درمان خانگی عفونت واژن در بارداری با راهکارهای ایمن و طبیعی

ابتلا به عفونت واژینال در دوران حاملگی، عارضه‌ای شایع است که اگرچه نگران‌کننده نیست؛ اما اگر درمان نشود، می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. اگر عفونت خفیف یا بدون درد و بوی زننده باشد، می‌توانید برای درمان خانگی عفونت واژن در بارداری از روش‌هایی همچون اصلاح سبک تغذیه، مصرف ماست به صورت خوراکی و موضعی، مالش ناحیه با روغن نارگیل و درخت چای و همچنین حمام آب گرم و سرکه سیب، کمک بگیرید. اما در صورت شدت عارضه، این روش‌ها فقط به صورت مکمل عمل کرده و همراه با درمان تخصصی پزشک، موثر خواهند بود.

علائم شایع عفونت واژن در بارداری

نشانه‌های عفونت واژن در بارداری بسته به علت بروز آن، ممکن است شامل ترشحات غیرطبیعی، خارش، سوزش یا بوی نامطبوع باشد. در عفونت قارچی واژن معمولا ترشحات سفید و غلیظ دیده می‌شود؛ در حالی که عفونت‌های باکتریایی و انگلی اغلب با ترشحات خاکستری یا زردرنگ و بوی تند همراه هستند.

اگرچه به‌طور کلی تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن در نوع ترشح، بو و واکنش آن به درمان است، اما تشخیص خانگی عفونت واژینال تنها بر اساس علائم ظاهری، امکان‌پذیر نیست و نیاز به معاینۀ پزشک دارد. بنابراین برای تشخیص قطعی و پاکسازی واژن از عفونت در بارداری، باید به پزشک مراجعه کنید.

خارش شدید واژن

خارش واژن در دوران بارداری معمولا از نشانه‌های اولیه عفونت واژینال، به‌ویژه عفونت قارچی، محسوب می‌شود. این خارش ممکن است با قرمزی، تورم یا ترشحات سفید غلیظ همراه باشد. البته برخی عفونت‌های باکتریایی یا تریکومونا نیز می‌توانند چنین علائمی ایجاد کنند. از آنجا که عفونت واژینال در بارداری به درمان ایمن و سریع نیاز دارد، نباید فقط بر اساس خارش، خوددرمانی کرد و مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان قطعی ضروری است.

ترشحات غلیظ و سفید رنگ

ترشحات واژینالی که غلیظ، سفید و شبیه پنیرک باشند، معمولا از علائم بارز عفونت قارچی زنان هستند. در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند احتمال بروز این نوع عفونت را افزایش دهد. این ترشحات زنانه اغلب بدون بوی شدید بوده و همراه با خارش، سوزش یا قرمزی ناحیه تناسلی تشخیص داده می‌شوند؛ البته تشخیص قطعی تنها با معاینه و آزمایش امکان‌پذیر است و انتخاب روش درمان باید زیر نظر پزشک انجام شود تا سلامتی مادر و جنین به خطر نیفتد.

سوزش در هنگام ادرار یا رابطه جنسی

سوزش واژینال هنگام ادرار یا مقاربت می‌تواند نشانه‌ای از عفونت قارچی، عفونت باکتریایی یا حتی عفونت منتقله از راه جنسی باشد. این علامت معمولا به دلیل التهاب بافت واژن و مجاری ادرار ایجاد می‌شود و ممکن است با ترشحات غیرطبیعی، خارش یا بوی نامطبوع همراه باشد. سوزش واژن در دوران بارداری، نیازمند بررسی فوری پزشکی است تا نوع عفونت مشخص شده و روش ایمنی برای درمان انتخاب شود.

بهترین درمان‌های خانگی عفونت واژن در بارداری

استفاده از روش‌های ایمن و طبیعی در درمان قارچی زنان در دوران بارداری، می‌تواند به کاهش علائم و بهداشت واژن کمک کند. راهکارهای خانگی زیر همراه با نظارت پزشک، می‌توانند علاوه‌بر پاکسازی واژن از عفونت، به تعادل فلور واژن (مجموعه‌ای از میکرواورگانیسم‌های مفید) و کاهش التهاب نیز کمک کنند. درمان‌های خانگی علاوه‌بر عفونت در سایر مشکلات مانند برای یبوست در بارداری چی بخوریم و… نیز موثر هستند.

استفاده از ماست طبیعی و پروبیوتیک‌ها

یکی از روش‌های درمان طبیعی واژن که البته بیشتر نقش مکمل درمانی را دارد، استفادۀ خوراکی یا موضعی از ماست برای واژن است. طبق نظر یکی از پزشکان متخصص زنان دانشگاه کلیولند، باکتری‌های مفید موجود در ماست پروبیوتیک برای واژن مفید است و می‌تواند سطح مخمر این محیط را به تعادل برساند. البته این پزشک هشدار می‌دهد که حتما از ماست‌های ساده و بدون شکر و طعم افزوده، مانند ماست یونانی استفاده شود. ذکر این نکته لازم است که این روش درمان خانگی عفونت واژن در بارداری، از نظر علمی کافی نیست و باید با تشخیص پزشک و درمان دارویی همراه باشد.

روغن نارگیل: ضدقارچ ملایم و طبیعی

روغن نارگیل به‌دلیل داشتن اسید لوریک و کاپریلیک، خاصیت ضدقارچ ملایمی دارد و به‌عنوان یکی از راه‌های درمان خانگی واژن مطرح می‌شود. برای درمان قارچ خانگی به این روش، می‌توان لایه نازکی از روغن نارگیل خالص و ارگانیک را ۱ تا ۲ بار در روز به‌صورت موضعی استفاده کرد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف منظم این روغن ممکن است ظرف چند روز علائم عفونت خفیف را کاهش دهد؛ اما اثربخشی آن در عفونت‌های شدید اثبات نشده است. استفاده بیش‌ازحد از این روش یا برای بیماران با حساسیت پوستی، می‌تواند باعث التهاب شود. بنابراین برای استفاده موضعی در دوران بارداری، حتما تحت نظر پزشک باشید.

روغن درخت چای رقیق‌شده

روغن درخت چای ترکیبات ضدقارچ و ضدباکتری دارد و در برخی مطالعات، به‌عنوان گزینه‌ای طبیعی برای درمان قارچ واژن مطرح شده است. این روغن باید حتما با روغن حامل (مثل نارگیل یا زیتون) به نسبت ۱ قطره در ۱ قاشق چای‌خوری رقیق شده، سپس با پنبه تمیز به‌صورت موضعی استفاده شود. در این صورت، معمولا طی چند روز تا یک هفته علائم خفیف را کاهش می‌دهد. با این حال، ممکن است در برخی افراد حساسیت یا سوزش ایجاد کند. درصورتی‌که قصد استفاده از این درمان عفونت واژن در خانه را دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

حمام آب گرم با سرکه سیب

حمام نشیمن با ترکیب آب گرم و مقدار کمی سرکه سیب رقیق‌شده، می‌تواند روش کمکی در درمان قارچی در بارداری باشد. برای این کار، ۱ تا ۲ فنجان سرکه سیب طبیعی را به تشت آب گرم اضافه کرده و ۱۰–۱۵ دقیقه داخل تشت بنشینید. این روش ممکن است به کاهش خارش و سوزش واژن کمک کند؛ اما جایگزین بهترین داروی ضدعفونت واژن که پزشک تجویز می‌کند، نیست. چراکه استفاده بیش‌ازحد یا غلظت زیاد سرکه می‌تواند باعث تحریک و خشکی بافت واژن شود.

تغذیه ضدعفونت: سیر، زنجبیل، ویتامین C

مصرف خوراکی سیر خام یا پخته، زنجبیل تازه و منابع طبیعی ویتامین C (مانند مرکبات و فلفل دلمه‌ای) می‌تواند سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با عفونت‌ها تقویت کند. این مواد غذایی در کنار دیگر روش‌های خانگی برای رفع خارش واژن، ممکن است طی چند روز به کاهش علائم خفیف کمک کنند. با این حال، مصرف بیش‌ازحد سیر و زنجبیل احتمال ناراحتی معده یا تداخل با برخی داروها را هم به دنبال دارد. استفاده از هیچ یک از این روش‌ها، جایگزین درمان قطعی عفونت در بارداری نیستند و باید طبق نظر پزشک و با درمان دارویی همراه باشند.

آیا درمان خانگی در بارداری بی‌خطر است؟

استفاده از برخی روش‌های طبیعی یا گیاهان دارویی در درمان خانگی عفونت واژن در بارداری، ممکن است علائم را کاهش دهد؛ اما ایمنی همه این روش‌ها اثبات نشده است! برخی سازمان‌های پزشکی بین‌المللی مانند ACOG (کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان) توصیه می‌کنند که تنها روش درمان بی‌خطر در بارداری، روشی است که ایمنی و اثربخشی آن در مطالعات معتبر تأیید شده‌باشد.

به همین ترتیب، مصرف خودسرانۀ برخی داروهای عفونت زنان مانند مترونیدازول، در سه ماهۀ اول بارداری مضر هستند و می‌توانند سلامتی جنین را به خطر بیندازند. ضمن اینکه در سه ماهۀ دوم و سوم حاملگی نیز باید با احتیاط و تحت نظر دکتر زنان تبریز، تهران یا شهر محل سکونت شما مصرف شوند.

به گفته دکتر مینکین، متخصص زنان دانشگاه Yale، هیچ روش خانگی یا درمان گیاهی واژن، نباید جایگزین مراجعه به پزشک شود؛ به‌ویژه در بارداری که سلامت دو نفر در میان است. بنابراین، انتخاب روش درمان و پاکسازی واژن از عفونت، باید بر اساس تشخیص دقیق و زیر نظر پزشک باشد.

چرا عفونت واژن در دوران بارداری شایع‌تر است؟

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی به‌ویژه افزایش هورمون بارداری استروژن و پروژسترون، بر فلور واژینال اثر می‌گذارد. این تغییرات باعث افزایش گلیکوژن در سلول‌های واژن شده و کاهش نسبی pH واژن را به دنبال دارد. درنتیجه، محیطی مناسب را برای رشد قارچ‌ها به‌ویژه کاندیدا آلبیکانس (NER) به وجود می‌آورد.

در این دوران، سیستم ایمنی مادر برای محافظت از جنین سرکوب می‌شود. این موضوع، مقاومت بدن مادر در برابر عفونت را کاهش داده و احتمال ابتلا به عفونت قارچی در بارداری را بالا می‌برد.

سومین دلیل، افزایش طبیعی ترشحات واژن در بارداری است که همراه با رطوبت همیشگی این محیط، رشد میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا را تسهیل می‌کند.

تشخیص خود به خودی عفونت‌های قارچی معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا تشخیص نادرست می‌تواند منجر به استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از کرم‌های موضعی و سایر گزینه‌های درمانی بدون نسخه شود. اگر مشکوک به عفونت قارچی هستید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید تا در مورد گزینه‌های درمانی خود صحبت کنید.

منبع: سایت american pregnancy

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم عفونت زنانه خفیف باشند، ممکن است بتوانید با روش‌های درمان عفونت واژن در خانه آن‌ها را کاهش دهید؛ اما در صورت مشاهده هر یک از علائم خطرناک زیر، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• ترشحات شدید رنگی
• بوی بد واژن
• التهاب واژن شدید
• خارش یا سوزش مداوم
• درد در لگن
• خونریزی غیرطبیعی
• تب

دقت داشته باشید که عفونت شدید و درمان‌نشده در بارداری، می‌تواند خطرهایی مانند زایمان زودرس یا انتقال عفونت به جنین را به دنبال داشته باشد؛ حتی در موارد نادر، عفونت می‌تواند به یک وضعیت اورژانس بارداری تبدیل شود. بنابراین، اگر علائم مانند دل درد و کمر درد در هفته ششم بارداری یا خارش و بوی بد پس از چند روز درمان خانگی بهبود پیدا نکند، باید با مراجعه به پزشک، تحت معاینۀ تخصصی قرار بگیرید. پزشک با معاینه و آزمایش، نوع و شدت عفونت را مشخص کرده و داروی عفونت واژنی تجویز می‌کند که برای دوران بارداری، مناسب و بی‌خطر باشد.

روش‌های پیشگیری از عفونت واژن در بارداری

همیشه شنیده‌ایم که «پیشگیری بهتر از درمان است» پس چه بهتر است که قبل از درمان خانگی عفونت واژن در بارداری، به پیشگیری از آن فکر کنیم! رعایت نکات ساده‌ای مانند بهداشت روزانه، انتخاب لباس نخی و پرهیز از محصولات عطردار، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد و سلامتی مادر و جنین را حفظ کند.

بهداشت روزانه و شست‌وشوی ملایم

رعایت بهداشت واژینال یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر عفونت است. شست‌وشوی واژن باید روزانه و فقط با آب ولرم یا شوینده‌های ملایم مخصوص بانوان انجام شود تا فلور طبیعی در حد تعادل خود باقی بماند. استفاده از پدهای بهداشتی تمیز و تعویض مرتب آن‌ها، محیط واژن را خشک و سالم نگه می‌دهد. این مراقبت‌ها در کنار درمان خانگی با داروهای گیاهی می‌توانند به پیشگیری از عفونت واژن کمک کنند.

انتخاب لباس مناسب و نخی

استفاده از پوشش مناسب و لباس زیر نخی و گشاد، به تهویۀ بهتر ناحیه تناسلی کمک می‌کند و رطوبت این محیط را کاهش می‌دهد. این کار نقش مهمی در جلوگیری از قارچ و حفظ تعادل فلور طبیعی واژن دارد. لباس‌های تنگ و الیاف مصنوعی باعث حبس گرما و رطوبت شده و شرایط را برای رشد میکروارگانیسم‌های مضر فراهم می‌کنند. شست‌وشوی منظم لباس زیر با آب گرم نیز به پیشگیری از عفونت دستگاه تناسلی کمک می‌کند.

پرهیز از محصولات عطردار

استفاده از صابون‌ها، ژل‌ها یا دستمال‌های معطر، می‌تواند pH واژن را از حالت طبیعی اسیدی (۳٫۸ تا ۴٫۵) خارج کرده و باعث کاهش باکتری‌های مفید فلور واژینال شوند. این تغییر، تعادل میکروبی را بر هم زده و زمینه را برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر فراهم می‌کند. علاوه بر این، مواد معطر ممکن است موجب تحریک و التهاب بافت واژن شده و مقاومت آن را در برابر عفونت کاهش دهند. بنابراین بهتر است از شوینده‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید.

باورهای غلط درباره درمان عفونت واژن

چندین باور غلط در مورد درمان عفونت واژن در خانه وجود دارد که به‌شدت اشتباه بوده و می‌تواند سلامتی مادر و جنین را تهدید کند. برای مثال، برخی تصور می‌کنند قرار دادن ید داخل واژن، می‌تواند به بهداشت این محیط کمک کند؛ درحالی‌که این مادۀ شیمیایی، محیط واژن را می‌سوزاند.

به همین ترتیب، استفاده از سیر برای عفونت، التهاب و واکنش‌های آلرژی‌زا ایجاد کرده و قرار دادن جوش‌شیرین واژن، محیط را قلیایی کرده و به رشد قارچ کمک می‌کند. از نظر علمی، این روش‌های خطرناک درمانی نه‌تنها مؤثر نیستند، بلکه احتمال عفونت شدید و آسیب به بافت داخلی واژن را بالا می‌برند.

درمان عفونت واژن در بارداری با روش‌های پزشکی

حالا که با انواع عفونت‌های واژینال آشنا شدید و از نشانه‌ها و خطرات آن باخبر هستید، می‌توانید در کنار روش‌‌های درمان خانگی عفونت واژن در بارداری، برای درمان اصولی این عارضه تحت نظر پزشک متخصص اقدام کنید. به‌ویژه اگر علائم شدید هستند یا به‌راحتی از بین نمی‌روند، لازم است که حتما توسط پزشک معاینه شوید. برای این کار، می‌توانید فقط با چند کلیک، وقت مشاورۀ خود با بهترین متخصص زنان اصفهان و سایر شهرهای ایران را از سایت طبیبی نو رزرو کرده و بدون فوت وقت، معالجۀ خود را آغاز کنید.

سوالات متداول پیرامون درمان خانگی عفونت واژن در بارداری