راهنمای درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین (روش های نوین و علمی)

درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین به کمک فناوری‌ و تکنولوژی‌های جدید امکان‌پذیر شده است. می دانیم که در دیابت سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس را هدف قرار می‌دهند. بنابراین با پیوند سلول‌های بنیادی یا کاشت سلول‌های جزایر لانگرهانس می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

همچنین دریافت داروهای خوراکی به جای تزریق انسولین نیز به درمان دیابت نوع یک کمک زیادی می‌کند. اصلاح ژن‌های مسئول بیماری از دیگر روش‌های جدید برای بهبود این بیماری محسوب می‌گردد. توجه داشته باشید که این شیوه‌ها همچنان در حال بررسی بیشتر بوده و دسترسی به آن‌ها با محدودیت‌هایی همراه است.

شرایط سنی، جسمی و شدت بیماری تا حد زیادی تعیین کننده اثربخشی درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ می‌باشند. با فوق تخصص داخلی در تهران و شهرهای دیگر برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این شیوه‌های درمان جدید مشورت کنید.

روش‌های نوین درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین

دیابت نوع یک نوعی بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس حمله‌ور می‌شود، تست تشخیص دیابت نوع یک می تواند کمک کننده باشد تا در سریعترین زمان ممکن این بیماری را شناسایی کنید و بالافاصله مصرف انسولین را شروع کنید. در گذشته این بیماران ناچار به تزریق انسولین برای مدت طولانی از زندگی خود بودند. اما امروزه با پیشرفت علم و فناوری روش‌های نوینی برای درمان دیابت نوع یک بدون انسولین ابداع شده است.

پیوند سلول‌های بنیادی (Stem Cell Therapy)

این روش برای کسانی که پانکراس آن‌ها قادر به تولید طبیعی انسولین نیست بسیار موثر است. سلول‌های بنیادی را از منابع مختلفی مانند خون بند ناف یا سلول‌های بنیادی بالغ برداشت می‌کنند. این سلول‌ها باید در شرایط آزمایشگاهی به سلول‌های بتای پانکراس تبدیل شده و سپس به بیمار پیوند زده شوند.

بعد از پیوند سلول‌های بنیادی، پانکراس بیمار مبتلا به دیابت نوع ۱ دوباره انسولین تولید می‌کند. البته این روش درمان هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارد و با محدودیت‌هایی نیز مواجه است. رد پیوند و نیاز به ایمنی‌زدایی بدن برای پیوند از جمله این محدودیت‌ها هستند.

با این همه پیوند سلول‌های بنیادی به عنوان روش درمانی موثر که به بازیابی عملکرد پانکراس منجر می‌گردد شناخته می‌شود.

داروهای خوراکی جدید مانند انسولین خوراکی و Teplizumab

داروهای خوراکی نیز به عنوان جایگزین تزریق انسولین در درمان دیابت نوع ۱ موثر هستند. یکی از این داروها نوعی ویژه‌ای از انسولین است که به جای تزریق مصرف خوراکی دارد. از جمله این داروها می‌توان به Teplizumab اشاره نمود که نوعی آنتی بادی به شمار می‌رود.

این دارو با کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن مانع از حملات مکرر آن به سلول‌های پانکراس می‌گردد. درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین از طریق این دارو در بیمارانی که به تازگی مبتلا شده‌اند موثرتر است. البته جذب ناکافی و مشکلات گوارشی را می‌توان به عنوان محدودیت‌ها و چالش‌های این شیوه درمان ذکر نمود.

کاشت سلول‌های جزایر لانگرهانس (Islet Cell Transplantation)

این شیوه درمان از روش‌های بسیار پیشرفته و جدید برای درمان دیابت نوع یک محسوب می‌گردد. سلول‌های پانکراس را از فرد پیوند دهنده دریافت و به بیمار مبتلا به دیابت نوع یک پیوند می‌زنند. کاشت سلول‌های جزایر لانگرهانس میزان نیاز بیمار به تزریق انسولین را به شدت کاهش می‌دهد.

این درمان برای بیمارانی که علاوه بر دیابت نوع ۱ از بیماری‌های مزمنی مانند بیماری کلیوی رنج می‌برند توصیه می‌شود. با وجود موفقیت قابل توجه پیوند  سلول‌های جزایر لانگرهانس این درمان چالش‌هایی نیز دارد.

بزرگ‌ترین محدودیت و چالش این روش نیاز به مصرف داروهای ایمنی‌زدا برای پیشگیری از رد پیوند است. مصرف داروهای ایمنی‌زدا به سیستم ایمنی بدن آسیب وارد کرده و عملکرد آن را تا حدی مختل می‌کنند. بعلاوه تنها در درصد کمی از بیماران عملکرد سلول‌های پیوندی برای طولانی مدت باقی می‌ماند.

ایمونوتراپی و کنترل خودایمنی

ایمونوتراپی از دیگر روش‌های نوین درمان دیابت نوع یک بدون انسولین است که از حمله سیستم ایمنی به سلول‌های بتای پانکراس جلوگیری می‌کند. در واقع در این روش عملکرد سیستم ایمنی به نحوی تغییر پیدا می‌کند که به سلول‌های تولیدکننده انسولین در بدن حمله نکند. با کاهش آسیب وارده به سلول‌های تولیدکننده انسولین، سطح قند خون بهتر کنترل می‌گردد.

البته این روش درمان هنوز در مرحله ارزیابی‌های بیشتر قرار دارد. برای تایید اثرات ایمونوتراپی دیابت باید مطالعات بیشتری در طولانی مدت انجام گیرد. با این همه به عنوان یکی از ر.ش‌های بدون انسولین برای درمان دیابت نوع ۱ شناخته می‌شود.

درمان‌های ژنی در حال تحقیق

یکی از جدیدترین و جذاب‌ترین روش‌های درمان دیابت بدون سوزن درمان‌های ژنی هستند. در این شیوه درمان تمرکز اصلی روی تغییر یا اصلاح ژن‌های مسئول بیمار قرار دارد. با اصلاح این ژن‌ها، سلول‌های بتا قادر خواهند بود انسولین مورد نیاز بدن را تولید کنند.

البته این روش درمان هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد. اما برای درمان دیابت نوع یک بدون انسولین در آینده جای امیدواری زیادی دارد. با تغییر و اصلاح زن‌های مسئول عملکرد سیستم ایمنی بهبود یافته و دیگر سلول‌های انسولین‌ساز پانکراس از بین نمی‌روند.

وضعیت درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ در ایران و جهان

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین دسترسی‌های همگانی وجود ندارد. این محدودیت‌ها در ایران و سایر کشورهای جهان برای بهره‌مندی از شیوه‌های نوین درمان دیابت نوع ۱ وجود دارد.

پژوهش‌های پیشرفته در درمان دیابت نوع ۱ در ایران

در مراکز تحقیقاتی کشور ما مطالعات بالینی زیادی روی درمان دیابت نوع ۱ صورت گرفته است. در این تحقیقات روی پیوند سلول‌های بنیادین مشتق از جفت بیماران بررسی‌های گسترده‌ای صورت گرفته است. نتایج اولیه این مطالعات نیز نشان دهنده ایمنی و پتانسیل بالای این شیوه‌ها در کنترل قند خون بیماران هستند.

پیشرفت‌های بالینی و تاییدیه‌های جهانی در درمان نوین دیابت نوع ۱

سازمان‌های نظارتی متعددی مانند FDA و EMA در حال ارزیابی و تایید درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ هستند. تایید داروی Teplizumab در سال ۲۰۲۳ توسط سازمان FDA از جمله این فعالیت‌ها می‌باشد. در سال ۲۰۲۳ نیز پیوند سلول‌های جزایر لانگرهانس برای درمان دیابت نوع ۱ توسط همین سازمان به تایید رسید.

دسترسی به درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ در ایران

در ایران به دلیل محدودیت زیرساخت‌های پزشکی و منابع، دسترسی به درمان‌های نوین با چالش‌های زیادی مواجه است. البته بعضی از بیمارستان‌های دانشگاهی و تحقیقاتی، با همکاری متخصص داخلی اصفهان، در حال حاضر روش‌های نوین درمان دیابت نوع ۱ را در ایران ارائه می‌دهند.

اما همچنان چالش‌هایی نظیر:

• هزینه‌های بالای استفاده از درمان‌های نوین
• نیاز به وجود زیرساخت‌های پیشرفته
• عدم دسترسی به داروهای جدید

در مسیر دسترسی به درمان‌های نوین در کشور وجود دارد. بسیاری از این چالش‌ها با همکاری‌های بین المللی و سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات بالینی برطرف خواهند شد.

درمان دیابت در جهان

سابهدرا گوناوارادانا، دکترای تخصصی، از دانشگاه واشنگتن بودجه‌ای برای مرحله آزمایشی و امکان‌سنجی دریافت کرده و همچنین تأمین مالی اضافی از یک اهداکننده خصوصی برای ادامه تحقیقات خود به دست آورده است. یافته‌های او در مجله Transplantation Direct با عنوان «معکوس شدن دیابت نوع ۱ بدون نیاز به انسولین پس از پیوند بافت چربی قهوه‌ای بالغ همراه با مکمل IGF-1» منتشر شده است.

منبع:diabetesresearchconnection

چه کسانی می‌توانند کاندید این درمان‌ها باشند؟

برای شناسایی اینکه چه کسانی کاندید مناسب درمان دیابت نوع یک بدون انسولین هستند باید به چندین فاکتور توجه کرد. معیارهایی مانند سن، سابقه بیماری و شرایط بدنی بیمار از جمله شرایط درمان دیابت نوین هستند.

معیارهای لازم برای کاندید درمان‌های نوین

مولفه‌هایی که برای انتخاب گزینه‌های مناسب این درمان‌ها باید در نظر گرفت عبارتند از:

• سن و مراحل بیماری: اغلب درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ در مراحل اولیه بیماری اثرگذارتر هستند. به عنوان مثال بهترین کاندید پیوند سلول بتا افرادی هستند که سن کمتری دارند.
• شرایط بدنی و سلامتی کلی: اگر سیستم ایمنی بیمار سالم‌تر باشد بدن وی آمادگی بیشتری برای دریافت درمان‌های نوین دارد. اما کسانی که به بیماری‌های مزمن نظیر نارسایی کلیوی و بیماری قلبی مبتلا هستند کاندید چندان مناسبی به حساب نمی‌آیند.
• سابقه بیماری: سابقه طولانی ابتلا به دیابت می‌تواند روند درمان‌های نوین را تا حد زیادی پیچیده کند. در نتیجه بیمارانی که هنوز دچار آسیب‌های جدی پانکراس نشده‌اند گزینه‌های بهتری به شمار می‌روند.

محدودیت‌های درمان برای برخی از بیماران

برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ با محدودیت‌هایی در درمان‌های نوین مواجه هستند. از جمله گروه‌هایی که به دلیل محدودیت کاندید مناسبی نیستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زنان باردار: درمان‌های نوین دیابت نوع ۱ به ویژه ایمونوتراپی برای زنان باردار توصیه نمی‌شود. زیرا علاوه بر کاهش ایمنی بدن مادر، روی جنین هم تاثیرگذار هستند.
• کودکان و سالمندان: برخی از درمان‌ها به دلیل شرایط خاصی که دارند برای کودکان و سالمندان نامناسب هستند.

انتخاب روش درمان مناسب

برای انتخاب بهترین درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین باید به وضعیت فرد و مرحله بیماری توجه نمود.  برای بیمارانی که در مراحل ابتدایی دیابت نوع ۱ قرار دارند داروهای خوراکی یا درمان ایمونوتراپی گزینه مناسبی به شمار می‌رود. اما برای بیمارانی که به دچار آسیب‌های جدی پانکراس هستند پیوند سلول بتا یا کاشت جزایر لانگرهانس گزینه بهتری می‌باشد.

چالش‌ها و مشکلات مرتبط با تزریق انسولین

در حال حاضر تزریق انسولین برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ یکی از روش‌های اصلی درمان محسوب می‌گردد. تزریق انسولین از جنبه‌های مختل روانی و اجتماعی چالش‌هایی برای این بیماران ایجاد می‌کند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ترس از سوزن
• درد و عوارض ناشی از تزریقات روزانه
• تاثیر منفی روی کیفیت زندگی بیمار
• نگرانی از عوارض بلند مدت تزریق انسولین نظیر اضافه وزن و آسیب‌های عصبی
• مدیریت دشوار تزریق انسولین برای کودکان و سالمندان

تحقیقاتی در این زمینه نشان می‌دهد تزریق روزانه انسولین موجب کاهش اعتماد به نفس و حتی افسردگی در این بیماران می‌گردد. با جایگزین کردن درمان‌های نوین به جای تزریق انسولین همه این چالش‌ها و مشکلات برطرف می‌شود.

نتیجه‌گیری

درمان دیابت نوع یک بدون انسولین به کمک روش‌های نوین در واقع پایان درمان دیابت است. زیرا بدن در اغلب این روش‌ها برای تولید انسولین مورد نیاز خود بازسازی می‌گردد. پیوند سلول‌های بنیادی، ایمونوتراپی و درمان ژنی از جمله اصلی‌ترین روش‌های نوین درمان این بیماری هستند.

این روش‌ها به عنوان جایگزین انسولین به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند. با متخصص داخلی مشورت کنید تا از جدیدترین دستاوردهای علمی در این زمینه باخبر شوید. سایت طبیبی نو راهی برای ارتباط به بهترین متخصصین و پزشکان کشور و کسب اطلاعات بیشتر درمان دیابت می‌باشد. پس همین الان نوبت ویزیت خود را رزرو کرده و برای مشاوره آنلاین با بهترین دکترهای کشور اقدام کنید.

سوالات متداول در مورد درمان نوین دیابت نوع یک