فهرست کامل داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور و روشهای مصرف
یکی از شایع‌ترین مشکلات روانی در عصر حاضر افسردگی و اضطراب می‌باشد. متاسفانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تحت تاثیر این بیماری روانی و عوارض ناشی از آن قرار دارند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرده است که در بیشتر از ۳۵۰ میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا هستند و از این بیماری روانی رنج می‌برند. این اختلال روانی روی کیفیت زندگی فرد، موقعیت شغلی و روابط اجتماعی وی اثرگذار است و باید برای درمان آن فورا اقدام نمود.
روشهای درمانی متعددی نظیر استفاده از داروهای شیمیایی و روان درمانی برای بهبود این افسردگی به کار می‌روند. اما در سال‌های اخیر بسیاری از افراد به سمت مصرف داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور روی آورده‌‌اند. تاثیر گیاهان بر مغز به دلیل منشاء طبیعی آن‌ها بدون عارضه است. گیاهان دارویی نظیر اسطوخودوس، زعفران و بابونه از جمله این گیاهان آرامبخش هستند. داروهای گیاهی ضد افسردگی به درمان طبیعی اضطراب کمک کرده و و عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی شیمیایی را ندارند. قیمت پایین‌تر و در دسترس بودن از دیگر مزایای گیاهان دارویی ضد اضطراب می‌باشند.
| گیاهان دارویی | داروهای شیمیایی | |
| نمونه‌ها | اسطوخودوس- زعفران- بابونه-
بادرنجبویه |
فلوکستین- سرترالین- سیتالوپرام-
ونلافاکسین |
| مکانیزم عمل | تنظیم انتقال دهنده‌های عصبی به
صورت طبیعی |
مهار بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین |
| اثربخشی دارو | آهسته اما پایدار در طول زمان | اثربخشی سریع به ویژه در موارد حاد |
| عوارض جانبی | بسیار کم- گاهی با حساسیت گوارشی
و پوستی همراه است. |
شایع و نسبتا شدید اعم از تهوع، بی‌خوابی،
افزایش وزن |
| هزینه | بدون نیاز به نسخه و ارزان قیمت | نیاز به نسخه دارد و گران‌تر است. |
بهترین داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور
ترکیبات فعال موجود در برخی از گیاهان به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کنند. این ترکیبات طبیعی فعال باعث کاهش التهاب مغزی و تنظیم انتقال دهنده‌های عصبی در فرد می‌شوند. در نتیجه عملکردی مشابه داروهای شیمیایی ضد افسردگی ابه جا می‌گذارند. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی عوارض جانبی و قیمت کمتری دارند. آشنایی با اسامی داروهای گیاهی شادی آور و خواص آن‌ها اولین قدم در درمان افسردگی به روش طبیعی است. اصلی‌ترین داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور شامل موارد زیر می‌باشند.
گل راعی ( علف چای-* St. John s Word)
گیاه راعی از گونه‌های چند ساله به شمار می‌رود که گل‌هایی به رنگ زرد روشن دارد. در نور خورشید نیز می‌توان نقاط تیره‌ای نظیر سوراخ‌های کوچک روی گلبرگ‌های راعی مشاهده کرد. ترکیبات موثر موجود در این گیاه شامل هایپرسین و هایپرفورین می‌باشند که در مهار بازجذب سروتونین نقش دارند. بعلاوه مصرف گیاه علف چای به تنظیم دوپامین و نوراپی‌نفرین در بدن نیز کمک می‌کند. خواص دارویی گیاه راعی عبارتند از:
- خواص ضد افسردگی
- خواص ضد ویروس
- خواص ضد التهاب
در طب سنتی نیز از این گیاه به عنوان دارویی با طبع گرم و خشک یاد می‌شود. گل راعی را در مناطق مختلفی از جهان از جمله اروپا آسیا و شمال آفریقا می‌توان پیدا کرد. در کشور ما ایران نیز علف چای در برخی از نواحی کوهستانی رشد می‌کند.
زعفران (Saffron/ Crocus Sativus)
زعفران به عنوان گیاهی پیازدار شناخته می‌شود که بنفش رنگ است. در هر گل زعفران ۳ کلاله قرمز رنگ مشاهده می‌شود که بخش دارویی گیاه محسوب می‌گردد. در طب سنتی از این گیاه به عنوان دارویی با طبع خشک و گرم نام می‌برند. ترکیبات موثر موجود در زعفران شامل موارد زیر می‌باشند:
- کروسین
- پیکروکروسین
- سافرانال
این ترکیبات دارای خاصیت ضد افسردگی و بهبود خلق و خو هستند. خواص دارویی زعفران عبارتند از:
- شادی آور
- تقویت کننده حافظه
- آرام بخش
- ضد التهاب
از این جهت برای درمان افسردگی و اضطراب به روش طبیعی از زعفران استفاده می‌شود. اصلی‌ترین منطقه کشت این گیاه دارویی در جهان، کشور ایران است.
بابونه ( Chamomile/ Matricaria Chamomilla)
بابونه گیاهی یک ساله با گل‌هایی سفید و زرد است که به آفتابگردان شباهت دارد. این گیاه آرام معطر بوده و دارای رایحه‌ای ملایم و آرام بخش می‌باشد. ترکیبات موثر گیاه بابونه برای درمان افسردگی شامل موارد زیر می‌باشد:
- آپیژنین
- کامازولن
- بیزابولول
بابونه آرامش بخش و ضد التهاب و ضد اسپاسم است. از دیگر خواص دارویی این گیاه عبارتند از:
- کاهش اضطراب
- کمک به خواب راحت
- تسکین و بهبود ناراحتی‌های گوارشی
مصرف بابونه به عنوان یکی از بهترین داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور در طب سنتی هم توصیه می‌گردد. طبع این گیاه نیز از دیدگاه اطبای سنتی خشک ملایم و گرم ذکر شده است.
جینسینگ ( Ginseng/ Panax ginseng/ panax quinquefolius)
ریشه این گیاه گوشتی و ضخیم بوده و شبیه به بدن انسان است. برگ‌های جینسینگ پمجه‌ای شکل با گل‌های کوچک می‌باشد. این گیاه دو گونه مختلف آسیایی و آمریکایی دارد. گونه آسیایی این گیاه در چین، روسیه و کره شمالی و جنوبی رشد می‌کند. اما جینسینگ آمریکایی در کانادا و امریکا پرورش پیدا می‌کند. ترکیبات موثر جنسینگ برای درمان افسردگی جین سنوزیدها می‌باشد. این مواد در تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز موثر هستند. از دیگر خواص دارویی جینسینگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش انرژی روانی
- بهبود سطح انرژی جسمی
- کاهش خستگی
- کمک به تمرکز
- کاهش استرس
- تعدیل سیستم عصبی
- بهبود سیستم ایمنی
در طب طب سنتی این گیاه را با طبع گرم و خشک معرفی می‌کنند.
سنبل الطیب ( Valerian Valeriana Officinalis)
ایم گیاه جزو گونه‌های چند ساله با گل‌هایی صورتی یا سفید رنگ است. ریشه سنبل الطیب قهوه‌ای رنگ با بویی خاص و تند می‌باشد. طبع این گیاه در طب سنتی گرم و خشک بیان شده است. ترکیبات موثر موجود در این گیاه دارویی عبارتند از:
- والپوتریات
- اسید والرنیک
- اسید گاما
- آمینو بوتیریک اسید طبیعی
این ترکیبات خواص دارویی موثری برای سنبل الطیب ایجاد می‌کنند که شامل موارد زیر می‌باشد:
- آرام بخش گیاهی
- ضد اضطراب
- ضد بی‌خوابی
این گیاه در برخی از مناطق کوهستانی ایران و در بخش‌هایی از قاره آسیا یافت می‌شود.
آیا داروهای گیاهی پاسخگو درمان افسردگی هستند؟
آنچه به‌عنوان درمان‌های طبیعی برای افسردگی شناخته می‌شود، جایگزین تشخیص و درمان پزشکی نیست.
و «طبیعی» بودن همیشه به معنای «بی‌خطر» بودن نیست.
با این حال، برای برخی افراد، برخی از مکمل‌های گیاهی و رژیمی به‌نظر می‌رسد که به‌خوبی عمل می‌کنند.
تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود کدام‌یک احتمالاً بیشترین کمک را می‌کنند و چه عوارض جانبی‌ای ممکن است داشته باشند.
در مورد مصرف مکمل‌ها و اینکه آیا برای شما مناسب هستند یا نه، با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.مکمل‌های زیادی وجود دارند که بازاریابان آن‌ها را به‌عنوان کمک‌کننده به درمان افسردگی معرفی می‌کنند.
منبع:mayoclinic
روشهای استفاده از داروهای گیاهی برای درمان افسردگی
برای اینکه از مصرف داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور بهترین نتیجه را بگیرید باید به روش درست استفاده کنید. این مکمل‌های طبیعی اعصاب را به ۳ روش مختلف می‌توان استفاده نمود، داروهای گیاهی دارای عوارض کمتری بوده و یکی از پیشنهاد ها برای داروهای ضد افسردگی در بارداری هستند.
دمنوش‌های گیاهی ضد افسردگی
یکی از ساده‌ترین و البته رایج‌ترین شیوه‌های استفاده از گیاهان دارویی از دیرباز تهیه دمنوش است. مصرف دمنوش ضد استرس راهی برای ایجاد حس آرامش و جذب سریع ترکیبات گیاه دارویی است. با تهبه چای گیاهی آرام بخش و مصرف آن ترکیبات موثر گیاهان دارویی از طریق سیستم گوارش بدن جذب می‌شوند. طرز تهیه دمنوش داروهای گیاهی ضد افسردگی و اضطراب در ادامه این بخش شرح داده شده است:
- طرز تهیه چای گل راعی: ابتدا یک قاشق چایخوری از گل خشک شده راعی را در آب جوش بریزید. سپس ۱۰ دقیقه زمان بدهید تا چای گل راعی به خوبی دم بکشد. برای اثربخشی کامل باید روزانه به مقدار ۱ تا ۲ فنجان از این چای گیاهی ضد اضطراب میل نمایید.
- چای زعفران: ابتدا به کمک یک هاون زعفران را به خوبی بسایید تا پودر شود. سپس آب جوش را کنار بگذارید تا کمی از دمای آن کم گردد. در مرحله بعد ۲ گرم زعفران را به همراه ۱ عدد هل در قوری قرار داده و روی آن آب داغ بریزید. این چای نیاز به ۳۰ دقیقه زمان برای دم کشیدن و آماده شدن دارد. اگر به جای قوری از فنجان استفاده می‌کنید برای هر فنجان ۳ تا ۵ رشته زعفران کافی است. چای زعفران شادی آور است و روی خلق فرد افسرده تاثیرات مثبت زیادی به جا می‌گذارد.
- چای بابونه: در یک لیوان آب داغ ۲ قاشق گل خشک شده بابونه بریزید و کمی صبر کنید تا دم بکشد. نوشیدن این دمنوش قبل از خواب به بهبود کیفیت خواب کمک بسیار زیادی می‌کند. به همین دلیل از دمنوش بابونه به عنوان چای گیاهی آرامبخش نیز یاد می‌کنند.
عصاره‌ها و روغن‌های گیاهی
داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور را به صورت روغن خوراکی یا موضعی نیز می‌توان استفاده نمود. بعضی از این گیاهان به صورت ماساژ درمانی یا به روش رایحه درمانی برای بهبود اضطراب و افسردگی استفاده می‌شوند. از جمله این روغن‌های گیاهی دارویی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- روغن اسطوخودوس: روغن اسطوخودوس یکی از معروف‌ترین روغن‌های گیاهی ضد استرس محسوب می‌گردد. برای استفاده از این روغن می‌توتانید آن را به بالش خود بمالید یا در دستگاه خوشبوکننده هوا بریزید. رایحه اسطوخودوس به کاهش استرس و اضطراب کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
- قطره گل سرخ: این قطره گیاهی آرام بخش روی مرکز احساس مغزی اثر مستقیم دارد. در نتیجه باعث ایجاد حس نشاط و کاهش افسردگی در فرد می‌شود. از قطره گل سرخ هم در دستگاه بخور و هم به صورت خوراکی می‌توان استفاده کرد.
- روغن نعناع یا رزماری : روغن نعناع و رزماری نیز در بهبود خلق و خو و رفع خستگی‌های ذهنی و روانی موثر هستند. می‌توانید این روغن را روی بدن ماساژ داده یا در دستگاه بخور بریزید.
مکمل‌های گیاهی و قرص‌های طبیعی
مکمل‌های گیاهی به عنوان یک راهکار دقیق‌تر استفاده از داروهای گیاهی ضد اضطراب شناخته می‌شوند. در داروهای گیاهی برای افسردگی عصاره خالص و استاندارد شده گیاهی ریخته می‌شود. در نتیجه این قرص‌ها به عنوان مکمل طبیعی اعصاب برای درمان افسردگی و اضطراب اثربخش هستند. رایج‌ترین داروهای گیاهی برای افسردگی عبارتند از:
- نروکسین: این مکمل گیاهی ترکیبی از سنبل الطیب و بادرنجبویه و گل ساعتی می‌باشد. از این قرص گیاهی برای کاهش اضطراب و بهبود خواب در افراد استفاده می‌شود.
- هایپیران: در این مکمل گیاهی از عصاره گل راعی استفاده شده است. به همین دلیل اثراتی نزدیک به داروهای شیمیایی ضد افسردگی نظیر فلوکستین دارد.
- سافرونال: در این مکمل گیاهی از زعفران برای افزایش سطح دوپامین و سروتونین در بدن کمک گرفته‌اند.
مصرف مکمل‌های طبیعی از موثرترین شیوه‌های استفاده از داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور هستند.
نکات و توصیه‌های مهم درباره مصرف داروهای گیاهی
برای مصرف داروی گیاهی برای اعصاب و افسردگی باید به تداخلات دارویی گیاهان نیز توجه کرد. زیرا مصرف همزمان برخی از گیاهان دارویی و داروهای شیمیایی با هم عوارض به همراه دارد.
تداخلات دارویی و موارد منع مصرف
با وجودی که گیاهان دارویی طبیعی هستند اما کاملا بی‌خطر یا بدون عارضه جانبی نیستند. این داروها ترکیبات فعالی دارند که با داروهای شیمیایی مختلفی نظیر:
- داروهای ضد صرع
- داروهای قلبی
- داروهای ضد انعقاد خون
- برخی از داروهای ضد افسردگی
تداخل دارند. از جمله هشدارهای مصرف و عوارض داروهای گیاهی ضد افسردگی عبارتند از:
- گل راعی: این گیاه دارویی باعث کم شدن اثر داروی فلوکستین و داروی ضد بارداری خوراکی می‌شود. همچنین نباید همزمان با مصرف قرص‌های ضد صرع از این گیاه دارویی استفاده نمود. زیرا موجب بروز سندروم سروتونین می‌گردد.
- زعفران: مصرف مقدار زیادی زعفران همزمان با داروهای رقیق کننده خون نظیر وارفارین باعث خونریزی و تغییر خلق و خو می‌شود.
- سنبل الطیب: این گیاه دارویی با برخی از داروهای خواب آور که برای بهبود افسردگی تجویز می‌شوند تداخل دارد. همچنین مصرف همزمان این سنبل الطیب با الکل نیز عوارض جدی به همراه دارد.
در دوران بارداری و شیردهی بسیاری از گیاهان دارویی می‌توانند به جنین آسیب وارد کنند. همچنین کودکان زیر ۱۲ سال و افرادی که دچار بیماری مزمن هستند باید با احتیاط از این گیاهان استفاده کنند. توصیه می‌شود با تجویز و مشورت پزشک متخصص نسبت به مصرف داروهای گیاهای اقدام کرد.
سبک زندگی مکمل برای درمان افسردگی
علاوه بر مصرف گیاهان دارویی باید سبک زندگی ضد افسردگی در پیش گرفت. ورزش و افسردگی رابطه معکوس با یکدیگر دارند. همچنین خواب منظم نیز به بهبود و کاهش افسردگی در افراد کمک می‌کند. در کنار این موارد باید روی رژیم غذایی و مدیتیشن برای کاهش اضطراب و استرس نیز تمرکز نمود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
استفاده از داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور به ویژه در سال‌های اخیر گسترش زیادی پیدا کرده است. عوارض کمتر و قیمت پایین‌تر نسبت به داروهای شیمیایی که برای استرس و افسردگی است از جمله دلایل اصلی استقبال از داروهای گیاهی ضد افسردگی و ضد اضطراب می‌باشد. اما آیا این داروهای گیاهی واقعا موثر هستند؟! بله این گیاهان دارویی به دلیل داشتن بسیاری از ترکیبات موثر در بهبود افسردگی اثرگذار هستند. اما به عنوان درمان قطعی افسردگی محسوب نمی‌شوند. برای مصرف مکمل‌های گیاهی و سلامت ذهنی با گیاهان باید از متخصصین این حوزه کمک گرفت. همچنین جلسات مشاوره نیز به بهبود علائم اضطراب و افسردگی کمک زیادی می‌کنندو. در موارد حاد افسردگی و اضطراب نیز باید از داروهای شیمیایی که پزشک تجویز کرده مصرف کرد. برای مشاوره به بهترین روانشناسان و روانپزشکان کشور برای درمان افسردگی از طریق سایت طبیبی نو اقدام کنید.