بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری کدام است؟ (پاسخ متخصصان)

مصرف قرص ضد تهوع بارداری یکی از آسان‌ترین راهکارهای کاهش حالت تهوع و استفراغ ناشی از تغییرات هورمونی در سه‌ماهه اول بارداری است. هرچند ممکن است این عارضه در ماه‌های آتی نیز ادامه داشته باشد. با توجه به شدت علائم، داروهایی مانند پیریدوکسین (ویتامین B6)، دوکسی‌لامین یا در موارد شدیدتر، داروهای تجویزی مثل متوکلوپرامید و اندانسترون برای خانم‌های باردار تجویز می‌شود. انتخاب بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری و مصرف داروی تسکین ویار در حاملگی بایستی حتما تحت نظر پزشک متخصص انجام شود تا علاوه‌بر تضمین اثربخشی آن، سلامت مادر و جنین نیز به درستی حفظ شود.

معرفی بی‌ضررترین داروهای ضد تهوع در بارداری

تهوع دوران بارداری که ناشی از تغییرات هورمونی و فیزیکی در بدن مادران باردار است، معمولا با روش‌های خانگی و گذر زمان درمان می‌شود. تهوع از همان ابتدای بارداری و جزو علائم بارداری در ماه اول مشاهده می‌شود و ممکن است کل این دوران مادر راه همراهی کند!  این تهوع برای برخی خانم‌های باردار قابل تحمل نیست و دردسر ایجاد می‌کند. در این صورت شما بایستی با توجه به وضعیت (سن جنین، شدت تهوع، تداخلات دارویی و وضعیت سلامت جنین و مادر) از قرص ضد ویار بارداری و ضد تهوع طبیعی، شیمیایی یا مکمل‌های بدون‌ضرر استفاده کنید.

دسته‌بندی داروها (طبیعی، شیمیایی، مکمل‌ها)

اگر به دنبال بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری هستید، قرص زینتوما و ومیگان با خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد تهوع بسیار قوی، گزینه‌های مناسبی برای شما هستند؛ زیرا این داروها، حاوی ترکیبات طبیعی هستند. پودر زنجبیل موجود در قرص زنجبیل بارداری، بدون ایجاد عوارض به رفع تهوع در خانم‌های باردار کمک می‌کند.

داروهای شیمیایی متوکلوپرامید، دمیترون و پرومتازین نیز دارای ایمنی تاییدشده هستند و برای درمان تهوع بارداری از سطح متوسط تا شدید یا تهوع مقاوم مورد استفاده قرار می‌گیرند. مصرف این داروها برای رفع تهوع دوران بارداری، در صورتی که تحت نظر پزشک باشد، هیچ محدودیتی ندارد.

ویتامین B6 و پیریدوکسین نیز مکمل‌های ضد تهوع حاملگی هستند که برای درمان تهوع خفیف تا متوسط و ویار صبحگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مکمل‌ها کاملا ایمن هستند. به همین دلیل عوارض جدی برای مادر و جنین به وجود نمی‌آورند.

بررسی ایمنی داروهای ضد تهوع در دوران بارداری

آیا مصرف قرص ضد تهوع بارداری برای جنین و مادر بی‌خطر است؟ سازمان معتبر غذا و داروی آمریکا (FDA) و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) سطح ایمنی داروها را براساس مطالعات علمی دسته‌بندی کرده‌اند. این دسته‌بندی به پزشکان و بیماران کمک می‌کند تا داروهای مجاز در بارداری را بشناسند و تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری در مورد مصرف دارو در این دوران داشته باشند چرا که مصرف دارو بدون تجویز پزشک از مهم‌ترین موارد پاسخ به سوال چه کارهایی در بارداری خطرناک است به شمار می‌رود.

دسته‌بندی بر اساس سطح ایمنی (FDA, ACOG)

در رده‌بندی سیستم قدیمی FDA و سازمان ACOG، انواع قرص ضد تهوع بارداری براساس سطح ایمنی به ۶ دسته تقسیم می‌شوند:

• دسته A: داروهای موجود در این دسته هیچ خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کنند. پیریدوکسین و دوکسیلامین در این دسته قرار دارند.
• دسته B: مطالعات حیوانی درباره داروهای این دسته، هیچ خطری را نشان نداده‌اند. با این وجود، مطالعات کافی و کنترل‌شده انسانی نیز درباره بی‌خطربودن این داروها برای خانم‌های باردار و جنین وجود ندارد. قرص متوکلوپرامید، دمیترون، دیفن‌هیدرامین، اندانسترون و قرص دیمن‌هیدرینات در این دسته قرار دارند.
• دسته C: مطالعات حیوانی درباره داروهای این دسته عوارضی را نشان می‌دهد. پرومتازین، کلرپرومازین، هالوپریدول و پروکلرپرازین در این دسته قرار دارند.
• دسته D: طبق مطالعات انسانی و حیوانی، داروهای این دسته خطرات جدی برای جنین ایجاد می‌کنند. با این وجود، استفاده از آن‌ها در برخی شرایط، سودمند است. داروهایی مانند تتراسایکلین‌ها در این دسته قرار دارند.
• دسته X: داروهای این دسته برای جنین کاملا مضر هستند و تحت هر شرایطی نباید مورد استفاده قرار بگیرند. داروهایی مانند تالیدومید در این دسته قرار دارند. مصرف این داروها جهت جلوگیری از عوارض داروی ضد تهوع، کاملا ممنوع است.
• دسته N: این دسته شامل داروهایی است که براساس میزان فایده و خطر آن‌ها هنوز در دسته مشخصی قرار نگرفته‌اند.

متخصصان در سایت very well health گفته‌اند:

“هنگام انتخاب دارو برای تهوع صبحگاهی، یافتن یک برنامه درمانی که متناسب با نیازهای منحصر به فرد شما باشد، بسیار مهم است. این می‌تواند به معنای ترکیب داروها با برخی تغییرات غذایی باشد. فراموش نکنید که به آنچه ممکن است علائم شما را تحریک کند توجه کنید، زیرا برخی غذاها و داروها می‌توانند نقش مهمی داشته باشند.”

داروهای پرکاربرد در ایران + برندها

در ایران داروهای مختلف ایرانی و خارجی برای کاهش یا کنترل تهوع بارداری توسط پزشکان متخصص زنان و زایمان تهران و ایران تجویز می‌شوند. هرکدام از این داروها با داشتن ترکیبات مخصوص، با شدت متفاوتی برای درمان این عارضه عمل می‌کنند. چند مورد از رایج‌ترین و بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری در ایران عبارت‌اند از:

• وامیگان: به عنوان یکی از داروهای گیاهی موثر، به عنوان بی‌ضررترین قرص ضد تهوع بارداری شناخته می‌شود. این دارو به دلیل قیمت مناسب، عدم عوارض جدی و وجود زنجبیل در ترکیبات آن، در بازار ایران به شدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. میزان زنجبیل مجاز مصرفی در دوران بارداری یک گرم یا معادل ۲ قرص است. این دارو توسط مجتمع صنایع دارویی دینه (Dineh) در ایران تولید می‌شود.
• زینتوما: این محصول با داشتن ترکیبات گیاهی نظیر زنجبیل توسط شرکت گل دارو در ایران تولید می‌شود و مصرف آن در دوران بارداری هیچ خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند.
• B6 ساده یا ترکیبی: بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری، تهوع خفیف را تجربه می‌کنند. مصرف ویتامین B6 برای بارداری (ساده یا ترکیبی) برای درمان این نوع تهوع کافی است و عملکرد خوبی دارد. این مکمل‌ها توسط برندهای معتبری نظیر Nature’s Bounty و Nature Made خارج از کشور و توسط مولتی نرمال و داروپخش در ایران تولید می‌شوند.
• دمیترون: با توجه به این که دمیترون مورد تایید FDA است، مصرف آن برای درمان تهوع بارداری در ایران نیز گسترش یافته است. این دارو توسط برندهای مختلفی نظیر تهران شیمی تولید و عرضه می‌شود.

داروهایی که باید با احتیاط استفاده شوند یا ممنوع هستند

با وجود بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری، ممکن است مصرف برخی داروها در این دوران برای جنین خطرناک باشد یا عوارضی جدی ایجاد کند. این موارد ممکن است با نوع دارو، زمان مصرف یا دوز مصرفی آن‌ها مرتبط باشد:

• طبق توصیه سازمان داروهای اروپا (EMA – PRAC) بایستی از مصرف اندانسترون در سه ماهه اول بارداری بدون ارزیابی دقیق مادر و مشورت با پزشک خودداری شود.
• برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی عصبی مانند خواب‌آلودگی، خشکی دهان، یبوست و در موارد نادر، اختلالات حرکتی از مصرف فنوتیازین‌ها در دوران بارداری خودداری کنید.
• طبق استانداردهای جهانی، فنوتیازین‌ها به عنوان قرص ضد تهوع بارداری، تنها پس از بررسی وضعیت بیمار، سابقه حساسیت و عوارض قبلی برای مادر قابل استفاده است.
• متوکلوپرامید بایستی در دوره‌های کوتاه و کمتر از ۱۲ روز مورد استفاده قرار بگیرد تا از خطراتی مانند اختلالات حرکتی و سندرم سروتونینی جلوگیری شود.

نکات مهم قبل از مصرف داروی ضد تهوع

همه داروهای ضد تهوع، بدون عوارض و حساسیت نیستند. برخی از بایدها و نبایدهای مهم که پیش از استفاده از بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری یا داروهای حاوی عوارض جانبی بایستی بدانید، عبارت‌اند از:

• پیش از مصرف هر نوع دارو برای درمان حالت تهوع بارداری، با نسخه یا بدون نسخه، حتما برای بررسی وضعیت سلامت عمومی، احتمال بروز مشکلات خاص و عوارض رایج با پزشک یا ماما مشورت کنید.
• در صورتی که سابقه ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات قلبی و بیماری‌های کبدی دارید، برای مصرف داروهایی مانند اندانسترون و قرص ضد ویار بارداری احتیاط بیشتری داشته باشید.
• اگر قبلا داروی ویار یا ضد تهوع بارداری مصرف کرده‌اید و با بروز حساسیت و واکنش منفی نسبت به مصرف داروها مواجه شده‌اید، حتما پیش از تکرار یا مصرف داروی جدید با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
• دوز مصرف هر یک از داروهای ضد تهوع بارداری را بررسی کنید و برای نتیجه‌گیری، به رعایت آن پایبند باشید.
• پیش از شروع مصرف دارو و قرص ضد تهوع بارداری، درباره داروهای مصرفی فعلی و سابقه مصرف دارویی خود با پزشک مشورت کنید تا از تداخل دارویی و بروز عوارض ناشی از آن جلوگیری شود.
• پیش از مصرف دارو، اطلاعات لازم درباره عوارض جانبی آن را مطالعه کنید تا در صورت بروز مشکل جدی، فورا به پزشک مراجعه کنید.

جدول تداخلات دارویی با قرص ضد تهوع در بارداری

راهکارهای غیر دارویی برای کنترل تهوع

جالب است برخی از مادران حالت تهوع در بارداری نشانه دختر یا پسر بودن می‌دانند اما با این حال بهتر است برای کنترل آن فکری شود. با رعایت برخی نکات ساده و تغییر سبک زندگی بارداری به راحتی می‌توانید به درمان بی‌خطر تهوع بارداری بپردازید. این موارد برای درمان غیر دارویی ویار نیز موثر هستند. برخی از موثرترین روش‌های درمان خانگی تهوع بارداری یا قابل اجرا در کنار مصرف بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری عبارت‌اند از:

• وعده‌های غذایی کوچک و مکرر را جایگزین ۳ وعده سنگین کنید تا علاوه‌بر کاهش تهوع، قند خون‌تان نیز به تعادل برسد.
• از مصرف غذاهای چرب، سرخ‌کرده، تند و حاوی ادویه برای جلوگیری از تشدید تهوع خودداری کنید.
• مواد غذایی سبک، قابل‌هضم و غنی از پروتئین و فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا با تعادل در عملکرد سیستم گوارشی، تهوع به حداقل برسد.
• ۳۰ دقیقه قبل و بعد از وعده‌های غذایی آب بنوشید.
• با توجه به ارتباط زنجبیل و بارداری، با رعایت دوز مصرف روزانه، از زنجبیل استفاده کنید. زنجبیل برای درمان گیاهی ویار نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• از مکمل‌های ضد تهوع استفاده کنید.
• مصرف مکمل یا منابع غذایی حاوی ویتامین B6 را فراموش نکنید.
• استنشاق عطر تازه لیمو و نعنا به کاهش و درمان بدون داروی تهوع خفیف دوران بارداری کمک می‌کند.
• برای درمان طبیعی تهوع بارداری، تمرینات تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات آرام‌سازی عضلانی برای کاهش استرس و افزایش ترشح اندورفین را اجرا کنید.
• استفاده از باند مچی یا ایجاد فشار ملایم روی نقطه P6 (سه انگشت بالاتر از مچ، روی کف دست) به کاهش و مدیریت تهوع حاملگی کمک می‌کند.

جمع‌بندی

نحوه مصرف، میزان اثربخشی و نکات ایمنی مربوط به انواع داروی ضد تهوع حاملگی بر اساس شرایط بدنی و شدت تهوع متفاوت است. مصرف خودسرانه هر یک از داروها ممکن است به سلامت مادر و جنین آسیب برساند. به همین دلیل، آسان‌ترین راه برای درمان تهوع بارداری بدون آسیب‌رساندن به مادر و جنین، مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان اصفهان یا محل شهر سکونت خود و عمل به توصیه‌ها او است.

اگر هنوز در مورد انتخاب بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری یا روش‌های بی‌خطر کنترل آن سوالی دارید، می‌توانید با رزرو وقت  و مشاوره و پرسش از دکترهای طبیبی نو به راهکاری علمی و تخصصی برای درمان این عارضه در کوتاه‌ترین زمان ممکن و جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی دست پیدا کنید.

سوالات متداول پیرامون بی ضررترین قرص ضد تهوع در بارداری