کاملترین لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین
سزارین، به عنوان یکی از روش‌های مرسوم و پرطرفدار زایمان دوران نقاهت طولانی‌تری نسبت به زایمان طبیعی دارد پس از انجام سزارین در زمان مناسب در این دوران، سبک زندگی مادر و به خصوص تغذیه ایشان نقش مهمی در روند بهبود، بازیابی توان بدنی و… ایشان خواهد داشت. ضعف عمومی، درد در ناحیه جراحی، کاهش انرژی و مشکلات گوارشی مواردی هستند که بیشتر مادران پس از زایمان آن را تجربه می‌کنند و از طرفی باید کیفیت شیر ایشان نیز حفظ شود.
طبق تحقیقات، لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین باید حاوی پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد که زمان نقاهت و مشکلات آن را کاهش دهد.
علاوه بر موارد گفته شده، گنجاندن رژیم غذایی مناسب در مراقبت های بعد از سزارین از بروز اختلالات خلقی، یبوست، کم‌خونی و… نیز جلوگیری خواهد کرد.
با توجه به اهمیت این موضوع و پرتکرار بودن سوال بعد از سزارین چه بخوریم، در این مقاله با استناد بر مطالعات علمی و پزشکی به بهترین نوع تغذیه بعد از سزارین خواهیم پرداخت.
بهترین غذاها برای بهبودی سریع بعد از سزارین
نوزادان در روزهای اول برای حفظ سلامتی و شروع رشد به مواد مغذی زیادی نیاز دارند که باید از طریق شیر مادر جذب شود. از طرفی بدن مادران تازه زایمان کرده آسیب‌پذیر بوده و برای بازیابی انرژی نیاز به تغذیه مناسب دارد.
برای مثال در یک مطالعه علمی مشخص شد که تخم مرغ آب‌پز میتواند زخم‌های سزارین را با سرعت بیشتری بهبود بخشد.
در ادامه جهت تنظیم لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین، جدولی از گروه‌های غذایی مفید را همراه با نقش آن‌ها در بهبودی بعد سزارین آورده‌ایم و غذاهای مفید بعد از سزارین را در هر گروه معرفی کرده‌ایم.
| گروه غذایی | نقش در بهبودی بعد سزارین | مثال |
| پروتئین‌های سالم | ترمیم زخم‌ها، بازسازی بافت‌ها و افزایش انرژی | مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، ماست یونانی |
| غذاهای غنی از ویتامین C | تقویت سیستم ایمنی، جذب بیشتر آهن، ترمیم زخم‌ها | پرتقال، توت فرنگی، کلم بروکلی |
| مواد غذایی غنی از آهن | جبران خون از دست رفته، جلوگیری از کم خونی | گوشت قرمز، جگر، سبزیجات برگ سبز، کشمش |
| غذاهای غنی از کلسیم | تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها، جلوگیری از پوکی استخوان | لبنیات، بادام، کنجد |
| منابع فیبر | جلوگیری از یبوست، بهبود عملکرد گوارشی | نان سبوس دار، جو دو سر، میوه‌های تازه |
این غذاها میتواند باعث کوچک شدن شکم بعد از سزارین شود.
مواد غذایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید
غذاهای مضر بعد از سزارین قادر هستند روند بهبود را مختل و مشکلات دیگری را برای مادر یا کودک ایجاد کنند. در لیست تغذیه برای پس از زایمان سزارین غذاهای زیر را حذف کنید:
- غذاهای تند: به دلیل ایجاد نفخ و مشکلات گوارشی و تاثیر بر طعم شیر
- نوشیدنی‌های گازدار: کاهش آب بدن، مضر برای شیر
- چای و قهوه: اجتناب از کافئین برای حفظ کیفیت خواب، مشکلات خلقی و…
- فست‌فودها: افزایش وزن غیر ضروری، مشکلات معده و مضر برای کودک
- غذاهای خام یا نیم‌پز: سوء هاضمه و مشکلات گوارشی، اختلال در روند ترمیم زخم
- سبزیجات و غذاهای نفخ آور مانند نخود، سیبزمینی یا گل کلم
اهمیت مایعات در دوران نقاهت پس از سزارین
مصرف میزان کافی از مایعات بعد از سزارین، از کلیدی‌ترین نکات تغذیه در دوران بعد از زایمان به شمار می‌رود. آب، دمنوش‌های گیاهی، آب نارگیل و حتی سوپ‌های سبک نه تنها به تامین آب و هیدراته کردن بدن کمک می‌کنند بلکه در جلوگیری از یبوست، انسداد روده و… نیز نقش مهمی خواهند داشت. از طرفی برای تولید شیر کافی، مصرف مایعات ضروری است و توصیه می‌شود مادران شیرده روزانه بین ۲.۵ تا ۳ لیتر مایعات مصرف کنند.
همان‌طور که سایت happyfamilyorganics می‌نویسد: “نادیده گرفتن نشانه‌های نیاز به نوشیدن آب، به خصوص زمانی که با کودک خود مشغول هستید، میتواند آسان باشد. حتماً یک بطری آب در نزدیکی خود نگه دارید تا مایعات مورد نیاز بدنتان را دریافت کنید.”
اگر علاقه‌ای به نوشیدن آب خالی ندارید می‌توانید از تکه‌های خیار، لیمو یا نعنا برای طعم‌دار کردن آن استفاده کنید.
چالش‌ها و مشکلات رایج تغذیه‌ای پس از سزارین
همان‌طور که گفتیم، دوران نقاهت و مشکلات آن میتواند مادران را با چالش‌های دشواری روبه‌رو کند. در ادامه چند مشکل رایج در این دوران را به همراه دلیل بروز آن‌ها و بهترین غذاها برای مراقبت بعد از سزارین معرفی می‌کنیم تا بتوانید از لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین بهترین رژیم غذایی را برای خود تنظیم نمایید.
- مشکلات گوارشی و یبوست بعد از سزارین: به دلیل کاهش تحرک بدنی، استفاده از داروهای مسکن و تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند و به کندی حرکت روده‌ها منجر خواهند شد. مصرف غذاهای غنی از فیبر و مایعات و سوپ مناسب بعد از سزارین به رفع آن کمک خواهد کرد.
- مشکلات خواب بعد از سزارین: ناشی از درد جراحی، تغییرات هورمونی، اضطراب یا حتی ناآرامی نوزاد است که به خستگی مزمن و کاهش توان بدن منجر می‌شود. آجیل‌های، ماهی چرب، موز و دمنوش‌های آرامش‌بخش از غذاهای مفید بعد از سزارین هستند.
- خستگی و کمبود انرژی: نیاز بدن به بازسازی، از دست دادن خون حین جراحی و مصرف ناکافی مواد مغذی عامل بروز این مشکل است که با تغذیه مناسب پس از عمل سزارین حاوی آهن، ویتامین C و کربوهیدرات‌های پیچیده بهبود می‌یابد.
آمار نشان می‌دهد که حدودا ۵۰ درصد زنان بعد از زایمان سزارین به مشکلات گوارشی به ویژه یبوست دچار می‌شوند. همین امر نشان‌دهنده اهمیت توجه به این است که چه غذاهایی بعد از سزارین بخوریم.
تغذیه و سلامت روان بعد از سزارین
یکی از مشکلات شایع افسردگی بعد از زایمان (Postpartum Depression -PPD) یا تغییرات خلق و خو در بازه‌های زمانی مختلف است که میتواند کیفیت زندگی مادر و نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد. تغذیه مناسب پس از سزارین میتواند نقش موثری در پیشگیری یا کاهش علائم افسردگی در مادران ایفا کند.
طبق تحقیقات علمی، کمبود برخی ویتامین‌های لازم بعد از سزارین و مواد معدنی به ویژه ویتامین D، ویتامین‌های گروه B (مانند B6، B9 و B12)، آهن، اُمگا-۳ و منیزیم، ارتباط مستقیمی با اختلالات خلقی و روانی دارند.
برای مثال ویتامین D با تنظیم سطح سروتونین مغز (هورمون شادی) یا ویتامین‌های گروه B با تولید نوروترنسمیترها و آهن با انتقال اکسیژن به مغز و تولید انرژی این اثر مثبت را ایجاد می‌کنند.
پس در تنظیم مواد غذایی برای مادر بعد از سزارین، باید به مسئله سلامت روان بعد از سزارین نیز توجهی ویژه شود. در این راستا ماهی‌های چرب، سبزیجات برگ سبز، مغزها و غلات کامل گزینه‌ای مناسب خواهند بود.
برنامه غذایی نمونه برای مادران بعد از سزارین
جهت تهیه لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین، بهتر است به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید تا مواد مغذی مورد نیاز بر اساس شرایط بدن، حساسیت‌های غذایی و سوابق بیماری شما تعیین گردد.
هم‌چنین اگر خودتان به کودک شیر دهید، محدودیت‌های بیشتری را برای رژیم غذایی بعد از سزارین خواهید داشت. با این حال در ادامه نمونه‌ای از یک رژیم غذایی مناسب پس از سزارین را مشاهده می‌کنید. شما می‌توانید با توجه به ذائقه خود و فرزند، مواد غذایی را با توجه به دسته‌بندی آن‌ها تغییر دهید.
| وعده | زمان پیشنهادی | نوع غذا | توضیحات تغذیه‌ای |
| صبحانه | ۷ الی ۸ | جو دو سر پخته، شیر کم چرب، موز + مغزها | حاوی فیبر و ویتامین گروه B |
| میان وعده اول | ۱۰ | ماست پروبیوتیک، عسل، تخم کتان | حاوی کلسیم، آهن و اسیدهای چرب ضروری |
| ناهار | ۱۲ الی ۱۳ | برنج قهوه‌ای، خوراک مرغ یا ماهی، سبزیجات پخته | شامل پروتئین، آهن، ویتامین C، فیبر، روی، ویتامین A |
| میان وعده دوم | ۱۵ الی ۱۶ | میوه تازه، چند عدد بادام | تامین ویتامین C، کلسیم و منیزیم |
| عصرانه | ۱۷ | سوپ سبزیجات، نان سبوس دار | تامین مایعات، فیبر، کربوهیدرات‌های پیچیده |
| شام | ۱۹ الی ۲۰ | عدسی، نان سبوس دار، سالاد با کاهو، هویج و روغن زیتون | آهن، پروتئین گیاهی، فیبر و ویتامین‌ها |
| قبل خواب | ۲۱ الی ۲۲ | یک لیوان شیر گرم با زردچوبه و دارچین | کلسیم و ویتامین D، پروتئین، آنتی اکسیدان‌ها |
نکات کاربردی برای حفظ تعادل تغذیه‌ای و جلوگیری از مشکلات بعد از سزارین
مراقبت غذایی بعد از زایمان و انتخاب غذاهایی که بعد از زایمان سزارین مفید هستند، بهتر است با توجه به نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم انجام شود:
- به جای مصرف وعده‌های سنگین، وعده‌های کوچک و متعدد را در رژیم تغذیه بعد از زایمان سزارین بگنجانید.
- آب را بین وعده‌ها بنوشید نه همراه با غذا.
- به جای غذاهای آماده و فرآوری تا حد امکان از مواد غذایی سالم و خانگی استفاده کنید.
- از زمانی که پزشک اجازه می‌دهد، پیاده‌روی سبک را به روتین روزانه خود اضافه کنید.
- برای بررسی تغذیه سالم پس از زایمان سزارین یادداشت غذایی روزانه را انجام دهید.
- از مصرف بیش از حد نمک و شکر پرهیز کنید.
- سعی کنید غذاهایی که دوست دارید را در فهرست غذاهای بعد از زایمان تعیین کنید.
- استرس خود، ساعت خواب، فعالیت بدنی و… را در مراقبت های بعد از سزارین مدیریت کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به این پرداختیم که بعد از سزارین چه بخوریم تا روند بهبودی سریع‌تری را طی کرده و با چالش‌هایی چون افسردگی بعد زایمان، مشکلات گوارشی، اختلالات خواب و خستگی مفرط را به حداقل برسانیم، اگر شما مشکل معده دارید بهتر است پیش از اجرای این موارد با دکتر متخصص گوارش مشورت کنید. در این راستا شما باید غذاهای پروتئین‌دار، ضد التهاب و سرشار از آهن و… را در لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین بگنجانید.
برای دریافت بهترین رژیم غذایی جهت حفظ سلامت خود و کودک بعد از زایمان پیشنهاد می‌شود از طریق سامانه نوبت‌دهی آنلاین طبیبی‌نو، نوبت ویزیت خود با یک متخصص را به صورت حضوری، تلفنی یا آنلاین ثبت نمایید.