بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد؟

یکی از بیماری‌های شایع بین آقایان واریکوسل نام دارد که در آن، کیسه بیضه متورم می‌شود. این بیماری یکی از انواع و زیرشاخه‌های بیماری واریس به شمار می‌رود. بر اثر واریکوسل سیاهرگ‌های کیسه بیضه متورم شده و دچار پیچ خوردگی می‌شوند. در برخی از موارد نیز مشاهده شده که بر اثر این بیماری بیضه‌های فرد کوچک شده‌اند. این بیماری در اغلب موارد دردناک نبوده و تهدیدی برای زندگی فرد به حساب نمی‌آید.

اما از مهم‌ترین مشکلات بیماری واریکوسل ابتلا به ناباروری در مردان می‌باشد. تحقیقات علمی نشان داده است که در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد مردان به این بیماری و عوارض ناشی از آن مبتلا هستند. نکته مهم اینکه این بیماری با گذشت زمان شدیدتر می‌شود و در نتیجه درمان آن نیز سخت‌تر خواهد شد.

به همین خاطر لازم است بدانیم بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد. این اطلاعات به شناسایی و درمان به موقع این بیماری کمک زیادی می‌کند. مراجعه به موقع به پزشک متخصص در تشخیص و درمان موثر این بیماری نقش کلیدی ایفا می‌کند.

واریکوسل چقدر شایع است؟

بیماری واریکوسل یکی از بیماری هایی است که بر اساس مجله clevelandclinic میزان شیوع آن واریکوسل یک بیماری نسبتاً شایع است که بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، یعنی تقریباً یک نفر از هر پنج مرد دچار آن می‌شود. این مشکل معمولاً در سمت چپ کیسه بیضه ایجاد می‌شود. علت این موضوع تفاوت در نحوه تخلیه خون از بیضه چپ به سمت وریدهای بزرگ بدن است. البته در موارد نادر، ممکن است واریکوسل در سمت راست یا در هر دو طرف کیسه بیضه نیز رخ دهد.

علائم و عوارض واریکوسل

این بیماری از نظر بزرگ شدن عروق به واریس پا شباهت دارد اما به افزایش سن ارتباطی ندارد. این بیماری بیشتر در مردان بین ۱۵ تا ۲۵ سال شیوع دارد. باید توجه داشت که این بیماری با گذشت زمان شدت بیشتری پیدا کرده و عوارض آن نیز افزایش می‌یابد.

خوشبختانه تشخیص واریکوسل در مردان ساده بوده و در برخی از موارد بدون درمان پزشکی خاصی درمان می‌شود. این بیماری در اغلب اوقات بدون درد و نشانه‌ی خاصی در فرد بروز پیدا می‌کند. اما در مواردی نیز نشانه‌ها و علائمی دارد که به شناسایی و تشخیص به موقع بیماری کمک می‌کنند.

علائم رایج واریکوسل

علائمی که می‌توانند نشان دهنده بیماری واریکوسل باشند عبارتند از:

تورم در ناحیه بیضه: بیماری واریکوسل بر اثر تورم گروهی از رگ‌های کیسه بیضه (سیاهرگ‌های بیضه) ایجاد می‌گردد. تورم این رگ‌ها موجب تورم در ناحیه بیضه فرد می‌گردد. اغلب در واریکوسل درجه ۳ با تورم در ناحیه بیضه به عنوان یک نشانه اصلی مواجه هستیم. واریکوسل درجه ۳ شدیدترین حالت این بیماری مردانه به شمار می‌رود.

درد یا احساس سنگینی در کیسه بیضه: تورم رگ‌های کیسه بیضه موجب تجمع خون در این ناحیه می‌شود. از این رو بیمار در این ناحیه با درد یا احساس ناراحتی مواجه می‌شود. بیشتر افرادی که درد ناشی از واریکوسل دارند آن را دردی مبهم و مکرر توصیف می‌کنند. این درد در بعضی از بیماران به حالت تیز و در بعضی دیگر به صورت تیر کشیدن بروز پیدا کند.

نکته مهم در مورد درد واریکوسل این است که در طول روز شدیدتر است. همچنین با فعالیت‌هایی مانند ایستادن و کارهای سنگین فیزیکی بیشتر می‌شود. درد واریکوسل با دراز کشیدن فرد تا حد زیادی تسکین پیدا می‌کند. لازم به یادآوری است که این بیماری همیشه به ایجاد درد منجر نمی‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به واریکوسل هرگز دردی در ناحیه بیضه خود احساس نمی‌کنند. بنابراین برای تشخیص دقیق و کامل این بیماری باید به پزشک متخصص مراجعه و معاینه شوید. برای اینکه بدانیم بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد باید به علائم آن توجه داشته باشیم.

کاهش اندازه بیضه: از دیگر نشانه‌های بیماری واریکوسل آتروفی یا کوچک شدن بیضه است. به طوری که با مشاهده می‌توان به عدم تقارن دو کیسه بیضه پی برد. البته نامتقارن بودن کیسه بیضه‌ها همیشه به دلیل آتروفی رخ نمی‌دهد. بلکه گاهی به دلیل تورم رگ‌های خونی در یکی از بیضه‌ها حالت نامتقارنی در آن‌ها به وجود می‌آید. در هر دو صورت این عدم تقارن بین اندازه بیضه‌ها می‌تواند نشان دهنده بیماری واریکوسل در فرد باشد.

عوارض واریکوسل بیضه چپ

واریکوسل می‌تواند هر دو بیضه راست و چپ را درگیر کند. اما آثار و عوارض واریکوسل بیضه چپ بیشتر از بیضه راست می‌باشد. یکی از مهم‌ترین عوارض واریکوسل بیضه چپ ایجاد ناباروری در فرد مبتلا است. به طوریکه که گفته می‌شود از هر ۱۰ مرد با مشکل ناباروری ۴ نفر به واریکوسل مبتلا است. این تعداد بخشی زیادی از افراد نابارور به دلیل واریکوسل مبتلا به واریکوسل بیضه چپ هستند.

آسیب‌های طولانی مدت واریکوسل

اگر واریکوسل به موقع تشخیص داده نشود می‌تواند آسیب‌های بیشتری در فرد به جا گذارد. از جمله عوارض واریکوسل طولانی مدت می‌توان به:

• کاهش اسپرم در فرد مبتلا
• کوچک شدن یا آتروفی بیضه
• مشکلات هورمونی و کاهش تستوسترون

اشاره نمود. کاهش سطح تستوسترون در مردان از مهم‌ترین دلایل اختلالات خواب و کاهش سطح انرژی به شمار می‌رود. بنابراین برای دور ماندن از این عوارض باید بدانیم بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد. در این صورت است که مراجعه به پزشک متخصص و درمان به موقع این بیماری را جدی خواهیم گرفت.

دلایل و عوامل خطر ایجاد واریکوسل

با شناخت دلایل و عوامل خطر ایجاد کننده واریکوسل می‌تواند تا حدی از بروز این بیماری جلوگیری کنیم.

علل ایجاد واریکوسل

اختلال در عملکرد رگ‌های بیضه یکی از دلایل مهم در بروز این بیماری در مردان است. عملکرد ضعیف دریچه‌های وریدی هم از دیگر علت‌های ابتلا به این بیماری است. دریچه داخلی سیاهرگ وظیفه بازگرداندن خون از اندام‌های مختلف به قلب را بر عهده دارد. وقتی این دریچه در سیاهرگ‌های کیسه بیضه مختل شود موجب تورم وریدی می‌شود. در نتیجه این تورم وریدی فرد به بیماری واریکوسل مبتلا خواهد شد.

همچنین بالا بودن فشار خون در ناحیه لگن فرد هم ریسک ابتلای وی به واریکوسل را به شدت افزایش خواهد داد. برخی از توده‌های غیر طبیعی هم می‌توانند به بیماری واریکوسل در فرد منتهی گردند. علت دقیق ابتلا به بیماری واریکوسل با مراجعه به پزشک متخصص و توسط وی مشخص می‌گردد.

عوامل خطر

چندین عامل مختلف وجود دارند که به عنوان عوامل خطر در ابتلا به بیماری واریکوسل شناخته می‌شوند. از جمله این عوامل خطر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سن: این بیماری در مردان جوان شیوع بیشتری نسبت به سایر گروه‌های سنی دارد.
• سابقه خانوادگی: در بسیاری از بیماری‌ها از جمله واریکوسل وراثت و سابقه خانوادگی عامل مهمی به شمار می‌رود. اگر در افراد خانواده سابقه این بیماری وجود دارد لازم است به علائم آن در خود توجه بیشتری نشان دهید.
• سبک زندگی و ورزش‌های سنگین: یکی دیگر از فاکتورهای مهم که ریسک ابتلا به واریکوسل را بالا می‌برد سبک زندگی فرد است.
• مصرف مشروبات الکلی و رژیم‌های غذایی ناسالم خطر ابتلا به واریکوسل در فرد را بیشتر می‌کنند. قند مصنوعی از مواد غذایی بسیار مضر و عاملی برای ایجاد این بیماری می‌باشد. غافل شدن از مصرف اسیدهای چرب سالم و امگا ۳ نیز مردان برای ابتلا به واریکوسل در ریسک بالایی قرار می‌دهد. ورزش‌های سنگین هم از دیگر عوامل خطر در ابتلا به بیماری واریکوسل محسوب می‌شود.

تشخیص واریکوسل

اطلاع از اینکه بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد به تشخیص به موقع آن کمک می‌کند.

روش‌های تشخیص واریکوسل

تشخیص دقیق واریکوسل توسط پزشک به چندین روش مختلف انجام می‌شود. گاهی با معاینه بیضه‌ها توسط متخصص بیماری واریکوسل از روی علائم آن شناسایی می‌شود. البته اغلب واریکوسل درجه ۳ یا شدید با معاینات پزشک تشخیص داده می‌شود. روش تشخیصی بعدی که دقیق‌تر و کارآمدتر از معاینه می‌باشد انجام سونوگرافی و اکوگرافی است.

با این روش پزشک امکان می‌یابد وضعیت دقیق رگ‌های خونی و جریان خون را ارزیابی کند. اگر قطر ورید در سونوگرافی بیشتر از ۲ الی ۳ میلی‌متر باشد نشان دهنده ابتلای فرد به واریکوسل است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های واریکوسل در سونوگرافی بازگشت خون در وریدها است.

اهمیت تشخیص زودهنگام

اهمیت به موقع واریکوسل از این جهت اهمیت دارد که عوارض بیماری شدت پیدا نکنند. در صورتی که این بیماری طولانی شود عوارض آن نیز شدت بیشتری پیدا می‌کند. مورد بسیار مهم در خصوص تشخیص به موقع این بیماری تاثیر آن روی باروری مردان است.

تشخیص به موقع واریکوسل و درمان موثر آن از ناباروری در مردان جلوگیری خواهد کرد. به بیان دیگر سایر درمان‌های ناباروری زوجین بدون درمان واریکوسل موثر واقع نمی‌شوند. از این جهت لازم است واریس بیضه در مردان به موقع شناسایی و درمان گردد.

درمان واریکوسل

بعد از کسب اطلاعات کافی از اینکه بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد باید به روش‌های درمان آن پرداخت. بسته به شدت و گرید واریکوسل روش‌های درمان متنوعی برای آن وجود دارد. بهترین روش درمان واریکوسل باید با نظر پزشک متخصص و بسته به وضعیت بیمار انتخاب شود. بنابراین توصیه می‌شود برای درمان این بیماری به صورت خودسرانه اقدام نکرده و حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

روش‌های درمان غیرتهاجمی

برای درمان واریکوسل هنوز هیچ دارویی به تایید نرسیده است. با این همه برای تسکین درد ناشی از این بیماری در برخی از بیماران می‌توان از قرص‌های مسکن استفاده کرد. ایبوپروفن و استامینوفن از جمله قرص‌های مسکن موثر برای درمان واریکوسل هستند. تغییر در سبک زندگی هم کمک زیادی به بهبود بیماری واریکوسل در مردان می‌کند. مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و فیبر باعث محافظت از بیضه‌ها می‌شوند. داشتن یک روتین مناسب روزانه که مواد غذایی مناسبی را در بر داشته باشد از درمان‌های غیرتهاجمی به شمار می‌رود.

جراحی واریکوسل (واریکوسلکتومی)

جراحی یک شیوه درمان تهاجمی برای درمان بیماری واریکوسل به شمار می‌رود که اثر چشمگیری دارد. به کمک این متد درمان درد بیضه‌ها که ناشی از بیماری واریکوسل است تسکین پیدا می‌کند. برای واریکوسلکتومی یک برش کوچک پایین کشاله ران فرد ایجاد می‌کند. سپس جراح با دقت هرچه تمام یک میکروسکوپ کوچک را برای تشخیص ورید وارد می‌کند. در انتها نیز وریدهای شناسایی شده توسط جراح بسته می‌شوند.

این عمل جراحی بین ۲ تا ۳ ساعت زمان نیاز دارد و بهبود در حدود ۶ هفته بعد ایجاد می‌شود. لاپاراسکوپی هم از دیگر روش‌های جراحی برای درمان واریکوسل به شمار می‌رود. در این روش نیز با ایجاد چند برش کوچک اقدام به بستن رگ‌ها می‌کنند. طول دوره بهبود و میزان درد بیمار بعد از این دو روش با هم متفاوت است. در انتخاب بهترین شیوه درمان جراحی واریکوسل باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

درمان‌های کمکی و جدید

درمان‌های جدیدی دیگری نیز برای بهبود و درمان بیماری واریکوسل وجود دارد. لیزر درمانی طب سنتی از جمله روش‌های درمانی .واریکوسل هستند. برخی از پزشکان سرما درمانی را نیز برای درمان بیماری واریکوسل مناسب ارزیابی می‌کنند. البته انتخاب روش درمان مناسب برای این بیماری تا حد زیادی به شرایط بیمار و نظر پزشک متخصص بستگی دارد. با این همه اثرات درمانی روش جراحی بیشتر از سایر متدهای کمکی است.

پیشگیری از واریکوسل و مراقبت‌های پس از درمان

بخش مهمی از پاسخ این پرسش که بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد مربوط به روش‌های پیشگیری از آن می‌شود. بعد از درمان به روش جراحی واریکوسل نیز باید مراقبت‌هایی برای عبور از دوران نقاهت نمود.

پیشگیری از بروز واریکوسل

بهترین اقداماتی که برای پیشگیری از این بیماری می‌توان انجام داد عبارتند از:

• داشتن رژِم غذایی اصولی و انتخاب ورزش مناسب
• پرهیز از بلند کردن وزنه‌ها و اجسام سنگین

با رعایت این موارد ریسک ابتلای فرد به بیماری واریکوسل تا حدی کاهش پیدا می‌کند. البته همچنان احتمال این بیماری در صورت وجود سابقه خانوادگی در افراد وجود دارد.

مراقبت‌های پس از درمان جراحی

جراحی درمانی قطعی و موثر برای بیماری واریکوسل به حساب می‌آید. با این همه باید اقدامات و مراقبت‌هایی را بعد از این جراحی انجام داد. بهتر است به مدت ۲ الی ۳ روز بعد از جراحی واریکوسل استراحت کرده و فعالیت بدنی خود را محدود نمود. رعایت موارد بهداشتی که بعد از عمل توسط پزشک گوشزد می‌شود نیز اهمیت بالایی دارد. داروهایی که پزشک برای دوران نقاهت بعد از عمل تجویز می‌کند باید به موقع مصرف شوند.

سبک زندگی سالم نیز موجب تقویت قوای بدن و سیستم ایمنی آن می‌گردد. در نتیجه احتمال بروز مجدد این بیماری در فرد بعد از جراحی واریکوسل را کم می‌کند. بعد از جراحی حتما برای پیگیری وضعیت این بیماری و معاینات دوره‌ای به پزشک خود مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

واریکوسل به دلیل تورم عروق خونی در کیسه بیضه‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند روی کیفیت رابطه زناشویی و باروری مردان اثر منفی زیادی به جا گذارد. تشخیص به موقع این بیماری در کاهش عوارض ناشی از آن و درمان موثرتر نقش مهمی دارد. از این رو باید بدانیم بیماری واریکوسل چیست و چه عوارضی دارد.

جراحی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین راه‌های درمان واریکوسل است. اما برای پیشگیری از این بیماری داشتن زندگی سالم و انجام ورزش‌های سبک موثر است. برای تشخیص به موقع واریکوسل به پزشک متخصص مراجعه کنید.