ریزترین علائم بارداری در هفته اول؛ تشخیص 100% بارداری!

​هفته اول بارداری به طور رسمی از اولین روز آخرین قاعدگی مادر محاسبه می‌شود. در این دوره برخی از زنان ممکن است علائمی مانند خواب‌آلودگی و خستگی، درد پایین شکم و گرفتگی، حساسیت به بو و تهوع، تغییرات خلقی، بی‌میلی غذایی، تکرر ادراری و… را تجربه کنند. بسیاری از این علائم شبیه به نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی یا PMS هستند و برای تمایز آن‌ها باید به دقت ریزترین علائم بارداری در هفته اول را تحت نظر گرفت. انجام تست‌های بارداری خانگی یا آزمایش خون برای قطعیت پیشنهاد می‌شود.

تعریف علمی هفته اول بارداری

سایت معتبر Mayo Clinic در توضیح هفته اول بارداری می‌نویسد: “شاید عجیب به نظر برسد، اما در واقع شما در یک یا دو هفته اول از ۴۰ هفته بارداری خود باردار نیستید. لقاح معمولاً حدود دو هفته پس از شروع آخرین پریود اتفاق می‌افتد. اما برای پیدا کردن تاریخ تقریبی زایمان، پزشک شما ۴۰ هفته از شروع آخرین پریود شما را جلوتر حساب می‌کند. این بدان معناست که این دوره به عنوان بخشی از جدول زمانی بارداری شما محاسبه می‌شود، حتی اگر در آن زمان باردار نبوده باشید.”

دلیل در نظر گرفتن این معیار این است که اکثر زنان به‌طور دقیق زمان لقاح را نمی‌دانند، اما تاریخ آخرین قاعدگی معمولاً به خاطر سپرده می‌شود. تخمک‌گذاری معمولاً در اواسط چرخه، یعنی حدود روز چهاردهم رخ می‌دهد.

علائم قابل مشاهده در هفته اول (پیش از یا بلافاصله پس از لقاح)

اگرچه گفتیم از نظر پزشکی آغاز حاملگی از همان پایان پریود نیست، اما در صورت وقوع لقاح علائم اولیه حاملگی را در هفته‌های اول نیز مشاهده خواهید کرد. در پاسخ به اینکه بعداز گذشت چند روز از پریودی احتمال بارداری هست؟ باید گفت که ​‎علائم بارداری خفیف بوده و در هر فرد به شکلی متفاوت ظاهر می‌شود. در ادامه شایع‌ترین و ​‎ریزترین علائم بارداری هفته اول را بررسی می‌کنیم که در صورت بروز آن‌ها بهتر است مراجعات به متخصص زنان و زایمان شیراز یا شهر محل سکونت خود را شروع کنید:

لکه‌بینی لانه گزینی

تخم (اووسیت) پس از باروری در دیواره رحم جای می‌گیرد و لانه‌گزینی می‌کند (معمولا بین روزهای ۶ تا ۱۲ پس از لقاح). این امر ممکن است باعث خونریزی بسیار خفیف و صورتی یا قهوه‌ای رنگ شود. این لکه‌بینی از نظر حجم و مدت بسیار کمتر از خونریزی قاعدگی است و ممکن است فقط چند ساعت یا نهایتاً یک روز طول بکشد.

گرفتگی خفیف شکم

​‎گرفتگی شکمی ناشی از بارداری مشابه پریود ولی خیلی خفیف‌تر از آن بوده و ناشی از انقباضات رحم حین پذیرش جنین است. این گرفتگی‌ها معمولا غیرمتناوب و قابل تحمل هستند و در بخش پایینی شکم احساس می‌شوند. جالب است که برخی در همین دوران در پی این هستند که درد زیر شکم در اوایل بارداری و جنسیت چه ارتباطی با هم دارند؟

حساسیت و ​‎تغییرات سینه

نوسانات هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث شود سینه‌ها پُرتر، حساس‌تر یا حتی دردناک و سوزن سوزن شوند. برخی زنان همچنین متوجه تیره شدن نوک سینه یا برجسته شدن عروق سینه می‌شوند. این علائم معمولا در همان هفته اول و ۲ تا ۳ روز بعد از لقاح ظاهر می‌شوند.

خستگی و خواب‌آلودگی

یکی از ​‎نشانه‌های اولیه بارداری خستگی است چرا که بدن سطح بالایی از پروژسترون را برای حفظ جنین تولید می‌کند و سوخت و ساز بدن نیز کند خواهد شد. به این ترتیب انرژی بدن صرف شده و زن باردار احساس ضعف خواهد کرد و تمایل به خواب طولانی‌تر دارد. 

تغییرات در دمای پایه بدن (BBT)

پس از تخمک گذاری دمای بدن کمی، در حد نیم درجه سانتی‌گراد افزایش خواهد یافت. این افزایش دما ممکن است تا ۱۴ روز اول پایدار بماند و یکی از علائم در بارداری مرحله ابتدایی محسوب می‌شود.

اما ریزترین علائم بارداری در هفته اول کدام است؟

اگر بخواهیم برای ​‎تشخیص بارداری زودهنگام همه علائم را زیر ذره‌بین بگذاریم، باید به موارد زیر نیز اشاره کنیم:

• ترشحات واژن: مشاهده ترشحات بیشتر و غلیظ‌تر در دهانه واژن، بدون بو و شیری رنگ
• تغییر حس بویایی و چشایی: حساسیت نسبت به بوها یا احساس طعم فلزی دهان یا ​‎تهوع خفیف
• نفخ، یبوست یا گاز معده: به واسطه کاهش سرعت حرکات گوارشی تحت تاثیر پروژسترون
• سردرد و سرگیجه خفیف: افت ناگهانی قند خون، فشار یا آب بدن و بروز این علامت
• نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری: تغییرات هورمونی و احساساتی شدن بیش از حد
• تکرر ادرار: اگر هورمون hCG در بدن به سرعت افزایش یابد

تفاوت علائم بارداری و علائم پیش از قاعدگی (PMS)

تشخیص علائم شروع بارداری و نشانه‌های PMS به واسطه شباهت‌های بسیار برای بسیاری از زنان چالش‌برانگیز است. در جدول زیر تفاوت PMS و بارداری را بررسی خواهیم کرد. توجه به مدت و شدت علائم و پیگیری نشانه‌ها با دفترچه یا اپلیکیشن‌های مخصوص می‌تواند تشخیص علائم مشترک پریود و بارداری را آسان‌تر کند.

اهمیت هورمون hCG در هفته اول

هورمون hCG یا گنادوتروپین کوریونی انسانی یکی از نخستین تغییرات درونی بدن است که فقط از طریق آزمایش خون یا ادرار تشخیص داده می‌شود. این هورمون توسط سلول‌های اولیه جفت ساخته شده و سیگنال ​‎شروع بارداری را به بدن ارسال می‌کند. ​‎ترشح هورمون hCG به بخشی موقتی در تخمدان (به اسم بدنه زرد یا کورپوس لوتئوم) کمک می‌کند تا به تولید پروژسترون ادامه دهد تا دیواره رحم جهت حمایت از بارداری نگه داشته شود.

تشخیص بارداری با آزمایش خون

با توجه به این که تولید هورمون بارداری (hCG) تنها چند روز پس از لقاح و هم‌زمان با لانه‌گزینی در رحم شروع می‌شود، به دلیل سطح بسیار پایین آن در هفته اول معمولا حضورش قابل تشخیص نیست. در مواردی که لقاح خیلی زودتر در هفته اول حاملگی اتفاق بیفتد، ممکن است در انتهای هفته اول یا ابتدای هفته دوم، مقدار کمی hCG در خون ظاهر شود. به این ترتیب می‌توان با آزمایش خون (تست بتا hCG) تجویز شده توسط متخصص زنان و زایمان شروع بارداری را تشخیص داد. حتی مقادیر بسیار پایین (زیر ۵ واحد) hCG در این آزمایش مشخص شده و از ۷ تا ۱۰ روز بعد از لقاح قابل اعتماد خواهد بود.

تست بارداری خانگی

برای دریافت نتیجه دقیق به کمک تست ادرار، باید کمی صبر کرد تا چند روزی از عقب افتادن پریود بگذرد. در این تست به مقدار بیشتری از hCG نیاز خواهد بود و ممکن است در هفته اول بارداری جواب آن قابل اعتماد نباشد. با این حال سرعت پاسخ‌دهی و در دسترس بودن آن، راه حلی برای اطمینان خاطر مادران و تشخیص حاملگی خواهد بود.

عوامل موثر در شدت یا نبود علائم در هفته اول

تجربه علائم اولیه حاملگی در هفته اول در هر زن بسیار متغیر است. برخی حتی قبل از تاخیر قاعدگی ​‎علائم شبه پریود یا نشانه‌های بروز بارداری را تجربه می‌کنند و برخی ​‎بارداری بدون علائم دارند. در ادامه عوامل تاثیرگذار بر نشانه‌های باروری را مرور می‌کنیم:

• حساسیت بدنی فرد به تغییرات هورمونی مانند پروژسترون و hCG و بروز علائم فیزیولوژیکی بارداری تفاوت دارد
• زمان دقیق لقاح و لانه‌گزینی زودتر باعث بروز سریع‌تر علائم بارداری در هفته اول بعد از لقاح می‌شود
• تفاوت‌های ژنتیکی و سابقه خانوادگی در نحوه واکنش بدن به بارداری موثر است
• زنانی که سابقه بارداری دارند با تغییرات بدن و ریزترین علائم بارداری در هفته اول آشناتر هستند
• چاقی و لاغری مادر در تشدید یا تضعیف علائمی چون ​خستگی ناگهانی اثر می‌گذارد
• هرچه سن مادر بیشتر باشد معمولا تغییرات هورمونی عملکرد متفاوتی خواهند داشت
• استرس بالا یا وضعیت روانی ناپایدار علائم را تحت تاثیر قرار می‌دهد
• اگر مادر از داروهایی چون پروژسترون یا داروهای باروری استفاده کند، تشخیص نشانه‌های واقعی سخت‌تر خواهد بود.

راهکارهای عملی برای تشخیص زودهنگام

برای خانواده‌هایی که در تلاش برای بارداری هستند، توجه به تغییرات بدن و ریزترین علائم بارداری در هفته اول می‌تواند به تشخیص سریع‌تر کمک کند. در ادامه چند راهکار مهم را معرفی می‌کنیم:

• اندازه‌گیری دمای پایه بدن: دمای بدن را هر صبح قبل از خروج از تخت ثبت کنید.
• کنترل علائم با دفترچه یا اپلیکیشن: تغییرات خلق و خو، دما، گرفتگی یا ترشحات را یادداشت کنید.
• زمان‌بندی تست‌ها: حداقل ۱ هفته پس از تاخیر قاعدگی برای تست ادرار و ۷ الی ۱۰ روز پس از لقاح برای آزمایش خون اقدام کنید.
• رژیم مناسب پیش از تایید بارداری: مصرف اسید فولیک، آهن و پروتئین را پیش از بارداری برای سلامت اولیه افزایش دهید.

چک‌لیست پایش علائم

در ادامه چند مورد از نشانه‌های طبیعی بارداری را جهت بررسی روزانه مشاهده می‌کنید:

• دمای پایه بدن
• شرایط سینه‌ها و گرفتگی‌های بدن (بخصوص شکم)
• توجه به لکه‌بینی‌های مشکوک
• توجه به سطح استرس و بهبود خواب

نتیجه‌گیری 

هفته اول بارداری بیشتر جنبه محاسباتی دارد تا واقعی، زیرا هنوز لقاح رخ نداده یا به تازگی انجام شده است. با این حال، آگاهی از ریزترین علائم بارداری در هفته اول و اولین تغییرات بدنی می‌تواند به تشخیص زودهنگام حاملگی کمک کند. علاوه‌بر توجه به تغییرات، تمرکز بر تنظیم تغذیه، سطح استرس، کیفیت خواب و شرایط هورمونی بدن نیز بر دوران بارداری موثر است.

بهترین اقدام برای بانوان این است که قبل از تصمیم‌گیری برای بارداری یا از همان ابتدای تشخیص علائم، تحت نظر یک فوق تخصص زنان و زایمان در تهران یا شهر محل سکونت خود باشند. به این ترتیب می‌توان این دوران را با آرامش و سلامت بیشتری پشت سر گذاشت. شما می‌توانید برای رفع سوالات خود از سیستم پرسش و پاسخ آنلاین و رایگان با پزشکان سامانه طبیبی نو استفاده کنید یا نوبت ویزیت حضوری، آنلاین یا تلفنی خود را با بهترین پزشکان ایران ثبت نمایید.