایی و سفیدتر کردن دندان‌ها نیز کاربرد دارد.

باندینگ دندان یا کامپوزیت دندان، یک روش در دندانپزشکی زیبایی است که برای بهبود ظاهر دندان‌ها و لبخند استفاده می‌شود. در طول این فرایند، دندانپزشک از یک ماده رزینی هم‌رنگ دندان به اسم کامپوزیت، برای تغییر شکل، اندازه یا رنگ دندان‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کند.

مزایای کامپوزیت کردن دندان‌ها

مزایای کامپوزیت دندان چیست؟ کامپوزیت دندان‌ها، هم برای سلامت و هم زیبایی دهان و دندان شما مزایای بسیار زیادی دارد. تعدادی از مزایای کامپوزیت دندان در بهداشت دهان و دندان و حفظ سلامت دندان‌ها عبارت‌اند از:

• ترمیم حفره‌ها، پوسیدگی‌ها و ترک‌های دندانی
• جلوگیری از پوسیدگی بیشتر
• تهاجم کمتر نسبت به سایر روش‌های پر کردن دندان
• قابلیت تعویض با آمالگام‌های قدیمی
• حفاظت از ساختار دندان‌ها
• کارایی بهتر هنگام جویدن و گاز گرفتن

مزایای کامپوزیت دندان در زیبایی و به‌طورکلی مزایای عمومی آن عبارت‌اند از:

• ایجاد لبخندی زیبا و جذاب
• بهبود اعتمادبه‌نفس هنگام صحبت‌کردن و ارتباط با دیگران
• قیمت مناسب در مقایسه با سایر روش‌ها
• نتایج نسبتاً طولانی و قابل‌قبول

انواع کامپوزیت‌های دندان

بعد از پاسخ به این سؤال که مزایای کامپوزیت دندان چیست، نوبت به بررسی انواع آن می‌رسد. کامپوزیت‌های دندانی  ترکیبی از رزین و ذرات پرکننده هستند که با هم مخلوط می‌شوند و یک ماده محکم و بادوام برای ترمیم و پر کردن دندان‌ها ایجاد می‌کنند. انواع کامپوزیت‌های دندانی عبارت‌اند از:

• کامپوزیت‌های میکروفیل: کامپوزیت‌های میکروفیل از ذرات ریز و ظریف ساخته شده‌اند که ظاهری صاف و براق به آنها می‌بخشد. این نوع کامپوزیت برای ترمیم‌های کوچک و ونیرها کاربرد دارد.
• کامپوزیت‌های هیبرید: ترکیبی از کامپوزیت‌های میکروفیل و ماکروفیل هستند، مزایای هر دو نوع را داشته و هم از نظر استحکام و هم از نظر صافی سطح، مناسب هستند.
• کامپوزیت‌های نانوفیل: از ذرات بسیار ریز در ابعاد نانو ساخته شده‌اند. این نوع کامپوزیت استحکام و دوامی عالی دارد و اغلب برای ترمیم‌های اساسی‌تر استفاده می‌شود.
• کامپوزیت‌های Bulk-fill  : به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در لایه‌های ضخیم‌تر قرار گیرند و آنها را برای ترمیم‌های اساسی، ایده آل می‌کند. استفاده از آنها آسان بوده و باعث صرفه جویی در زمان هنگام فرآیند ترمیم می‌شود.
• کامپوزیت‌های روان یا Flowable: نسبت به سایر انواع کامپوزیت‌ها ویسکوزیته (غلظت) پایین‌تری دارند و به همین دلیل جریان یافتن و تطابق با سطح دندان برایشان راحت‌تر است. این نوع کامپوزیت اغلب در نواحی با دسترسی دشوار و برای ترمیم‌های کوچک کاربرد دارد.
• کامپوزیت‌های Giomer: نوع جدیدتری از کامپوزیت‌های دندانی هستند که از مزایای هر دو نوع کامپوزیت‌های شیشه‌ای-یونومر و رزینی بهره می‌برند. این نوع کامپوزیت فلوراید آزاد می‌کند و برای بیمارانی که در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند، ایده آل است.

کامپوزیت دندان برای چه افرادی مناسب است؟

کامپوزیت دندان می‌توانند راه‌حلی موثر و اقتصادی برای درمان نواقص جزئی در لبخند مانند لب پریدگی‌های کوچک، شکستگی، فاصله میان دندان‌ها، لکه و کج شدگی جزئی دندان‌ها باشند. همچنین، مشابه روکش‌های پرسلینی، روکش‌های کامپوزیت نیز می‌توانند به بهبود تناسب دندان‌ها کمک کنند. اگر برخی از دندان‌های شما نسبت به سایر دندان‌هایتان، کوچک، کوتاه یا عقب رفته به نظر می‌رسد، کامپوزیت دندان می‌تواند شکل و اندازه دندان را برای رسیدن به تناسب میان دندان‌ها و لبخندی زیباتر، اصلاح کنند. با وجود همه کارایی‌ها و مزایای کامپوزیت دندان، این درمان برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند، بیشترین موفقیت را به همراه دارد:

• افرادی که به دنبال روش با تهاجم کم و بدون نیاز به بریدن یا کشیدن دندان‌ها هستند.
• افرادی که به دنبال رفع نواقص جزئی در دندان‌ها هستند
• افرادی که هنگام لبخند زدن یا جویدن، هیچ گونه درد و حالت غیر طبیعی را در دندان‌های خود حس نمی‌کنند.
• افرادی که به بیماری‌های لثه مبتلا نیستند.
• افرادی که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت می‌کنند و دندان‌هایشان پلاک و جرم کمی دارد.
• افرادی که به دنبال روش‌های مقرون به صرفه هستند.

آیا کامپوزیت دندان محدودیت سنی دارد؟

تا اینجا بررسی کردیم که کامپوزیت دندان چیست، چه مزایایی دارد و انواع آن کدام است. حالا سوال اینجاست که آیا کامپوزیت دندان محدودیت سنی دارد؟ بهترین مزیت کامپوزیت دندان این است که هیچ محدودیت سنی‌ برای انجام آن وجود ندارد. همه افراد تا زمانی که دندان‌های دائمی دارند، می‌توانند آن‌ها را به وسیله کامپوزیت دندان ترمیم کنند. بنابراین، بدون توجه به سن، هرکسی می‌تواند با کامپوزیت دندان، از زیبایی و جذابیت لبخند خود لذت ببرد. اما کودکان و بزرگسالان هنگام انجام کامپوزیت دندان بهتر است به نکات زیر توجه کنند:

کامپوزیت دندان در کودکان

سرعت رشد استخوان‌ها و ساختارهای اسکلتی در کودکان بسیار بالا است و امکان دارد که شکل و ساختار فک آن‌ها در مدت زمان کوتاه دستخوش تغییرات قابل توجهی شود و از آنجایی که دندان‌ها نیز در کودکان تا سنین مشخصی دائمی نیستند، بهتر است پیش از اقدام به کامپوزیت دندان در کودکان، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

کامپوزیت دندان در بزرگسالان

به طور کلی یکی از فواید کامپوزیت دندان برای بزرگسالان این است که در هر سنی که باشند می‌توانند برای کامپوزیت دندان اقدام کنند و از این جهت محدودیتی برای آنها وجود ندارد. اما برخی از افراد بزرگسال، مبتلا به دیابت، بیماری‌های انعقادی یا سایر مشکلات سلامتی هستند و ممکن است انجام کامپوزیت دندان یا هر اقدام دندانپزشکی دیگری برایشان خطرناک باشد. علاوه بر این ممکن است بزرگسالان به دلیل شرایطی مانند بهداشت مناسب دهان و دندان یا داشتن نواقص بسیار جدی فاقد سایر شرایط لازم برای انجام کامپوزیت دندان باشند.

چه کسانی نمی‌توانند کامپوزیت انجام دهند؟

هنگام در نظر گرفتن کامپوزیت دندان به عنوان روشی رایج و پر استفاده در دندانپزشکی زیبایی، ارزیابی تناسب آن با نیازهای خاص هر فرد بسیار مهم است. علیرغم اینکه فواید کامپوزیت دندان کم نیست و اکثر افراد می‌توانند آن را انجام بدهند، ممکن است این روش برای همه افراد انتخاب مناسبی نباشد. افرادی که شرایط زیر را دارند بهتر است به دنبال روش‌های جایگزین برای کامپوزیت دندان باشند:

• افرادی که انتظارات غیر واقع بینانه از کامپوزیت دندان دارند.
• افرادی که بهداشت دهان و دندان مناسبی ندارند.
• افرادی که نواقص بسیار شدید و جدی در دندان‌های خود دارند.
• افرادی که طول عمر و مانایی نتایج برایشان بسیار اهمیت دارد.
• افرادی که نمی‌توانند مصرف نوشیدنی‌های لک زا مانند قهوه و چای را کنترل کنند.
• افرادی که دندان‌های دائمی ندارند و یا در سنین رشد هستند.

مراحل کامپوزیت کردن دندان‌ها

مراحل کامپوزیت دندان چیست؟ پیش از شروع پروسه، دندانپزشک با شما صحبت می‌کند و در خصوص فرایند کار اطلاعاتی را به شما خواهد داد. همچنین به منظور اطمینان از اینکه شما شرایط لازم برای انجام کامپوزیت دندان را دارید، عکس‌های رادیولوژی دندان‌ها و لثه شما را معاینه می کند. اگر دچار پوسیدگی شدید دندان، بیماری لثه یا سایر مشکلات جدی بهداشت دهان و دندان باشید، به احتمال زیاد ابتدا باید به درمان آن مشکلات بپردازید. در طول فرایند ترمیم دندان با کامپوزیت، دندانپزشک شما مراحل زیر را انجام می‌دهد:

• انتخاب رنگ: دندانپزشک ماده رزین کامپوزیت را همرنگ با دندان‌های طبیعی شما انتخاب می کند.
• آماده سازی دندان: دندانپزشک سطح دندان شما را کمی زبر می‌کند و خراش می‌دهد، سپس مایعی چسبنده روی آن اعمال می کند. این مراحل به چسبیدن مواد ترمیمی به دندان شما کمک خواهند کرد.
• قرار دادن مواد رزین کامپوزیت بر روی دندان: مواد رزینی (که حالتی شبیه خمیر دارد)  به شکل دلخواه روی دندان شما اعمال، قالب گیری و صاف می‌شود.
• سفت کردن مواد: بعد از اینکه دندانپزشک مراحل قبلی را با موفقیت انجام داد، رزین کامپوزیت را با استفاده از نور خاصی سفت می کند. که این نور باعث باند شدن مواد به سطح دندان شما می‌شود.
• صیقل دادن دندان: در نهایت، دندانپزشک اقدامات نهایی و لازم را انجام داده و دندان‌های شما را بلیچ می‌کند و صیقل می دهد.

انجام فرایند ترمیم با کامپوزیت برای هر دندان حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد.

مراقبت‌های پس از کامپوزیت دندان

مراقبت‌های لازم پس از کامپوزیت دندان چیست؟ یکی از فواید کامپوزیت دندان این است که نیاز به استراحت خاصی ندارد. شما بلافاصله پس از خروج از مطب دندانپزشک می‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید. فقط کافیست بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. روزی دو بار مسواک بزنید، حداقل روزی یک بار از نخ دندان برای مراقبت بیشتر کمک بگیرید و برای انجام معاینات و جرم گیری، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

• از مصرف چای، قهوه، سیگار و غذاهایی که ممکن است باعث لک شوند به مدت ۴۸ ساعت پس از انجام عمل خودداری کنید.
• برای حفظ بهداشت دهان و دندان، مرتباً مسواک بزنید و به طور مرتب چکاپ شوید. این کار به تمیز و بدون لکه ماندن کامپوزیت شما کمک می کند.
• از جویدن ناخن یا جویدن وسایلی مانند درِ خودکار که ممکن است باعث لب پر شدن مواد شود، خودداری کنید. استحکام کامپوزیت‌ها به اندازه دندان‌های طبیعی نیست، بنابراین برای جلوگیری از آسیب دیدن آنها باید احتیاط کنید.

دوام کامپوزیت دندان چقدر است؟

ماندگاری و دوام مواد ترمیمی با کامپوزیت به عوامل مختلفی از جمله عادات شما و نحوه مراقبت از کامپوزیت، تعداد دندان‌های تحت درمان، کیفیت و برند مواد مصرفی و تجربه و مهارت دندانپزشک بستگی دارد. با این حال، به طور معمول، مواد ترمیمی با کامپوزیت بین سه تا ۱۰ سال دوام می‌آورند و پس از آن نیاز به ترمیم یا تعویض خواهند داشت.

با مراقبت صحیح از روکش‌های کامپوزیت، می‌توانید طول عمر آنها را افزایش دهید. به طور مرتب مسواک بزنید و بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. مواد غذایی سفت را با دندان‌های جلویی نجوید. بعضی از دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در مصرف نوشیدنی‌هایی مانند قهوه یا چای زیاده روی نکنید، این نوشیدنی‌ها پتانسیل این را دارند که کامپوزیت دندان‌های شما را لکه دار کنند و ماندگاری و دوام آنها را به شدت کاهش بدهند.

معایب کامپوزیت دندان

پیش‌ازاین مزایای کامپوزیت را بررسی کردیم، اما سوال اینجاست که معایب کامپوزیت دندان چیست؟ یکی از معایب اصلی ترمیم به‌وسیله کامپوزیت این است که در صورت لکه‌دار شدن، قابلیت سفیدشدن با بلیچینگ یا سایر روش‌های سفیدکردن دندان را ندارند؛ بنابراین، تنها گزینه برای ازبین‌بردن لکه‌های روی کامپوزیت، جایگزینی آنها با مواد جدید است. علاوه بر این، هزینه پرکردن دندان با مواد کامپوزیت نسبت به سایر روش‌ها کمی بالاتر است.

همچنین از دیگر معایب دیگر کامپوزیت دندان می‌توان به این مورد اشاره کرد که این روش به‌اندازه روکش‌های سرامیکی یا لمینت دوام ندارد و ممکن است مواد آن با گذشت زمان لب پر شوند. به‌طورکلی، ترمیم با کامپوزیت راه‌حلی عالی برای ایجاد تغییرات کوچک و جزئی است. اما اگر به دنبال تغییرات چشم‌گیرتری هستید، ممکن است سایر روش‌های درمانی؛ مانند لمینت‌های پرسلینی برای شما مناسب‌تر باشند.

فرق بین کامپوزیت، لمینت و روکش دندان

اگرچه کامپوزیت، لمینت و روکش دندان هر سه روش‌هایی برای ترمیم و زیبایی دندان‌ها هستند، اما در کاربردها و نحوه به‌کارگیری، مزایا و معایب تفاوت هایی دارند. کامپوزیت برای ترمیم‌های کوچک و جزئی و اصلاحات ظاهری جزئی و لمینت برای اصلاح لبخند و دندان‌های نامرتب، شکسته یا تیره مناسب است و در مقایسه با کامپوزیت دندان هزینه بالاتری دارد. روکش نیز برای ترمیم دندان‌های به شدت آسیب‌دیده یا عصب‌کشی شده مناسب است و گران ترین روش از بین سه روش ذکر شده به شمار می‌رود. انتخاب بهترین روش درمانی به وضعیت دندان‌ها، نیازها و بودجه شما بستگی دارد. مشورت با یک دندانپزشک  بهترین راه برای تعیین روش مناسب برای شما است.

هزینه کامپوزیت دندان

عوامل موثر بر هزینه کامپوزیت دندان چیست؟ برای پاسخ به این سؤال باید گفت که عوامل مختلفی از جمله نوع و میزان حفره دندانی و محل قرارگیری کامپوزیت، نوع و مقدار مواد مصرفی، تجربه دندانپزشک و … در تعیین هزینه کامپوزیت دندان نقش دارند. مشاوره با یک دندانپزشک  بهترین راه برای تعیین دقیق هزینه کامپوزیت دندان برای شما است. دندانپزشک می تواند وضعیت دندان های شما را ارزیابی کند، نوع کامپوزیت مناسب را  توصیه کند و برآوردی از هزینه به شما ارائه دهد.

جمع بندی

در این مقاله، به این پرسش که کامپوزیت دندان چیست پاسخ دادیم. در ادامه مزایای کامپوزیت دندان و معایب این روش زیبایی و ترمیمی را بر شمردیم و توضیح دادیم که کامپوزیت دندان برای چه افرادی مناسب و برای چه افرادی نامناسب است. اگر همچنان در انتخاب روش مناسب برای ترمیم دندانهای خود مردد هستید، حتما در اولین فرصت به یک دندانپزشک باتجربه و ماهر مراجعه کنید.

سوالات متداول

آیا کامپوزیت دندان درد دارد؟

به طور کلی، فرآیند انجام کامپوزیت دندان بدون درد است.  دندانپزشک قبل از شروع کار از بی حسی موضعی استفاده می کند تا ناحیه مورد نظر را بی حس کند و از احساس درد در حین تراشیدن و اعمال مواد کامپوزیت جلوگیری کند.

آیا کامپوزیت ونیر باعث بدبو شدن دهان می‌شود؟

کامپوزیت ونیر به طور ذاتی باعث بدبویی دهان نمی‌شود.  اما در برخی موارد از جمله عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و وجود بیماری های لثه میتواند باعث ایجاد بوی بد در دهان بشود.

کامپوزیت دندان چند جلسه طول می‌کشد؟

کامپوزیت دندان معمولا در یک جلسه به طور کامل انجام میشود.

آیا می‌توان کامپوزیت دندان را برداشت؟

بله، کامپوزیت دندان قابل برداشتن است.  این کار معمولاً توسط یک دندانپزشک متخصص و در صورت ضرورت و شرایطی مانند شکستگی یا آسیب دیدن کامپوزیت و نیاز به انجام سایر اقدامات دندانپزشکی انجام می شود.

آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟

به طور کلی، کامپوزیت دندان به خودی خود باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود. با این حال،  اگر از کامپوزیت دندان به درستی مراقبت نشود و در رعایت بهداشت دهان و دندان اهمال کاری صورت بگیرد، ممکن است  به طور غیرمستقیم  در  ایجاد  پوسیدگی  دندان  نقش  داشته  باشد.

آیا کامپوزیت پس از مدتی تغییر رنگ می‌دهد؟

بله، کامپوزیت دندان می تواند پس از مدتی و به دلایل مختلفی از جمله مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی، مصرف سیگار و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان تغییر رنگ دهد.

آیا میتوان رنگ کامپوزیت را تغییر داد؟

به‌طورکلی، تغییر رنگ کامپوزیت دندان به روش‌های رایج امکان‌پذیر نیست. کامپوزیت، برخلاف مواد دندانپزشکی مانند آمالگام، به طور شیمیایی به دندان متصل می‌شود و رنگ آن پس از قرارگیری  ثابت می شود.