فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی چیست؟
درمان ریشه و عصب‌کشی دو متد کاربردی و رایج در دندانپزشکی به حساب می‌آیند. این دو شیوه درمان به دلیل شباهت‌هایی که با هم دارند اغلب یکی فرض می‌شوند. البته که درمان ریشه و عصب‌کشی دندان شباهت‌های زیادی با هم دارند. اما به هیچ وجه نمی‌توان این روش‌ها را یک درمان دندانپزشکی به شمار آورد. فرق درمان ریشه دندان و عصب‌کشی در اهداف و شیوه عمل می‌باشد. در درمان ریشه آسیب‌ها و عفونت‌های اطراف بافت و ریشه تحت مداوا قرار می‌گیرد. دندانپزشک بافت‌های آلتراسوند را از درون ریشه برداشته و به اصطلاح پاکسازی می‌کند. در نهایت نیز ریشه دندان پر شده تا از عفونت آن جلوگیری گردد. این در حالی است که عصب‌کشی برای درمان آسیب‌های وارده به عصب دندان کاربرد دارد. در این متد درمان عصب دندان برداشته و حذف می‌شود، سپس ریشه را پر می‌کنند. در درمان ریشه، هدف نگهداشتن دندان است، اما در عصب‌کشی تمرکز روی درمان عفونت دندان و کاهش درد و تورم متمرکز می‌باشد.
درمان ریشه دندان چیست؟
درمان ریشه دندان بسیار پیچیده است که باید توسط متخصص ریشه و دندانپزشک مجرب انجام شود.
تعریف درمان ریشه دندان (Root Canal Therapy)
درمان ریشه یا روت کانال برای از بین بردن عفونت ریشه و پالپ دندان کاربرد دارد. پالپ قسمت زنده دندان است که ایجاد عفونت در آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. نفوذ باکتری‌ها به این بخش از دندان دلیل اصلی عفونت آن است. مراحل مختلف کار پاکسازی و درمان ریشه عبارتند از:
- خارج کردن پالپ عفونی از ریشه و پاکسازی کانال
- پر کردن کانال ریشه برای پیشگیری از عفونت مجدد
- پر کردن تاج دندان و روکش کردن آن
متخصص درمان ریشه یا اندودنتیست باید این مراحل را با ترتیب گفته شده انجام دهد.
علائم نیاز به درمان ریشه
وجود برخی از نشانه‌ها در دندان از جمله:
- دندان دردهای شدید و طولانی
- دندان دردهای ضربان‌دار یا شبانه
- تورم در لثه
- شدت گرفتن درد هنگام غذا خوردن
- تشدید دندان درد موقع نوشیدن مایعات سرد و گرم
- تغییر پیدا کردن رنگ دندان به ویژه متمایل شدن به رنگ خاکستری
می‌تواند به معنای نیاز به درمان ریشه باشد.
عصب‌کشی چیست؟
عصب دندان ارتباط دهنده دندان با سیستم عصبی مرکزی در بدن می‌باشد. اطلاعات دندان به کمک این بخش به مغز منتقل می‌گردد.
تعریف عصب‌کشی ( Nerve Extraction)
عصب‌کشی یک متد درمانی است که در آن عصب دندان به دلیل آسیب‌های جدی وارده حذف می‌شود. این تعریف به خوبی فرق درمان ریشه با عصب‌کشی را نشان می‌دهد. با عصب‌کشی عوارض و علائم ناشی از مشکلات عصب دندان کاملا از بین می‌رود. چنانچه پالپ دندان، بسیار آلوده یا قابل ترمیم نباشد از این شیوه برای درمان استفاده می‌شود. برای عصب‌کشی دندان باید به متخصص اندودنتیست مراجعه کنید.
علائم نیاز به عصب‌کشی
علائم زیر نشان می‌دهند عصب دندان درگیر شده و به عصب‌کشی نیاز دارید:
- درد شدید و پایدار در دندان
- تورم
- حساسیت به گرما و سرما
- عفونت و آبسه در لثه
تفاوت‌های اصلی درمان ریشه و عصب‌کشی
عصب‌کشی دندان و درمان ریشه در مراحل انجام و هزینه‌ها با هم تفاوت‌هایی دارند.
تفاوت در مراحل انجام کار
برای درمان ریشه باید از طریق جراحی اقدام به خارج کردن بخش‌های پوسیده ریشه کرد. اما در عصب‌کشی، مشکلات رگ‌ها و اعصاب دندان در قسمت پالپ و نرم دندان درمان می‌شود. در عصب‌کشی در بخش کوچکی از تاج دندان سوراخی ایجاد می‌کنند. سپس به استفاده از تجهیزات دندانپزشکی و از طریق این سوراخ بافت نرم داخل دندان تخلیه می‌شود. این بافت نرم شامل رگ‌های خونی و عصب‌های عفونی شده دندان می‌باشد. اما در جراحی ریشه یا روت کانال ریشه پوسیده و عفونی دندان خارج می‌شود. خارج کردن بخش‌های پوسیده ریشه از لثه کار سختی است و باید از طریق روش‌های تهاجمی نظیر جراحی انجام گیرد. ریشه دندانی که به طور کامل پوسیده باشد به راحتی از فک خارج نمی‌شود. به همین دلیل دندانپزشک ناگزیر است از جراحی برای این منظور کمک بگیرد. جراحی ریشه دندان مستلزم باز کردن لثه و بررسی استخوان زیر آن است. بافت ملتهب در این مرحله از کار برداشته می‌شود و به لثه بخیه می‌زنند. مدت زمان بهبود کامل در روت کانال بسته به بزرگی ضایعه تا یکسال هم به طول می‌انجامد. این در حالی است که خارج کردن بافت نرم دندان از یک سوراخ (عصب‌کشی) بسیار ساده‌تر است. این درمان در بازه‌ی زمانی نسبتا کوتاهی نزدیک به ۲ ساعت انجام می‌شود.
تفاوت در هزینه‌ها
مورد بعدی که به عنوان فرق درمان ریشه و عصب‌کشی می‌توان مطرح کرد تفاوت در هزینه‌ها است. شدت پوسیدگی دندان و درمانی که برای آن نیاز است روی هزینه‌ی کار اثرگذار می‌باشند. درمان ریشه علاوه بر پیچیدگی بیشتر به جلسات درمانی طولانی‌تری هم نیاز دارد. از طرفی برای درمان ریشه دندانپزشک باید تخصص و دقت بیشتری داشته باشد. این فاکتورها در کنار هم موجب می‌شوند تا هزینه درمان ریشه نسبت به عصب‌کشی بالاتر باشد. به همین خاطر می‌توان نتیجه گرفت که انجام عصب‌کشی مقرون به صرف‌تر از درمان ریشه است. با این همه انتخاب روش درمان به تشخیص دندانپزشک و علت بروز مشکل بستگی دارد.
کدام روش برای شما مناسب‌تر است؟
گاهی بیماران در انتخاب بهترین روش درمان پوسیدگی و درمان عفونت دندان دچار تردید می‌شوند. نگاهی به مزایا و معایب هر روش در انتخاب بهترین درمان برای افراد کمک کننده است.
مزایا و معایب درمان ریشه دندان
درمان ریشه دندان به حفظ دندان طبیعی کمک زیادی می‌کند. با این کار زیبایی دندان حفظ شده و بیمار همچنان دندان طبیعی خود را دارد. بعد از اینکه مواد پرکننده در درمان ریشه استفاده شد روی آن تاج دندان را نصب می‌کنند. از دیگر مزیت‌های این متد درمانی می‌توان به:
- بازه‌ی زمانی کوتاه درمان
- کارمد و نتیجه بخش بودن
- تسکین سریع دردهای دندان
- مقرون به صرفه بودن نسبت به کاشت دندان
- پیشگیری از ضرورت ارتودنسی ( در قیاس با کشیدن دندان)
اشاره کرد. بعلاوه چون در حین جراحی از داروهای بی‌حسی و ضد درد استفاده می‌شود بیمار دردی را حس نخواهد کرد. در کنار این مزایا می‌توان معایبی مانند:
- ایجاد درد و تورم در ناحیه تحت درمان
- حساسیت دندان به مواد غذایی سرد و گرم بعد از روت کانال
- التهاب
- شکستگی دندان بعد از درمان ریشه
- ایجاد عفونت مجدد
را نیز برای درمان ریشه دندان می‌توان ذکر کرد.
مزایا و معایب عصب‌کشی
از موارد دیگر فرق درمان ریشه و عصب‌کشی قطعا مزیت‌ها و معایب آن‌ها است. عصب‌کشی کمک می‌کند تا دندان عفونی و پوسیده طول عمر بیشتری پیدا کند. همچنین عصب‌کشی دندان عوارض احتمالی بسیار کمی دارد و به همین دلیل از بهترین متدهای درمانی محسوب می‌شود. فواید و مزیت‌های دیگر عصب‌کشی دندان عبارتند از:
- درمان سریع برای رفع التهاب و عفونت دندان
- نگهداری از دندان طبیعی
- تقویت ساختار دندان عصب‌کشی شده ( در صورت استفاده از مواد باکیفیت)
- حفظ ظاهر طبیعی دندان
- درصد بالای موفقیت در درمان عصب‌کشی ( بین ۶۰ تا ۸۰ درصد عصب‌کشی‌های دندان موفقیت آمیز هستند.)
- قیمت مناسب و صرفه اقتصادی
- امکان ترمیم
- سهولت در مقایسه با جراحی ریشه
- کاهش فوری درد دندان
در کنار این مزایا به مواردی همچون:
- از دست دادن حس دندان
- نیاز به ترمیم
- نیاز به مراقبت‌های دائم
- برخی از عوارض نادر ( نظیر ترشحات ناخواسته از دهان)
نیز به عنوان معایب عصب‌کشی دندان می‌توان اشاره کرد. بعلاوه درد ناشی از عصب‌کشی دندان برخی از بیماران را نگران می‌کند. دندانپزشک با استفاده از داروهای بی‌حسی حین کار از بروز این درد پیشگیری می‌کند.
مراقبت‌های بعد از درمان ریشه و عصب‌کشی
برای اینکه درمان ریشه و عصب‌کشی دندان نتایج موثرتری داشته باشند باید مراقبت‌هایی را بعد از آن انجام دهید.
نکات ضروری پس از درمان ریشه
بعد از درمان ریشه لازم است در حفظ بهداشت دهان و دندان خود تلاش بیشتری کنید. زیرا تجمع اکتری‌ها در دهان می‌تواند موجب بروز مجدد عفونت و تضعیف درمان ریشه گردد. به همین خاطر بعد از درمان ریشه دندان از مصرف دخانیت بپرهیزید. غرغره کرده آب نمک در این شرایط می‌تواند در پاکسازی محیط داخلی دهان کمک زیادی کند. تا زمانی که از مرحله بی‌حسی دندان گذار نکرده‌اید نسبت به خوردن و نوشیدن اقدام نکنید. داروهایی که دندانپزشک برای بهبود ریشه دندان تجویز کرده را تهیه کرده و به موقع مصرف کنید. در جلسات معاینه بعد از درمان ریشه، در زمان تعیین شده شرکت کنید.
نکات ضروری پس از عصب‌کشی
بعد از عصب‌کشی دندان تا دو روز با خمیر دندان‌های فاقد فلوراید مسواک بزنید. در مسواک زدن و استفاده از نخ دندان احتیاط و دقت بیشتری به خرج دهید. خوردن غذاهای سفت می‌تواند به دندان تازه عصب‌کشی شده آسیب وارد کند. همچنین توصیه می‌شود بلافاصله بعد از عصب‌کشی دندان اقدام به خوردن غذا نکنید.
نتیجه‌گیری
تفاوت درمان عصب و ریشه به اهداف و شیوه دستیابی به آن‌ها مربوط می‌شود. مهم‌ترین فرق درمان ریشه با عصب‌کشی این است که درمان ریشه با جراحی همراه است. در حالی که برای عصب‌کشی دندان یک سوراخ کوچک برای تخلیه بافت نرم و پالپ دندان ایجاد می‌کنند. حفظ دندان طبیعی و بهبود عفونت از مزایای هر دو روش به شمار می‌رود. با این همه درمان ریشه، تخصصی‌تر و پیچیده‌تر از عصب‌کشی دندان است. از این جهت هزینه‌ای که برای درمان ریشه پرداخت می‌شود بیشتر از عصب‌کشی دندان است. برای انتخاب بهترین درمان باید به دندانپزشک با تجربه و مجرب مراجعه کنید. متخصصین با معاینه و بررسی عکس‌های رادیولوژی دندان موثرترین و کارآمدترین شیوه درمان را پیشنهاد می‌کنند.